Türkiye'de 16 milyon emekli var. Daha doğru ifadeyle 16 milyon dosyaya ödeme yapılıyor. Bunların içinde emekliler ile birlikte dul yetim maaşı alanlar da bulunuyor. Emeklilere yılda iki kez maaş artışı yapılıyor.
Türkiye'de 16 milyon emekli var. Daha doğru ifadeyle 16 milyon dosyaya ödeme yapılıyor. Bunların içinde emekliler ile birlikte dul yetim maaşı alanlar da bulunuyor. Emeklilere yılda iki kez maaş artışı yapılıyor.
Ocak ve Temmuz aylarında yapılan bu artışları ise enflasyon belirliyor. SSK ve Bağ- Kur emeklileri ile dul ve yetim maaşı alanlar için artış 6 aylık enflasyon oranı kadar oluyor. Memur emeklileri için ise toplu sözleşme artışı ile birlikte enflasyon farkı da maaşlara ekleniyor.
REFAH PAYI UYGULAMASI
Son dönemde yapılan bir uygulama ile bu artış oranlarına refah payı da eklenerek zam oranları yükseltiliyor. Ocak 2023'de 15 puanlık refah payı eklenmiş Temmuz ayında ise 7.45 puanı bulan bir iyileştirme yapılmıştı. Temmuz ayında 6 aylık enflasyon 19.77 çıkmış SSK ve Bağ-Kurlulara 5.23 iyileştirme yapılarak yüzde 25 zam oranı uygulanmıştı. Memur emeklileri için ise enflasyon farkı ile artış yüzde 17.55'e ulaşmış ancak burada da 7.45 puanlık iyileştirme ile yüzde 25 uygulanmıştı. Enflasyonun üzerinde yapılan bu oartışlar refah payı olarak adlandırılıyor.
DUL YETİMDE ORAN ÖNE ÇIKIYOR
Dul yetim aylıkları da emeklilere yapılan zam oranları kadar artıyor. Buradaki değişiklik yine kök aylık ve taban aylık uygulamalarında ortaya çıkıyor. Taban aylık belirlendiğinde dul ve yetimler için aldıkları maaş hissesi öne çıkıyor. Yani 7.500 TL olan taban maaş yüzde 75 hisseyle maaş alan eşlerde 5.625 TL yüzde 50 hisseyle maaş alan eşlerde 3 bin 750TL yüzde 25 hisseyle maaş alan yetimlerde 1.875 TL'ye çıkmıştı. Dolayısyla bu rakamların altında kalan aylıklar aynen emeklilerde olduğu gibi hazine desteği ile taban rakama tamamlanıyor.
YÜZDE 25 NASIL UYGULANDI
Gelelim kök aylık meselesine. Bir süredir devam eden refah payı artışı gibi pandemi döneminde başlatılan yeni bir uygulama da taban maaşın artırılması oldu. Önce 1000 TL ile başlayan taban maaş artışı 1.500 TL, 3.500 TL, 5.500 TL ve son olarak da 7.500 TL olarak uygulandı. Bu rakamların altında olan tüm maaşlara Hazine tarafından seyyanen eklemeler yapılarak taban maaşa çıkartıldı. Ödediği prim karşılığında aslında 5.500 lira maaşı olan bir emekli hesabında 7.500 TL görüyor. Dolayısıyla kendisine 2 bin liralık bir ek ödeme yapılıyor. Burada kafaları karıştıran ise 7.500 TL'nin o emeklinin aylığı olarak kabul edilmesi. 5.500 TL aylığı olan bir emekliye 2 bin lira ekstradan ödenmesine rağmen onun gerçek maaşı değişmiyor. Yani primi ve çalışırken ödediği kazançları ne olursa olsun tüm emeklilerin maaşını eşitleme diye bir durum söz konusu olmuyor. Zaten böyle bir durumda daha yüksek primli emekliler için bir haksızlık da oluşacaktır.
İŞTE O HESAP
Yukarıdaki örnekten devam edersek aylığı 5.500 TL olan bir emekliye 7.500 TL ödeniyor. Dolayısıyla bu emekliye yapılan yüzde 25 oranındaki artış aylığına yapılıyor. Çünkü bu emeklinin aylığı 5.500 TL. 7.500 TL ise ona yapılan seyyanen destek ile ulaşılan rakam. Bu emekliye yüzde 25 artış yapıldığında aylığı 5.500 TL'den 6.875 TL'ye yükseliyor. Bu emeklinin artık yeni aylığı 6.875 TL. Taban maaş uygulaması devam ettiği için de bu emeklimize yine hazineden seyyanen ödeme yapılarak aylığı 7.500 TL'ye tamamlanıyor. Eğer taban maaş artırılsaydı yeni rakama tamamlanacaktı. Bu emeklimiz için Ocak'ta yapılacak artış 5.500 TL üzerinden değil 6.875 TL üzerinden yapılacak.
YENİ ARTIŞ NASIL OLACAK
Bundan sonra yapılacak bir taban maaş artışı aynı şekilde tüm aylıkları bu yeni rakama tamamlayacak. Örneğin 7.500 TL olan taban aylık 10.000 TL'ye çıkartıldığında bu rakamın altındaki tüm aylıklar hazine desteği ile 10 bin liraya tamamlanacak. Ancak yapılacak oransal zamlar kök aylık üzerinden yapılacak.
