Turkuvaz Medya'da ekonomi zirvesi! Finansın geleceği masaya yatırıldı: Cevdet Yılmaz, Mehmet Şimşek, Hafize Gaye Erkan...

Turkuvaz Medya Grubu tarafından düzenlenen "3. Finansın Geleceği Zirvesi" Turkuvaz Medya Merkezi'nde gerçekleştirildi.

ÜRETİM VE İHRACATI SEÇİCİ FİNANSMAN POLİTİKASIYLA DESTEKLİYORUZ

Turkuvaz Medya Grubu tarafından düzenlenen "3. Finansın Geleceği Zirvesi" Turkuvaz Medya Merkezi'nde başladı. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, zirvenin açılışına gönderdiği video mesajında, finansman koşulları sıkılaşırken seçici finansman politikasının önem arz ettiğini vurgulayarak, "Bu kapsamda kısa ve orta vadede reeskont başta olmak üzere ihracata yönelik teşviklerle, orta ve orta yüksek teknolojiye dayalı üretime ve ihracata yönelik uygulamaları destekliyoruz" dedi.

Bütçe görüşmeleri nedeniyle zirveye video konferansla katılan Cevdet Yılmaz, mayısta seçimlerin ardından siyasi belirsizliklerin ortadan kalktığını, siyasi güven ve istikrarın geliştiğini dile getirerek yayımlanan 12. Kalkınma Planı, Orta Vadeli Program ve bütçe ile birlikte politika belirsizliklerinin de ortadan kalktığını vurguladı. Böylece öngörülebilirliğin sağlandığını, yaşanan dengelenmenin TL'yi desteklerken, TL varlıklara artan ilginin de rezervlerde artış yaratarak enflasyonla mücadeleyi desteklediğini ifade eden Yılmaz, "Ağustostan itibaren aylık enflasyon güçlenen bir düşüş trendine girdi. 2024 hedefleriyle uyumlu patikaya evrilmiş enflasyonda ivme kaybı net şekilde görülmüştür. 2024 yılının ikinci yarısında da yıllık enflasyonda güçlü bir düşüş bekliyoruz" diye konuştu.

Brüt rezervlerin mayıs sonu itibariyle 98,5 milyar seviyesinden 15 Aralık itibariyle 142.5 milyar dolar seviyesine yükseldiğini dile getiren Yılmaz, kur korumalı mevduat hesaplarının 2023 Ağustos'unda 3 trilyon 408 milyar liradan 15 Aralık itibariyle 2 trilyon 682 milyar liraya gerilediğini kaydetti. Yılmaz, Türkiye'nin 5 yıllık iflas risk primi CDS'inin de en düşük seviyelerde olduğunu belirterek para, maliye ve gelirler politikalarında eşgüdüm güçlenirken önümüzdeki dönemde ise yapısal dönüşüme öncelik vereceklerine işaret etti.

BANKACILIK SEKTÖRÜ SAĞLIKLI GÖRÜNÜME SAHİP
Sağlam temellere oturan ekonomi ve maliyet politikalarını finansal hizmetlerle desteklediklerini, iyileşen finansal ortamın da makroekonomik istikrarı desteklediğini söyleyen Yılmaz, şöyle konuştu: "Sıkılaşan para politikasına bağlı olarak finansman maliyetleri artarken, yatırım ve ihracatı desteklemek için finansman maliyetini düşürülmesi ekonomimizin hem dezenflasyonist hem de büyüyebilen olmasını sağlayacak. Bu yönde önemli adım olarak Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi programını yeniden yapılandırarak hayata geçirdik. Teknoloji, strateji puanları dikkate alınarak miktarı toplam yatırım tutarı en az 1 milyar lira olan yatırım projeleri aracı bankalar kanalıyla bu krediyi kullanabilecekler.

Finansman koşulları sıkılaşırken seçici finansman önem arz etmektedir. Bu çerçevede kısa ve orta vadede reeskont kredileri başta olmak üzere ihracata yönelik teşviklerle, orta yüksek ve yüksek teknolojiye dayalı üretime ve ihracata yönelik uygulamaları destekliyoruz. Bankacılık sektörü de güçlü sermaye yapısı, aktif yapısıyla, karlılığıyla oldukça sağlıklı görünüme sahip. 2023 Ekim itibariyle sektörün yıllıklandırılmış özkaynak ve aktif kaynağı sırasıyla yüzde 35,6, yüzde 4,2 gerçekleşti. 2023 Ekim itibariyle SYR yüzde 18,4 ile yüzde 8 olan yasal asgari oranın üzerindedir, Yine 2023 Ekim itibariyle takibe dönüşen alacak oranı yüzde 1,5 ile sürdürülebilir düşük seviyede gerçekleşmiştir."

İstanbul'u bölgesel ve küresel finans merkezi haline dönüştürme vizyonuyla İstanbul Finans Merkezi stratejisi ile eylem planının uygulanmaya başladığını ifade eden Yılmaz, şöyle konuştu: "Katılım finansın geliştirilmesi önemli potansiyelin harekete geçirilmesi anlamına geliyor. Katılım finans konusunda yeni düzenlemeler yapılacak. Değişen küresel sistemde İFM odağında rekabetçi bir finansal ekosistem oluşturulması öncelikli hedeflerimiz arasında bulunuyor. Finansta bankacılık ağırlıklı yapıyı dengelemek ve sermaye piyasalarının payını artırmak hedefler arasında. Yatırımcıların korunmasını ön planda tutacak teknolojik alt yapıyı güçlendirmeye devam ediyoruz. Sürdürülebilirlik de önemli alan. Yeşil borçlanma, sürdürülebilir borçlanma, yeşil ve sürdürülebilir kira sertifikaları bu amaçla geliştirildi. Girişim sermayesi, proje finansmanı gibi araçları güçlü şekilde kullanarak projesi olup kaynağı olmayanları desteklemeyi sürdüreceğiz."

FİNANSAL TEKNOLOJİLERDE STRATEJİ BELGESİ OCAKTA AÇIKLANACAK

Zirvede konuşan Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Başkanı Prof. Dr. Göksel Aşan da finansal teknolojiler konusunda yapılan çalışmaları vurguladı. Küresel finans sistemindeki mevcut problemleri aşmanın bir yolunun da finansal teknolojiler konusunda yapılan çalışmalar olduğunu vurgulayan Aşan, "Bu alan küresel finans sisteminde standartları belirleyen unsurlara karşı bize önemli bir pencere açabilir. Önemli bir potansiyel barındıran ve güçlü bir alternatif olarak büyüyen finansal teknolojiler alanında biz de ciddi ve kapsamlı bir çalışma yürüterek strateji belgesi hazırladık. Bu strateji belgesini ocak ayının üçüncü haftasında açıklayacağız. Çok kapsamlı bir çalışma oldu. Bazı kurumlar bu alanda çalışmaya başladı bile. Ben de bu vesile ile tüm kurumlara finansal teknoloji konusunda farklı pencerelerden bakarak çalışma yapmalarını öneriyorum" ifadelerini kullandı.

