Her haneye en az bir gelir! Sosyal destekler ne kadar olacak? Yaşlıya, engelliye, evde yakınına bakana, hastaya ödeme nasıl değişecek?

Devlet ihtiyacı olan vatandaşlara sosyal destek programlarıyla yardım elini uzatıyor. Bu kapsamda 65 yaş aylığından evde bakım yardımına, engelli maaşından çocuk ve aile desteklerine kadar çok sayıda program uygulanıyor.

Sosyal yardımların rotası hem 2024 yılı bütçesi hem de 12. Kalkınma Planı'yla çizildi. Buna göre sosyal yardım bütçesi artırılırken, sistem yeniden yapılandırılacak.

1 YILDA 497 MİLYAR TL DESTEK
2024 yılı bütçesinde sosyal yardımlar için 497 milyar lira ayrılacak. Bunun 64.1 milyar lirasını 65 yaş üstü yaşlılar, engelliler ve yakınlarına bağlanan aylıklar, 56.2 milyar lirasını evde bakım desteği, 32 milyar lirasını aile destek programı kapsamında verilen destek oluşturacak. Ödeme gücü olmayan vatandaşların sağlık primi giderleri için 100.5 milyar lira, sosyal konut finansman desteği için 15 milyar lira, Sosyal ve Ekonomik Destek için 12.5 milyar lira, elektrik tüketim desteği için 8.6 milyar lira, engelli eğitim taşıma gideri için 6.4 milyar lira kaynak aktarılacak.

HER HANEYE ASGARİ BİR GELİR
Destekler artarken, sosyal yardım sistemi yeniden şekillendirilecek. 12. Kalkınma Planı kapsamında, sosyal yardım sistemi gözden geçirilerek iş gücüne katılımını engellemeyecek ve fert başına asgari bir geliri garanti edecek şekilde yeniden kurgulanacak. Yoksullar, kadınlar, çocuklar, engelliler ve yaşlılar başta olmak üzere nüfusun tümünün afetler ile ekonomik, sosyal ve çevre sorunlarına yönelik direnci artırılacak.

İŞ ARAMA DESTEĞİ
Sosyal yardımlara ilişkin düzenli takip ve inceleme mekanizması oluşturulacak. Yerel yönetimler ile merkezi yönetim arasında entegrasyon geliştirilecek ve veri paylaşımı sağlanacak. Sosyal yardım-istihdam bağlantısı güçlendirilecek. Sosyal yardım sistemi ile aktif ve pasif iş gücü programları arasında bağlantı kurulacak. Sosyal yardım faydalanıcılarına yönelik iş arama desteği gibi uygulamalar yaygınlaştırılacak. Sosyal yardımlar fırsat eşitliği gözetilerek yürütülecek. Eğitim odaklı sosyal yardımlar daha etkin hale getirilecek.

OCAK 2024'TE TUTARLAR ARTIYOR
Sosyal yardımların bazılarındaki artış memur maaş katsayısına değişime endekslenmiş durumda. Her yıl Ocak ve Temmuz aylarında memur maaş katsayısında yaşanan artış yaşlılara, engellilere, hastalara, çocuklara yönelik pek çok desteğe yansıyor. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu, Ocak ayı memur zammını yüzde 15 olarak kararlaştırırken, bu artış Orta Vadeli Program'daki yüzde 65 enflasyon tahminine göre yüzde 49.46'ya ulaşacak. Merkez Bankası'nın Piyasa Katılımcıları Anketi'ndeki yüzde 68.01 olan 2023 yılı TÜFE tahminine göre de artış yüzde 52.18'ü bulacak. Bu tahminlerin sosyal yardımlara yansıması da şöyle olacak:

65 YAŞ AYLIĞI
Halen 65 yaş aylığı alanlara 2 bin 348 lira aylık ödeme yapılırken; bu tutar tahminlere göre Ocak ayında 3 bin 509 ya da 3 bin 573 liraya çıkacak. 65 yaş aylığı için kişinin kendisinin ve eşinin gelirine bakılıyor. Halen kişi başına düşen gelir 3 bin 800 lira 77 kuruşun altındaysa 65 yaş aylığından yararlanılabiliyor. Bu tutar da Ocak ayında asgari ücretteki artışla değişecek.

EVDE BAKIM AYLIĞI
Bakıma muhtaç olan yaşlılar ve engelliler için sağlanan 5 bin 97 lira tutarındaki evde bakım desteği de Ocak ayına ilişkin tahminler gerçekleşirse 7 bin 619 veya 7 bin 758 liraya çıkacak. Bu destekten yararlanmak için bakılan hane içindeki kişi başı gelir sınırı da Ocak ayında yeni asgari ücretle değişecek. Şu an bu sınır 7 bin 601 lira 55 kuruş olarak uygulanıyor.

