Türkiye, pandeminin dünya ekonomisini yerle bir ettiği 2020'de, eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak döneminde alınan önlemlerin etkisiyle dünyada büyüme performansı gösteren nadir ülkeler arasında yer aldı. Türkiye yılın son çeyreğinde yüzde 5.9, 2020'de ise yüzde 1.8 büyüdü. 2020'de dünya ekonomisi yüzde 4.3, gelişmiş ülkeler yüzde 5.6, gelişen ülkeler yüzde 2.5 küçüldü. Sabah'ta yer alan haberin detayları şöyle:
BÜYÜYEN İKİ ÜLKEDEN BİRİ
Son çeyrekte Çin'den sonra en fazla büyüyen ülke olan Türkiye, OECD'nin ise zirvesinde yer aldı. 2020 genelinde ise dünya üçüncüsü oldu. OECD'de birinci sırada yer alan Türkiye, G20'de ise büyüyen iki ülkeden biri olmayı başardı. 2020'de Euro Bölgesi yüzde 7.6, ABD yüzde 5.3, İngiltere yüzde 9.9 daralmıştı. Başta ABD ve Euro Bölgesi olmak üzere sağlanan 15 trilyon dolarlık desteğe rağmen dünya ülkeleri büyüme başarısı gösterememişti.
TEDBİRLER ETKİSİNİ GÖSTERDİ
Türkiye'nin büyüme destanı yazmasında, son dönemde muhalefetin yalan, çarpıtma ve iftiralarla tekrar hedef tahtasına oturtmaya çalıştığı eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın liderliğinde alınan önlemler etkili oldu. O dönemde kısa çalışma ödeneğinden, sigorta prim desteğine kadar küçük esnaf ve KOBİ'ler başta olmak üzere özellikle sanayide üretimin devamı için birçok tedbir hayata geçirildi. Kamu bankalarının normalleşme döneminde sağladığı finansman da özellikle tüketim tarafında ertelenen talebin canlanmasıyla büyümeye katkı sağladı. 2020'nin son üç çeyreğinde bankacılık sektörünün TL kredi hacmi 554 milyar TL artarken, bunun 283 milyar lirasını üç kamu bankası sağladı.
SANAYİ, LİDERLİĞİ ÜSTLENDİ
Üretim yöntemiyle GSYH hesabına göre sanayideki güçlü seyir büyümenin lokomotifi oldu. Sanayi 2020 son çeyreğinde yüzde 10.30 büyüyerek Türkiye ekonomisine 1.98 puanlık katkı verdi. İmalat sanayinde büyüme yüzde 10.5 olarak belirlendi. 2020 yılının tamamında ise sanayi üretimindeki büyüme yüzde 2.03 oldu.
38 ÇEYREĞİN YATIRIM REKORU
Yılın son çeyreğinde ana gruplar içerisinde en hızlı büyüme yatırımlar tarafında görüldü. Yatırımlar yıllık olarak yüzde 10.3 büyüdü. Bu büyümenin pozitif etkisi 2.58 puan oldu. Makine ve teçhizat yatırımlarındaki artışın inşaat yatırımlarının önüne çıktığı görüldü. Makine ve teçhizat yatırımlarında 2020'de yıllık büyüme yüzde 21'i aştı. 2020'nin son çeyreğinde ise makine ve teçhizat yatırımları bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 38.7 arttı. Böylelikle makine ve teçhizat yatırımlarında 2010'un ikinci çeyreğinden bu yana en iyi çeyrek kaydedildi. Bu durum teşviklerin büyük bölümünün yatırımlara yöneltildiğini teyit etti.
İNŞAAT FRENE BASTI
Tarım sektörü son çeyrekteki yüzde 4 artışı ile ekonomik büyümeye 0.21 puanlık katkı yaptı. Üçüncü çeyrekte düşük kredi faizleriyle canlanan ve büyüme gösteren inşaat sektörü ise son çeyrekte, kredi faizlerindeki artışın etkisiyle yüzde 12.5 daraldı. İnşaat sektörü 2020'de ise yüzde 3.54 daraldı. Hizmet sektöründe ise yüzde 4.6'lık büyüme yakalandı. Son çeyrekteki bu büyüme ekonomiye 1.11 puanlık katkı sağladı.
BU YIL ÖNCELİK FİYAT İSTİKRARI
HAZİNE ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, Türkiye'nin sağlık krizinin damga vurduğu 2020'yi büyümeyle kapatan nadir ülkelerden biri olduğunu belirterek, "2021 yılında temel önceliğimiz fiyat istikrarının sağlanması. Enflasyonla mücadele politikalarımız daha kaliteli ve sürdürülebilir bir yatırım, üretim ve büyüme patikasının da önünü açacak" dedi.