Küresel anlamda finans sisteminin tehlikelerine ve önümüzdeki dönemde yaşanması muhtemel risklere değinen Göksel Aşan, "Burada temel ve çözülmesi gereken problemler var. 2008 krizinin üzerinden henüz 15 yıl geçti. Hatta pandemiyi bile unutuyoruz. Oysa o dönem tüm yayınlarda kapitalizmin sonuna geldiğimiz konuşuluyordu. Aslında üretim tarafında bir problem yok, ama burada problemi görünür kılan şey finans sistemi. Sistemin yıkılacağı tartışmalarını ortaya çıkaran durum daha çok finans sitemi ile ilgiliydi. Çünkü finans dediğimiz hikâye, insanların geçinmesini sağlayan üretim ile bütün sistemi darmadağın edecek hale gelmiş durumda. Bir yerde bir birikim varsa, orada finans sistemi vardır. Ama bir süre sonra finansman, onu var eden kaynaktan bağımsız kendini büyütme yetisine sahip oluyorsa, orada önemli bir problem vardır. Bir sonraki adım da finans sisteminin altındaki tüm kaynakları görünür kılmayacak şekilde kaplamasıdır" dedi.

"Bugün tüm dünya ülkelerinin üç katı bir GDP oluşmuş durumda" diyen Göksel Aşan, "Bu hiç sürdürülebilir bir büyüklük değil. Finans sistemi reel sektörler bir araya gelerek sürekli regülasyonlarla bu sistemi ayakta tutmaya çalışıyor. Umarım üretim ile finans arasındaki bağlantı dengeli şekilde devam eder. Bu bağ kopmaz ve finans tüm sistemi kaplamaz" şeklinde konuştu.

Bölgesel savaşlara da dikkat çeken Göksel Aşan, "Bu savaşların daha da büyümemesini ümit ediyoruz. Ancak şu an dünyanın geldiği son duruma baktığımızda. Üretimi gerçekleştirenlerle finans sistemini elinde tutanların büyük bir ayrışma yaşadığını görüyoruz. Bu bize yeni bir gerilim alanı doğuruyor. ABD ile Çin arasındaki gerilimin de özünde bu var. Çünkü finansa dair her şeyi regüle etme yetkinliğine sahip ABD'nin karşısında regüle edilen bu sistemin kaynağını sağlayan başka ülkeler var. Bu durum dünyadaki genel sistemi tehdit eden çok büyük bir problem. Zaten yakın dönemde yine uluslararası hukuk kurumlarının pek işe yaramadığını, uluslararası vicdanın ortaya çıkmadığını gördük. Gazze'de binlerce çocuğun ölmesine karşı koyamayan bir hukuk sistemi ve vicdan var. Tüm bunlar da işleyen sistem ile alakalı. Çünkü finansal sistemde gücü bulunduran yapı standartları da belirliyor. Bu yapı istemezse sizler yurt dışındaki çocuklarınıza para bile gönderemezsiniz" ifadelerini kullandı.

Borçluluk probleminin de küresel ekonominin önündeki engellerden biri olduğunu belirten Göksel Aşan, "Buna enflasyonu da eklememiz gerekiyor. Küresel enflasyonun altında yatan sebeplerden biri de borçların ödenebilirliğini mümkün kılmaktı. O değer kaybından dolayı borçlarda bir azalma var, ama borçluluk finansal sistemi tehdit etmeye devam ediyor" dedi.

GÜÇLÜ BİLANÇO YAPISI RİSKLERİ AZALTACAK

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Başkanı Şahap Kavcıoğlu, ticari kredilerin yatırım, üretim, istihdam ve ihracatı önceleyen firmaları gözetecek şekilde daha seçici olarak kullandırılmasını beklediklerini belirterek, "Bankacılık sektörünün güçlü bilanço yapısının, aktif kalitesi üzerinde oluşabilecek riskleri de azaltacağını değerlendiriyoruz." dedi.

İstanbul'da düzenlenen 3. Finansın Geleceği Zirvesi'nde konuşan Şahap Kavcıoğlu, finans sektörünün özellikle bankacılık sektörünün, sermaye birikimini hızlandırmak ve temin ettiği kaynakları verimli alanlara yönlendirmek suretiyle sağlıklı ve sürdürülebilir ekonomik büyüme sürecinde hayati öneme sahip olduğunu söyledi.

Kavcıoğlu, reel sektör şirketlerinin üretim yoluyla büyümeye doğrudan katkısını sürdürebilmek adına finansman olanaklarına erişim kolaylığının önem verdikleri konuların başında geldiğini belirterek, bu açıdan başat rol üstlenen bankalar kadar banka dışı finansal kuruluşların da bu rolün bilinciyle hareket ettiğini ifade etti.

BDDK'nın tasarruf sahiplerinin korunması ve kredi kanallarının etkin çalışması amacıyla gerekli olan tedbirleri aldığını aktaran Kavcıoğlu, "İzleyen dönemde de ticari kredilerin yatırım, üretim, istihdam ve ihracatı önceleyen firmaları gözetecek şekilde daha seçici olarak kullandırılmasını bekliyoruz. Öte yandan, bankacılık sektörünün güçlü bilanço yapısının, aktif kalitesi üzerinde oluşabilecek riskleri de azaltacağını değerlendiriyoruz." açıklamasında bulundu.

Kavcıoğlu, "Kredilerin takibe dönüşüm oranı, likidite göstergeleri, yabancı para pozisyonu ve kaldıraç oranı makul düzeylerde seyretmekte, sermaye yeterliliği rasyosu, en güncel veri dönemi itibarıyla, uluslararası standartların öngördüğü asgari düzeyin oldukça üzerinde yüzde 18,4 seviyesinde bulunmaktadır. Kaliteli unsurlardan oluşan öz kaynaklar, kurumumuz tarafından yapılan düzenlemelerin de etkisiyle gücünü korumuştur." ifadelerini kullandı.

