Yaklaşan TES sistemi, Türkiye'deki emeklilik anlayışını kökten değiştirecek gibi görünüyor. SGK ve TES ile ilgili bu bilgiler, emeklilik planlarınızı şekillendirmenize yardımcı olabilir ve geleceğinize daha fazla güvenle bakmanıza katkı sağlayabilir.
SGK'nın yanı sıra Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) de Türkiye'de çalışanlar arasında yaygın bir emeklilik planı olarak bilinir. 2017 yılında otomatik katılım sistemiyle hayata geçen BES, işverenler tarafından çalışanların maaşlarından %3 kesilerek finanse edilir. Ancak, çalışanlar dilerlerse bu sistemde tasarruf yapabilir veya sistemden ayrılabilirler.
TES, Tamamlayıcı Emeklilik Sigortası olarak adlandırılan yeni bir emeklilik planını temsil eder. TES, emeklilikte kaybedilen geliri telafi etmek, çalışırken yaşam standartlarını korumak, ek emeklilik geliri sağlamak ve tasarrufları artırmak amacıyla oluşturuldu. Bu sistem, işçiler, işverenler ve hükümet tarafından desteklenir ve kişisel hesaplara yapılan nakit katkıların emeklilik fonlarına yönlendirildiği bir ikincil emeklilik planı olarak tasarlanmıştır.
TES'e geçiş, önceki kıdem tazminatı haklarını koruyarak gerçekleştirilir. Kıdem tazminatı sistemi brüt ücretin %8,33'ünü içerirken, Harmanlanmış TES'te bu oran %5,33 kıdem tazminatı ve %3 işveren payı olarak bölünür. Mevcut koşullar altında çalışanın ayrılması durumunda, %8,33'lük kıdem hakları kaybolur, ancak %3'lük haklar bireysel fon hesaplarında korunur.
Çalışma süresinin bir yılı aştığı durumda, çalışanın son işyerinde biriken işveren ve devlet katkı paylarının %50'si Bireysel Fon Hesabı'nda, %50'si ise TES Sigorta Hesabı'nda saklanır. İşten çıkarılan çalışanlar, ahlaki ve iyi niyet kurallarına uyulmamışsa bu katkıların hesaplarında tutulmasını talep edebilirler. Karma TES'te %5,33 kıdem ve %3 işveren katkısı bulunurken, isteğe bağlı TES'te yüzde 4 işveren katkısı ve yüzde 1 devlet katkısı mevcuttur.
Katılım, çalışanların aylık kazancına bağlı olarak belirlenir. Asgari ücretle çalışanlar için katkı %0,5 iken, daha yüksek gelire sahip olanlar için %1,5'tir. Bu oran, isteğe bağlı TES'te %2,5 olarak belirlenmiştir. Çalışanlar, katkı paylarını talep ettikleri takdirde aylık kazançlarının %6'sına kadar artırabilirler. Devlet katkıları nakit olarak ödenir ve işçi, işveren ve işçi katkılarının sisteme yatırıldığı ayı takip eden ayın sonuna kadar yapılır.
Emeklilik fonları, çalışanların kendileri tarafından seçilir ve gelirleri bu seçime göre oluşturulur. Fonların prim taleplerini güvence altına alması önemlidir. Ayrıca, ahlaka aykırı davranışlar nedeniyle işten çıkarılan veya kısa süre çalışanların TES sigorta hesaplarına aktarılan tutarları sigorta amaçlı kullanılır.
Emeklilik koşullarına bağlı olarak kısmi emeklilik veya tam emeklilik talep edebilirsiniz. Başvuru yapanlara, bireysel emeklilik hesaplarındaki birikimlerin yanı sıra evlilik, işsizlik, taşınma, ciddi hastalık gibi nedenlerle ek yardımlar da sağlanır. Ancak, kısmi para çekme oranı %20'den fazla olamaz.
Tamamlayıcı emeklilik yaşı 60'dır, ancak emeklilik için belirli bir son tarih yoktur. Her çalışan, emeklilik yaşına geldiğinde kendi hesaplarındaki birikimleri alabilir. Bu, 60 yaşına geldiğinizde veya 30 yıl boyunca çalıştığınızda bile geçerlidir.