ENGELLİ AYLIĞI
Yüzde 40-69 engeli olanlara ödenen aylık bin 874 liradan 2 bin 801 ya da 2 bin 852 liraya, yüzde 70 ve üzeri engeli olanların aylığı da 2 bin 811 liradan 4 bin 202 veya 4 bin 279 liraya yükselecek. Bu aylıktan halen hane içinde kişi başına düşen geliri 3 bin 800 liradan az olanlar yararlanıyor. Bu tutar da Ocak ayında devreye girecek yeni asgari ücretle artacak.

ENGELLİ YAKINI AYLIĞI
18 yaşından küçük engellilerin yakınlarına aylık bin 874 lira ödenirken, bu tutar 2 bin 801 ya da 2 bin 852 çıkacak. Bu destekten yararlanmak için hane içinde kişi başına düşen gelirin 3 bin 800 liradan az olması gerekiyor. Bu tutar da Ocak ayında yükselecek.

HASTALARA NAKDİ YARDIM
Tüberküloz veya SSPE hastalarına yapılan 5 bin 97 lira tutarındaki yardım da 7 bin 619-7 bin 758 liraya ulaşacak. Ayrıca tüberküloz hastaları için ilave aylık 600 lira bakım yardım ödemesi yapılabiliyor. İki ödemeyi de alanlara 8 bin 219-8 bin 358 lira verilebilecek.

AİLELERE ÇOCUK DESTEĞİ
Ailelere çocuklarının yanında bakımına imkan sağlanması amacıyla verilen Sosyal ve Ekonomik Destek (SED) ödemeleri de zamlanacak. Tahminlere göre okul öncesi için ödeme 2 bin 421 liradan 3 bin 619-3 bin 685 liraya, ilköğretimde okuyan çocuk için 3 bin 632 liradan 5 bin 428-5 bin 527 liraya, ortaöğretimde okuyan çocuk için 3 bin 874 liradan 5 bin 790-5 bin 896 liraya, yükseköğrenimde okuyan çocuk için 4 bin 358 liradan 6 bin 514-6 bin 633 liraya çıkacak. Ortaöğrenim seviyesinde olup okula devam etmeyenler için yapılan ödeme 2 bin 421 liradan 3 bin 619-3 bin 685 liraya, kurum bakımından ayrılan gençler için yapılan ödeme de bin 937 liradan 2 bin 895-2 bin 948 liraya yükselecek.

SOSYAL YARDIMLAR NASIL DEĞİŞECEK?
65 yaş aylığı
Mevcut tutar: 2.348,30 TL
Yüzde 49.46 zamlı: 3.509,77 TL
Yüzde 52.18 zamlı: 3.573,64 TL

Evde bakım desteği
Mevcut tutar: 5.097,91 TL
Yüzde 49.46 zamlı: 7.619,34 TL
Yüzde 52.18 zamlı: 7.758,00 TL

Kronik hastalık yardımı
Mevcut tutar: 5.097,91 TL
Yüzde 49.46 zamlı: 7.619,34 TL
Yüzde 52.18 zamlı: 7.758,00 TL

Engelli yakını aylığı
Mevcut tutar: 1.874,58 TL
Yüzde 49.46 zamlı: 2.801,75 TL
Yüzde 52.18 zamlı: 2.852,74 TL

% 40-69 arası engelli aylığı
Mevcut tutar: 1.874,58 TL
Yüzde 49.46 zamlı: 2.801,75 TL
Yüzde 52.18 zamlı: 2.852,74 TL

% 70 ve üstü engelli aylığı
Mevcut tutar: 2.811,86 TL
Yüzde 49.46 zamlı: 4.202,61 TL
Yüzde 52.18 zamlı: 4.279,09 TL

Sosyal ve Ekonomik Destek
Çocuk (Okul öncesi)
Mevcut tutar: 2.421,53 TL
Yüzde 49.46 zamlı: 3.619,22 TL
Yüzde 52.18 zamlı: 3.685,08 TL

Çocuk (İlköğretim)
Mevcut tutar: 3.632,30 TL
Yüzde 49.46 zamlı: 5.428,84 TL
Yüzde 52.18 zamlı: 5.527,63 TL

Çocuk (Ortaöğretim)
Mevcut tutar: 3.874,45 TL
Yüzde 49.46 zamlı: 5.790,75 TL
Yüzde 52.18 zamlı: 5.896,14 TL

Çocuk (Ort. çağında okumayan)
Mevcut tutar: 2.421,53 TL
Yüzde 49.46 zamlı: 3.619,22 TL
Yüzde 52.18 zamlı: 3.685,08 TL