Sürdürülebilir bir karlılıkla beslenen söz konusu güçlü sermaye yapısının, sektörü gelecekte de olası şoklara karşı koruyabilecek güçte olduğunu vurgulayan Kavcıoğlu, "Bankacılık sektörü kredileri artmaya devam ederken varlık kalitesinin önemli bir göstergesi olan takibe dönüşüm oranı ise Avrupa Birliği ortalamasının oldukça altında olan yüzde 1,5 ile tarihi düşük seviyelerde bulunmaktadır. Ayrıca, Avrupa bölgesi ve diğer birçok ülkeye kıyasla daha yüksek oranda ayrılan karşılıklar da bankalar açısından önemli bir ilave kayıp ihtimalini azaltmaktadır. Likidite karşılama oranları yasal limitlerin oldukça üzerindedir." diye konuştu.

"BANKA DIŞI MALİ SEKTÖRÜN ÜRÜN, KAYNAK VE GELİR ÇEŞİTLİLİĞİNİ ARTIRMASI GEREKLİLİĞİ ORTADADIR"

Şahap Kavcıoğlu, banka dışı finansal kuruluşların toplam finans sektörü içerisinde; aktif büyüklüğü bakımından yüzde 2,6, alacaklara göre yüzde 3,9, özkaynaklara göre ise yüzde 4,7 paya sahip olduğunu belirterek, "İstediğimiz noktada olmasa da sektör gelişime açıktır ve Türk finans sisteminde kredi arz ve talebinin kayda değer bir kısmını karşılayan bankacılık sektörünün yanında önemli bir aktör olma potansiyeli taşımaktadır." dedi.

Banka dışı finansal kuruluşların sağladıkları finansman kanalları ile KOBİ'lerin finansmana erişimlerini artırmada son derece önemli bir role sahip olduğunu belirterek, şunları kaydetti:

"Bu çerçevede banka dışı mali sektörün ürün, kaynak ve gelir çeşitliliğini artırması gerekliliği ortadadır. Bu aşamada, banka dışı mali kuruluşlarımızın uygulamada karşılaştığı sıkıntıların çözüme kavuşturulması, sistemik risk oluşturmayacak şekilde rekabetçi ortamda belirli bir hacme ulaşabilmeleri ve finansal sistem içerisindeki paylarının artırılması için üzerimize düşeni yapacağımızı burada tekrar belirtmek isterim. Diğer taraftan, 2021 yılından itibaren kurumumuz gözetimine tabi tutulan tasarruf finansman şirketlerine yönelik mevzuat uyum denetimlerimiz devam etmekte olup, söz konusu faaliyetin daha sağlıklı ve sağlam temeller üzerinde yürütülmesine yönelik hazırladığımız mevzuat çalışmasını yakın zamanda hayata geçireceğiz. Ayrıca, varlık yönetim şirketlerinin faaliyetlerinin daha da kurumsallaşması ve finansal tüketici aleyhine durumların oluşmamasını teminen hazırladığımız mevzuat çalışması da nihai aşamaya gelmiş durumdadır."

"ÜLKEMİZ, BANKACILIK MEVZUATININ ULUSLARARASI DÜZENLEMELERİNE TAM UYUMLU"

BDDK Başkanı Kavcıoğlu, Türkiye'nin bankacılık mevzuatının uluslararası düzenlemelere tam uyumlu az sayıdaki birkaç örnekten birisi olduğuna dikkati çekerek şöyle devam etti:

"Dünya ekonomisini derinden etkileyen çatışma noktalarına ekonomik anlamda da yakın olan ülkemizde, bankalarımız, gerçekleşmesine aracılık ettikleri bütün para hareketlerini ulusal ve uluslararası mevzuatın gerekleri doğrultusunda yakından takip edecek şekilde uyum birimlerini oluşturmuşlardır ve bu işlemler kurumumuzun ve ilgili yerel otoritelerin denetimi altındadır. Takip eden dönemde de güçlü finansalları ve uluslararası en iyi uygulamalara uyumlu düzenleme çerçevesi ile bankacılık sektörünün Türk ekonomisinin en önemli çıpalarından birisi olmayı sürdürecektir."

Bu doğrultuda Basel III Final düzenlemelerine Türkiye'nin tam uyumunun sağlanması için bankacılık mevzuatında gerekli değişikliklerin yapılmasına yönelik çalışmaların sürdüğünü aktaran Kavcıoğlu, Avrupa Birliği'nin konuya ilişkin açıklamış olduğu uygulama takvimine paralel olarak, kendilerinin de düzenlemeleri 2025 yılında hayata geçirmeyi planladıklarını bildirdi.

Kavcıoğlu, sürdürülebilirliğin finans sektörünün önemli başlıklarından olduğunu ifade ederek, kurum olarak, bu konuda aktif rol üslenerek, sektördeki oyuncuların stratejik bir odaklanma benimsemesini teşvik ettiklerini ve düzenlemeleriyle finans sektörünü sürdürülebilirlik uygulamaları bakımından daha ileri bir seviyeye taşıdıklarını söyledi.

Sürdürülebilirlik konusunda attıkları adımları anlatan Kavcıoğlu, "Dönüştürücü iklim politikalarını, finans sektörünün geleceğini güvence altına almanın ve finansal sistemin sürdürülebilirliğini artırmanın anahtarı olarak gördüğümüzün bilinmesini isterim." ifadesini kullandı.

"SİBER DOLANDIRICILIKLA ETKİN BİR ŞEKİLDE MÜCADELE EDİLMEKTEDİR"

BDDK Başkanı Şahap Kavcıoğlu, Türk bankacılık sektörünün hızla değişen küresel dinamiklere ayak uydurma konusunda önemli başarılar elde ettiğini ifade ederek, günün ve geleceğin en önemli konularından biri olarak gördükleri dijitalleşme yönelik yaptıkları çalışmaları anlattı.

Kavcıoğlu, "Finansal sektörde yaşanan gelişmeler ve müşteri alışkanlıklarının değişmesiyle birlikte, bilgi güvenliğine yönelik tedbirler artırılırken, siber dolandırıcılıkla da etkin bir şekilde mücadele edilmektedir. Bu kapsamda diğer kamu kurumları ve finansal kuruluşlarla siber güvenlik ile ilgili işbirliği çalışmaları yapılmakta olup, söz konusu çalışmalar devam edecektir." açıklamasında bulundu.