VATANDAŞ TÜKETMEYİ SÜRDÜRDÜ
VATANDAŞIN tüketimi yılın son çeyreğinde yüzde 8.2 arttı ve ekonomiye 4.71 puanlık katkı yaptı. Yüzde 5.9'luk büyümenin yüzde 80'i vatandaşın tüketim harcamalarından kaynaklandı. Özellikle otomobil gibi dayanıklı tüketim mallarına yönelik talep yılın son çeyreğinde de hız kesmeden devam etti. Vatandaşın tüketimi yılın tamamında yüzde 3.2 büyüdü. Devletin tüketim harcamalarındaki artış da büyümeyi pozitif etkiledi. Yüzde 6.6 büyüyen devletin tüketimi ekonomiye 1 puanlık katkı sağladı.
İŞTE TÜRKİYE'Yİ ÖNE ÇIKARAN TEDBİRLER
Kamu bankaları önceliğinde normalleşme destekleri
Kısa çalışma ödeneği, sigorta prim teşviği benzeri destekler
Sosyal Koruma Kalkanı ile oluşturulan güvence sistemi
Turizm, otomotiv, beyaz eşya gibi sektörlere sağlanan vergi ve kredi teşvikleri
Vergi ödemelerinin ertelenmesi
Kapalı iş yerlerine sağlanan nakdi yardımlar
"ALBAYRAK'I BUGÜN KONUŞUN"
Sabah Gazetesi yazarı Özlem Doğaner, büyüme rakamlarına ilişkin çarpıcı bir yazı kaleme aldı.
Doğaner'in yazısı şöyle:
2020 yılı Türkiye ekonomisinin her türlü krize karşı sağlamlığını test ettiği yıllardan biri oldu. Öyle bir kriz ki bir metre ilerisini göremediğiniz sisli ve taşlı bir yolda otomobilinizi bir yere çarpmadan, durdurmadan aydınlığa çıkarmak gibi... Sokakların boşaldığı, sınırların kapandığı, sanayinin durduğu, bırakın turizmi dünyanın evden çıkamadığı bir yıl... Yani öyle ezbere konuşabileceğiniz, kitapta örneklerini bulabileceğiniz bir yıl değil. İşte Türkiye ekonomisinin bu yıla ilişkin bir nevi karnesini aldık.
Türkiye ekonomisi sadece salgın değil aynı zamanda saldırılara, kur manipülasyonlarına, ABD ve AB'den yaptırım söylemlerine hatta örtülü yaptırımlarına rağmen bu yılı büyümeyle kapatan birkaç ülkeden biri oldu. Dünyanın en büyük ekonomisi ABD'nin %3.5, AB'nin lokomotifi Almanya'nın %4.8, İngiltere'nin 200 yılı aşkındır en kötü performansıyla %9.9 daraldığı yıl.
Tüm dünya küçülürken Türkiye nasıl büyüdü? Kısıtlamaların zamanlaması, kapsamı, kısıtlamalar sırasında zarar gören reel sektöre verilen destekler, istihdamı koruyucu önlemler sadece ekonomik değil toplum psikolojisi açısından da oldukça önemliydi.
Bir de buna kamu bankaları öncülüğünde konut ve otomotivde kredi faizlerinin düşürülmesi eklendi. Vatandaş, gayrimenkulden beyaz eşyaya, mobilyadan ev tekstiline yaptığı alışverişle ekonomiye güvenini gösterdi. Sadece konutta 1.5 milyonun üstünde satışla tarihi rekor kırıldı.
Bankacılık sektörünün zarara uğrayacağının iddia edildiği yıl finans ve sigorta faaliyetlerinin katma değeri %21.4 oranında arttı.
Türkiye, turizm gelirlerindeki yaklaşık 23 milyar dolarlık kayba rağmen tedavinin ücretsiz olmasını bir yük olarak görmedi.
Hasta olan herkesin kapısına kadar ilacı götürüldü. Ne yatırımlar durdu ne de üretim...
Verilen kredilerin yatırım değil sadece tüketime, dövize, altına gittiğini iddia edenlere yanıtsa makine ve teçhizat yatırımları kaleminden görülebilir.
Makine yatırımlarında yılın 4. çeyreğinde 38 çeyreğin en hızlı artışı yaşandı, %38.7'lik büyüme yakalandı. Bu bir anlamda önümüzdeki dönemin büyümesinin de harcı olarak görülebilir. Elbette böylesi bir yılda sıkıntılar yaşandı, bazı sektörler derinden sarsıldı. Zaten biz de normal şartlar altında bu rakamları beğenmezdik. Ama bu yıl gemiyi limana getirebilmekti esas olan.
Yani Türkiye, böylesi zor bir yıla ve bazı kesimlerin tüm ısrarlı haykırışlarına rağmen IMF'ye giden 81 ülkeden biri olmadı.
YAZININ TAMAMI İÇİN TIKLAYIN