Finansal istikrarın önemli parçalarının birinin de finansal tüketicinin haklarının korunması ve bilinçlendirilmesi olduğunu belirten Kavcıoğlu, sözlerini şöyle tamamladı:

"Bu amaca uygun olarak sektörde bireysel bankacılık faaliyetlerinin müşteri haklarına uygun olarak yürütülmesi, sektörün müşteri odaklılığının güçlendirilmesi amacına yönelik mevzuat ve uygulamalar geliştiriyoruz. Ayrıca finansal tüketiciler, bankalar ve diğer finansal kurumlar ile yaşadıkları sorunlarının çözümü için çeşitli kanallardan Kurumuza her zaman başvuru yapabilmektedirler. Vatandaşlarımız tarafından iletilen bu şikâyet ve başvuruların, Kurumumuz tarafından özenle takip edildiğini ve mağdur oldukları konularda kendilerine mevzuatımız kapsamında yardımcı olduğumuzu ve olmaya da devam edeceğimizi bu vesile ile belirtmek isterim."

ŞİRKETLER PİYASADAN 79,3 MİLYAR TL FON SAĞLADI

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı İbrahim Ömer Gönül, 3. Finansın Geleceği Zirvesi'nde yaptığı konuşmada, bu yıl sermaye piyasalarının arz ve talep yönlü yoğun ilgi gördüğünü belirtti. Şirketlerin piyasadan 79,3 milyar TL fon sağladığını söyleyen İbrahim

Ömer Gönül, "Borsa yatırımcı sayısı, 8,6 milyon ile tüm zamanların zirvesini gördü. 20 Aralık 2023 itibarıyla 54 şirketin halka arzı gerçekleşti. Bu şirketlerin 19'u imalat, 9'u enerji, 9'u GYO, 4'ü finansal kuruluş, 3'ü tarım alanında ve 10'u diğer sektörlerde faaliyet göstermektedir" dedi.
SPK Başkanı Gönül sözlerini şöyle sürdürdü: "Şirketler piyasadan 79,3 milyar TL fon sağladı. 2022'de 40 ve 2021'de 52 şirket halka arz edilmişti. Sadece halka arzlarla değil bunun yanında 33 şirket de bedelli sermaye artırım yoluyla piyasadan yaklaşık 76,8 milyar TL fon temin etti. 2023 yılının başından bugüne kadar borçlanma piyasasından sağlanan fon tutarı TL cinsinden yaklaşık 709,8 milyar TL'dir. Söz konusu fonun 356,9 milyar TL'si yurtiçi borçlanma yoluyla 352,9 milyar TL'si yurtdışı borçlanma yoluyla sağlandı."

SPK Başkanı Gönül, yatırım fonları ve yatırım ortaklıklarına ilişkin de şu bilgileri paylaştı: "Mevcut durumda halka açık 9 adet menkul kıymet yatırım ortaklığı, 48 adet gayrimenkul yatırım ortaklığı ve 7 adet girişim sermayesi yatırım ortaklığı bulunmaktadır. 2023 yılında 9 adet GYO halka arz yoluyla yaklaşık 16 milyar TL fon elde etmiştir. 2023 yılında 2 adet GYO borçlanma aracı ihracı yoluyla yaklaşık 2,5 milyar TL fon toplamıştır. 2023 yılında 3 adet GYO bedelli sermaye artırımı ile 3,2 milyar TL fon toplamıştır. 64 adet portföy yönetim şirketinin yönettiği toplam portföy büyüklüğü aralık itibarıyla 3 trilyon TL'yi aşmıştır."

Gönül, yatırımcıların korunduğunu vurgulayarak denetim ve gözetim faaliyetlerini sürekli yaptıklarını vurguladı. Başkan Gönül, dünkü yayımlanan bültendeki cezalar hariç olmak üzere yapılan denetimlerle ilgili şunları söyledi: "2023 yılının ilk 11 ayında 212 kişiye işlem yasağı getirildi. 90 kişiye 195 milyon TL idari para cezası verildi. 9 kişi hakkında suç duyurusunda bulunuldu ve konu adli makamlara intikal ettirildi. Borsa İstanbul tarafından; Tedbir Yönetim Sistemi kapsamında, menkul kıymet bazında toplam 13, yatırımcı bazında toplam 38, Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi kapsamında menkul kıymet bazında toplam 699 tedbir uygulandı. 14 Aralık 2023 itibarıyla Türkiye'de yerleşik kişilere yönelik olarak internet aracılığıyla yurt dışında kaldıraçlı işlem yaptırıldığı belirlenen 1.321 adet internet sitesine erişimin engellenmesi için gerekli işlemler yapıldı."

Finansın Geleceği Zirvesi'nde açılışında A Para Yayın Koordinatörü ve A Haber Ekonomi Müdürü Özlem Doğaner yaptı. Özlem Doğaner hem Türkiye hem de dünya olarak zor bir dönemden geçildiğini belirterek, şunları söyledi: "Tüm dünyada bir yandan enflasyon bir yandan resesyon finans sektörünü çok ciddi etkiledi. Sadece finans değil finansa ulaşmaya çalışanlar açısından da zor bir dönemden geçiyoruz. Türkiye de önemli badireler atlattı, atlatıyor. Bu dönemde fırsatlar da var. Örneğin İstanbul Finans Merkezi çok önemli oldu."

Sabah Gazetesi Ekonomi Müdürü ve Köşe Yazarı Dilek Güngör, bankacılık sektörünü ekonomi yönetiminin seçici kredi politikasında desteklediklerini ve desteklemeye devam edeceklerini belirterek, zirvede 2024 stratejilerini ve önümüzdeki dönemin yol haritalarını alacaklarını dile getirdi.

"BANKALAR BÜYÜMEYE KESİNTİSİZ DESTEĞİNİ SÜRDÜRECEK"

Turkuvaz Medya Grubu tarafından düzenlenen "3. Finansın Geleceği Zirvesi" Türkiye Bankalar Birliği Başkanı Alpaslan Çakar'ın, "Türkiye Yüzyılında Bankacılığın Rolü ve Geleceği" bölümünde yaptığı konuşmayla devam etti. Bankacılık sektörünün 2023 yılında sağlıklı büyümesini sürdürdüğünü belirten Çakar, "Bugün itibarıyla Türk bankacılık sektörünün milli gelire oranı yüzde 93 seviyesinde olup aktif büyüklüğümüz 22 trilyon TL'ye ulaşmıştır. Gerek yurtiçi gerekse yurtdışı kaynaklı gerilimin yaşandığı 2023 yılında bankacılık sektörü sağlıklı büyümesini sürdürmüştür" dedi. Bankacılık sektörünün uluslararası düzenlemelere tam uyumlu olduğunun altını çizen Çakar, "Bankacılık sektörü dengeli ve sağlıklı bir bilançoya sahiptir. Sektörümüzün bilançosu TL ağırlıklıdır. Aktiflerimizin yüzde 65'i, kaynaklarımızın yüzde 56'sı TL cinsindendir. Bugün itibariyle mevduat toplamı 14,4 trilyon TL' dir" ifadelerini kullandı.Son dönemde yurtiçi piyasalardan sağlanan kaynaklarda ciddi bir artış yaşandığını anlatan Çakar sözlerini şöyle sürdürdü:

"Toplam kredi 14,4 trilyon TL olup, menkul değerler cüzdanının toplam aktifler içerisindeki payı yüzde 17 ile yatay bir seyir izlemektedir. Bankacılık sektörü iç borç stokunun yüzde 76'sını kullanmaktadır. Krediler ve menkul kıymetler birlikte değerlendirildiğinde aktiflerin yüzde 68'i aktif ekonomik faizin finansmanında kullanılmıştır. Kredilerin 4'te 1'i bireylere, kalan kısmı ise firmalara kullandırılmıştır. KOBİ'lerin payı yüzde 27,4 olmuştur. İmalat sanayi yüzde 30 ile ilk sırada yer almaktadır, inşaat sektörünün payı ise yüzde 10'dur. Enerji ve tarım sektörü yüzde 7'şer paya sahiptir, turizmin payı ise yüzde 4'tür. İmalat sanayinin payı son yıllarda 6 puan, tarım sektörünün payı ise 2 puan artmıştır. Bu ekonomimiz adına sevindirici olmuştur. Bankalarımızın büyüme stratejileri doğrultusunda imalat, imalat sanayi başta olmak üzere döviz kazandıran ve istihdama katkı sunan sektörlerde kredi büyümesinin devam edeceğini öngörüyoruz. Tahsili gecikmiş ticari kredilerde sektörde yoğunlaşma bulunmamaktadır. Sektörde ihtiyatlı bir karşılık ayırma bulunmaktadır. Yeniden yapılandırma veya kredilerin Eylül 2023 itibariyle toplam tutarı 523 milyar TL olup toplam kredilere oranı sadece yüzde 5'tir. Sektörümüz güçlü bir öz kaynak yapısına sahiptir. Öz kaynaklarımız 1,9 trilyon TL'dir, sermaye yeterlilik oranı 18,4'le oldukça iyi bir düzeydedir. Özetle, temel bankacılık performans kriterleri birlikte değerlendirildiğinde sektörümüzdeki göstergeler uluslararası kıyaslama yaptığımız AB ülkelerine yakın düzeydedir. 2024 yılında ülkemizin büyümesine katkıda bulunan kesintisiz destek vereceğini söyleyebiliriz. Geleceğe daha olumlu bakıyoruz, ülkemizin gücünün ve potansiyelinin farkındayız. Bunun temelinde üretimin geldiği seviye, yatırım ve istihdamdaki süreklilik ve finans sektörüne olan güven yatmaktadır. Sektörümüz ülkemizin geleceği için çalışmaktan asla vazgeçmeyecek ve gereken desteği vermeye devam edecektir."

İFM'DEN KAMUDAN KALAN ALANIN YÜZDE 70'İNE TALEP ALINDI

İstanbul Finans Merkezi Genel Müdürü Ahmet İhsan Erdem, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin vizyon projesi olan İstanbul Finans Merkezi'nin; Ziraat Bankası, Vakıf Bank ve Halk Bank gibi kamu bankalarının genel müdürlüklerinin taşınması ile faaliyetlerine başlamış ve hali hazırda yaklaşık 8 bin çalışana ev sahipliği yaptığını dile getirdi. Diğer faz açılışlarının tamamlanması ile birlikte tüm kamu ve özel paydaşlarıyla faaliyetlerine hızla devam edeceklerini kaydeden Erdem, İFM bünyesinde sunulan hizmetlerin verimli bir şekilde yürütülmesi amacıyla, 21 Mayıs 2020'de yüzde 100 Türkiye Varlık Fonu hissedarlığında yönetici şirketleri olan TVF İFM A.Ş.'nin kurulduğunu hatırlattı. Finans sektörü için önemli bir potansiyeli barındıran İstanbul'un bu potansiyelini değerlendirmek amacıyla kavramsal temelleri 2007'de ortaya konan İFM'nin, 2019 yılında TVF'nin devreye girmesi ile stratejik bir önem kazandığını belirten Erdem şunları söyledi: "Ana amacımız; çok boyutlu finansal hizmetler, uluslararası ticaret ve enerji ekosistemini oluşturmak. Bu ana amacı gerçekleştirebilmek adına üç temel hedefimiz Türkiye ekonomisinin sürdürülebilir büyümesine katkı sağlamak adına çalışmalarımıza odaklanıyoruz. Bir diğer hedefimiz olan finansal piyasalarımızın ve ürünlerimizin derinleşmesini oldukça önemsiyoruz. İFM'nin tüm katılımcılarına yeni iş ve yatırım fırsatları sunmayı da önemli bir hedef olarak görmekteyiz. Bu hedeflere ulaşmak için paydaşlarımızla bir araya gelerek, var olan pastayı daha da büyütmeyi ve Türkiye'nin bu pastadan daha fazla pay almasını sağlayacağız."

Finansal hizmetler, dış ticaret, enerji ve emtia olmak üzere üç alanın ekosistemin çekirdeğini oluşturduğunu söyleyen Erdem, "Bu ekosistemin yaratacağı fayda ile önce bölgesel sonra küresel bir finans merkezi olma yolunda emin adımlarla ilerliyoruz. Yatay eksende İFM'nin tüm bileşenlerine hitap eden bir kavram olarak sürdürülebilirliği de önemsiyoruz" dedi.

İFM'nin kanununda şirketlere sunulan teşvikler ve kolaylıkların belirtildiğini hatırlatan Erdem, "Türkiye'nin hali hazırda işleyen sağlıklı mevzuatına aykırı bir durum yaratmamak adına, yani çitin içi ve dışında önemli bir ayrım olmaksızın İFM'deki teşvikler genel olarak faaliyet esaslı kurgulanmıştır. İFM'nin uluslararası bir ticaret merkezi olması amacıyla aynı zamanda kurumlar vergisinde dıştan dışa ticaret ile alakalı bir avantaj sağlanmıştır. Böylelikle İFM aynı zamanda bir uluslararası ticaret merkezi haline de gelmiş bulunmaktadır" dedi.

Erdem şöyle konuştu: "Merak edilen konulardan biri de İFM gibi dev bir projenin nasıl doldurulacağına dair akıllara gelen sorular olabilir. Hali hazırda İFM'de yer alan kamu bankaları ile birlikte projedeki diğer paydaşlarımız (TCMB, Borsa İstanbul, İş Bankası, Düzenleyici ve Denetleyici Kuruluşlar) tam olarak yerleştikten sonra projede kalan kiralanabilir ofis alanları yaklaşık 500 sin metrekare olacaktır. Bu alanın da yüzde 70'ine dair bir ön talep almış bulunmaktayız. Benzer bir değer olarak, perakende alanları için mevcut kapasitemizin 2 katından fazla bir ön talebe ulaşmış bulunmaktayız."

KADINLARIN KULLANDIĞI İKİ TİCARİ KREDİDEN BİRİ HALKBANK'TAN

Finansın Geleceği Zirvesi'nde, "Bankacılığın Geleceği" özel oturumunda finansal sistemin en kritik bileşenlerinden olan bankacılık sektörünün sağlıklı ve sürdürülebilir bir ekonomi için oldukça güçlü bir bağı olduğunu anlatan Halkbank Genel Müdürü Osman Arslan, "2023 yılında yaşanan küresel gelişmeler bu gerçeğin en büyük göstergesi oldu. 2023'ü resesyon etkileri, finansal belirsizlikler ve ekonomideki dalgalanmalarla geride bırakıyoruz. Aynı zamanda jeopolitik gelişmelerin de küresel ticareti oldukça etkilediği bir dönemdeyiz" dedi.

6 Şubat tarihinde yaşanan Kahramanmaraş merkezli depremlerin etkilerine değinen Osman Arslan, "Türkiye'nin sürdürebilir kalkınması için son derece kritik öneme sahip 11 ilimiz bu depremden olumsuz etkilendi. Ancak hemen sonrasında gösterilen dayanışma ve desteklerle bu alanda hızlı bir toparlanma yaşadık. Özellikle Türkiye Bankalar Birliği (TBB) öncülüğünde hem kamu bankaları hem de özel bankalar bölgenin yeniden ayağa kalkması için gereken çaba ve gayreti gösterdi, göstermeye de devam ediyor" ifadelerini kullandı.

"Yeni ekonomi yönetiminin göreve gelmesi ile beraber para ve maliye politikalarında yeni önlemler hayata geçirildi. Orta Vadeli Program kapsamında üretime yüksek katma değerli yatırımla ve kalkınmaya odaklanan ekonomi yönetimimiz sonuçlar almaya başladı" diyen Osman Arslan, "Ekonomi yönetimimiz enflasyonun çıpalanması ve düşürülmesi için faiz artışları, selektif kredi politikaları ve faiz adımları ile oldukça önemli kararlar aldı. Bankamız da bu dönemde selektif kredi politikası ile üreten ve ihracat yapan firmaları desteklemeye devam etti ve bundan sonraki süreçte de devam edecek" şeklinde konuştu.

KADINLARIN İLHAM VEREN HİKAYELERİ GERÇEĞE DÖNÜŞÜYOR

Finansın geleceğini şekillendiren en önemli hususun girişimcilik ekosisteminin desteklenmesi olduğunu vurgulayan Osman Arslan, "Bugün büyük bir mutlulukla ifade etmeliyim ki geride bıraktığımız yılda kadınların kullandığı her iki ticari krediden biri bankamız tarafından kullandırıldı. Şimdi diğer yarısını bekliyoruz" dedi.

Arslan, şöyle devam etti: "Bu bakımdan her zaman olduğu gibi bugün de kadın ve genç girişimciler başta olmak üzere esnafımızın yanında olan bir kuruluşuz. Kadın girişimcilere özel bir başlık açıyoruz hep. Kadın girişimciliğinde 2021 yılında gündeme almış olduğumuz ve Üreten Kadınlar Buluşmaları ile başlattığımız finansman sürecini Üreten Kadınlar Yarışması ile destekliyoruz. Binlerce kadın girişimcinin ilham veren hikayelerinin gerçeğe dönüşmesi için çalıyoruz. Finans merkezindeki kulelerden birine de hem girişimcilik merkezi kurmayı hem de buradaki girişimcilere finansal destek vermeyi amaçlıyoruz."

Kadınlara ve genç girişimcilere destek vererek Türkiye'den yeni markaların çıkması için çalıştıklarının altını çizen Arslan, "En küçük esnafımızdan büyük şirketlere kadar tüm kesimlere her alanda desteği sürdüreceğiz" dedi. Alın teri olan tüm kesimlere ellerini uzatmaya çalıştıklarını dile getiren Osman Arslan, "KOBİ kredilerimiz geçen yıla göre yüzde 67 arttı. 2022 yıl sonunda bireysel kredileri dışarda tuttuğumuzda toplam ticari kredilerin yüzde 53'ü KOBİ'lere kullandırıldı. Bu oranı 2023 sonunda yüzde 56'ya çıkardık. 2024 hedefimiz ise ticari kredilerinin yüzde 60'ını KOBİ'lere kullandırmak ve onların büyümesini destekleyen bir noktaya ulaşmak. Aynı şekilde küçük esnafımızla da geçmişten gelen bir bağımız mevcut. Bu bağı da giderek büyütüyoruz" diye konuştu.

POLİTİKA FAİZİ YABANCI SERMAYENİN AKMASI İÇİN YETERLİ SEVİYEDE

İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, zirvede 'Bankacılığın Geleceği" başlıklı özel oturumda genel müdür olduğu üç yıldır ilk defa etki alanı içinde olan konularda karamsar olmadığını, geleceğe pozitif baktığını vurgulayarak, finansın geleceği hakkında da olumlu düşünceler hissettiğini dile getirdi. Politika faizinin geldiği noktanın herkes için dikkat edilmesi gereken bir nokta olduğuna işaret eden Aran, şöyle konuştu: "Parasal sıkılaşma, miktarsal sıkılaşma ve teşvik politikasını işin içine katınca hem reel sektör hem de üretim açısından hassas yürütülmesi gereken bir noktadayız. Finansala erişim açısından dikkat edilmesi gereken bir noktaya gelindi. İçinde bulunan seviye önümüzdeki dönemde riskleri dikkatli yönetmemiz gerektiğini, bazı şeyleri, tartışarak, konuşarak, istişareyle yapılması gereken bir dönemde olduğunu gösteriyor. Ben yaptım oldu anlayışıyla tekrar hassas dengeyi kaybedersek reel sektör finansman maliyetlerinin üstesinden gelemez, üretkenliğini, karlılığını kaybeder hale gelirse bir anda sektörde alacak problemiyle karşılaşabiliriz. Öncelik verdiğimiz üretim alanlarında ben şu anda riskleri yönetilebilecek seviyede buluyorum."

Aran, zaman zaman bankalar ile reel sektörün birbirinin aleyhine olduğu önyargısı yaşandığını ifade ederek "Birlikte hareket etmeliyiz. Ülkemizin büyümesinin sürdürülebilir olmasından, refahın artmasından, ekonomik kaynaklı olan sorunların giderilmesinden bahsediyorsak, birlikte hareket etmemiz gerektiğini ve çıkarlarımızın ortak olduğunu da bilmeliyiz" dedi.

YEREL SEÇİMLER YABANCININ UMURUNDA DEĞİLDİR

Hakan Aran, Türkiye'de tasarrufların yeterli olmadığını ve dış kaynak ihtiyacının olduğunu vurgulayarak şunları söyledi:

"Biz vatandaşların tasarruflarını ne kadar cazip oranlarda alırsak alalım, reel sektöre ne kadar düşük maliyet ekleyerek neredeyse başa baş, belki zararla aktarırsak aktaralım, kaynakları etkili transfer yapmış olabiliriz, ama bu refahın artması, büyümesi için yeterli değil. Bizim dış kaynak almamız gerekiyor. Politika faizinin seviyesi yabancı sermayenin akması için yeterli seviye. Ben yabancı sermayenin yerel seçimleri beklediklerini sanmıyorum. Hiçbir yatırımcı bir ülkeye giderken yerel seçim sonuçlarıyla ilgilenmez. Siyasi istikrara, genel seçime bakar, ama yerel seçim hiç umurunda değildir. Yatırım yaparken Londra belediye başkanına bakmazsınız. Yabancının beklediği nokta politika faizi seviyesinin son nokta olup olmadığını görmek içindir. Merkez Bankası'nın 2.5 puanlık marjı elinde tuttuğunu en fazla bir seferlik daha artış yapacağı anlaşılıyor. Bu seviyenin ben yabancının bu ülkeye girerim 2-5 yıllık kağıtlarını alır para kazanırım noktası olduğunu anlıyorum. Yabancı sermaye akışının doğrudan yatırım olmasa da sıcak para olsa da 2-5 yıllık kağıtlara girmesi beklentim de pozitif bakış açımın bir nedeni."

Dışardan bu kadar yüksek bedel ödeyerek yüksek faiz vererek yabancının parası alındıysa, bunun değerlendirileceği yerin çok önemli olduğunu vurgulayan Aran, kaynağın ihracata, döviz kalemi yaratan ithal ikamesi üretime ve turizme aktarılmasının, 2-3 yıldır söylenen büyürken cari açık vermeyen ekonomiye sahip olma söyleminin gerçekleştirilmesi için tarifi bir fırsat yarattığını ifade etti. Aran şöyle devam etti: "Ancak kaynağın cazibesine kapılır dönüşüm hikayesinde aynı hızla motivasyonla devam etmezsek, o sırada bulduğumuz bir dış kaynağın rehavetiyle tüketim ağırlıklı kullanırsak, bu hikâye tekrar yarım kalır ve yine aynı sorunlarla yüzleşiriz. O nedenle finansın ve ekonominin geleceği için gelen dış kaynağın doğru alanlarda kullanılması birinci öncelik. Kaynak, kredilerle üretime dönüştürülmeli, ihracat, turizm ve tarım sektörleri stratejik olarak desteklenmeli, istihdam yaratılmalı, ithal ikamesi üretime aktarılmalı. Bu dönüşüm 5 yıl içinde enerji tarafında yarattığımız hikayeyle tamamlanmalı."

Aran, önümüzde 5 yıl olduğunu ve bu 5 yılda dönüşüm tamamlanırsa Türkiye'nin kişi başı milli gelirde 20 bin doları zorlayabileceğini bu fırsattan doğru şekilde yararlanılması gerektiğini vurguladı. Enerji tarafındaki hikâyeyi takip ettiklerini söyleyen Aran, önümüzdeki yıl yurtiçindeki doğalgaz ve petrol üretimlerinde artışın cari açıkta önemli ölçüde tasarruf sağlayacağını vurgulayarak, yeşil dönüşümün de bankacılık sektörünün destek verdiği alanlar arasında yer aldığını kaydetti.

Aran, kripto paralarla ilgili yasa tasarısı hazırlanırken, bankacılık sektörüyle paylaşılmamış olmasını büyük eksiklik olarak gördüğünü vurgulayarak "Kripto para konusuna asıl geleneksel finansal oyunculardan en büyük katkı gelecek. Yasal düzenlemenin doğru olması, eksikliklere alternatif olmasını istiyorsak, bankalara da bir sorulması gerektiği inancındayım. Vatandaşın bu konuda yapacağı yatırımların korunması için bankalar en güvenli kurumlardır, saklama görevi bankalara verilebilir" diye konuştu.

İSTANBUL KATILIM FİNANSIN MERKEZİ OLMAYA EN BÜYÜK ADAY

Finansın Geleceği Zirvesi'nde "Katılım Bankacılığında Türkiye için Fırsatlar" özel bölümünde Vakıf Katılım Genel Müdürü Mehmet Ali Akben, katılım bankalarının faiz hassasiyeti nedeniyle finansın dışında kalanların sistemin içine çekilmesine vesile olduğunu belirtti. Katılım bankacılığının gösterdiği gelişim ve hızlı büyümeyle bütünsel bir ekosistem oluşturmayı başardığını vurgulayan Mehmet Ali Akben, şunları söyledi:

"Ülkemizde tohumları ilk kez 1985 yılında atılan katılım bankacılığı bugün sektörün çok önemli bir paydaşı haline geldi. Katılım bankalarının açılması Türkiye'de faiz hassasiyeti nedeniyle finansın dışında kalanların sistemin içine çekilmesine vesile oldu. Katılım bankaları tasarrufların değerlendirilmesi noktasında büyük bir sorumluluk üstlendi. Finansal kalkınmayı önceleyerek geliştirilen enstrümanlar yüksek teveccühle karşılandı. Ülkemizde katılım bankacılığı çalışma prensiplerinde 8 banka hizmet veriyor. Henüz genç olarak nitelendirebileceğimiz ekosistemin Türk bankacılık sisteminden aldığı payın yüzde 9 civarına ulaşması bu alana gösterilen ilgiyi teyit ediyor. 2 trilyon TL'ye yaklaşan bilanço büyüklüğüyle katılım bankaları finansal bankacılığı artırma çerçevesinde yalnızca bankacılık değil gösterdiği gelişim ve hızlı büyümeyle bütünsel bir ekosistem oluşturmayı başardı. Tüm alt katılımlarda çok önemli aktörlere dönüştü. Tabana yaygın ekonomik büyümenin katılım finans ekosistemi üzerine inşa edilmesi küresel ilginin ülkemize kazandırılmasında da önemli bir role sahiptir. Küresel ölçekte 4 trilyon dolar büyüklüğe sahip olan İslami finansın 2026'da 6 trilyon dolara yükseleceği öngörülmektedir. Katılım bankalarının hem yerel tarafta pazar payını artırma hem de küresel sermayeyi sistematik bir biçimde ülkemize kazandırma noktasında önemli bir vazifesi bulunuyor. Türkiye'nin ikinci yüzyılına başlarken finans kurumlarının teknoloji, sürdürülebilirlik ve sosyal finans alanlarında ciddi adımlar atacağını, ülkemizin küresel ekosisteminden aldığı payı artırmasına katkı yapacağını öngörüyoruz. Türkiye'nin ve İstanbul'un katılım finans merkezi olmasında en büyük aday olduğu inancındayız."

BİTCOİN SİSTEMİ MUTLAKA ÖNEMLİ BİR YER EDİNECEK

"Finteklerin Finansal Kapsayıcılıkta Rolü" başlıklı bölümde 2013'ten 2017'ye kadar sadece Bitcoin üzerine çalıştığını belirten Papara CEO'su Emre Kenci, "Bitcoin sisteminin büyük sorunları olmakla beraber, geleneksel finansal sisteme alternatif oluşturulmak istendiğinde mutlaka önemli bir yer edineceğini düşünüyorum. Özellikle takas sistemindeki değerlere iyi bir alternatif olabilecek. Bütün pazarları detaylı bir şekilde inceliyoruz. Ortadoğu ve Afrika'ya detaylı olarak odaklanıyoruz. Ülkemiz pırıl pırıl parlıyor. Biraz da doğal kaynağımız olsa çok daha parlarız. Özellikle gençlerimizin potansiyeli bize çok fazla umut veriyor" dedi.

Papara üzerinden yapılabilen işlemlere değinen Kenci, "Çok sayıda kentin ulaşım sistemine entegreyiz. Kent içi ulaşımda Papara kullanılabiliyor. Sağlık ve sigorta işlemleri yapılabiliyor. Sosyal medya yayıncıları bağış toplayabiliyor. Aynı zamanda uygulama üzerinden mesajlaşan kullanıcı sayısı çok fazla. Ayda 1,2 milyon kullanıcı Papara kullanarak sohbet ediyor. Bu da uygulamaya giren kullanıcıların başka hizmetlerden faydalanmasına ve ekonomiye katkı sağlamasına neden oluyor" ifadelerini kullandı. Toplam kullanıcılarının yüzde 5'inin göçmenler olduğunu anlatan Kenci, "Ancak bu yüzde 5, toplam finansal hacmin yüzde 20'sini gerçekleştiriyor. Bu da bize finansal kapsayıcılık açısından önemli bir gösterge. Ayrıca burada Rus vatandaşlarının ve Suriye vatandaşlarının sayısında geçtiğimiz yıla göre ciddi bir artış var. Kapsayıcılık giderek artıyor" diye konuştu.

ÇOK CİDDİ YATIRIM ATAĞI, ARAYIŞI VAR

"Yabancı Sermayenin Türk Bankacılığına Bakışı" adlı bölümde Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş, Türkiye'nin yabancı sermayenin aradığı birçok özelliği barındırdığını dile getirerek "Son dönemde uygulanan ekonomik politikanın yarattığı güven ortamı yabancının ilgisi artıyor. Bunu şirket borçlanmalarında, hisse senedi ve devlet iç borçlanma senetlerinde görüyoruz. Hisse ve DİBS'te son 7 haftada 4,7 milyar dolar giriş var, yabancı payı yükseldi. Büyük rakamlar değil, ama ciddi bir başlangıç. Önümüzdeki yıl itibariyle Körfez çevresinden çok ciddi giriş olacağını biliyorum. Çok ciddi yatırım atağı ve arayışı var" dedi.

Denizbank'ın MENA bölgesinde Türkiye'ye gelecek yatırımlara kilometre taşı görevini yürüttüğüne işaret eden Ateş, "74 milyar doların üzerinde bir varlığı inceleme yaklaşımındayız" diye konuştu.

ChatGPT'ye yabancı yatırımcının ne istediğini sorduğunu ve herkesin bildiği maddeleri sıraladığını aktaran Hakan Ateş, onun yazmadığı ve ilave etmek istediği maddenin "teknoloji ve sürdürülebilirlik" olduğunu vurguladı. Bir turistin bile kalacağı otelin sürdürülebilir olup olmadığına baktığını kaydeden Ateş, verinin günümüzün petrolü olduğunu ve Denizbank'ın da bunu işlemeye çok meraklı olduğunu belirtti. Yoğun sermaye akışına ihtiyaç olduğunu vurgulayan Ateş, cazip ürün ve hizmetler sunarak, kaynağı çekip bunu ülkenin kalkınmasında kaldıraç olarak kullanmak gerektiğine işaret etti.

"HİSSE SENEDİ YATIRIMINDA SERMAYE TABANA YAYILDI"

Turkuvaz Medya Grubu tarafından düzenlenen "3. Finansın Geleceği Zirvesi" öğleden sonraki oturumlarla devam ediyor. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği Başkanı İbrahim Halil Öztop, 2023 yılını sermaye piyasaları açısından 'yüksek performans yılı' olarak tanımlayarak hisse senedi yatırımcılarının yüzde 57'sinin portföyünün 10 bin lira ve altında olmasının ise sermayenin tabana yayıldığını gösterdiğini vurguladı.

2023 YILI 'YÜKSEK PERFORMANS YILI' OLDU

Zirvede, TSPB Başkanı İbrahim Halil Öztop, "Sermaye Piyasalarında Görünüm" başlıklı özel sunumunda sermaye piyasalarında yeni rekorlara imza atılan bir yılın geride bırakıldığını dile getirerek "Başarılı geçen 2022 yılının ardından 2023 yılında da ülkemizde sermaye piyasalarına olan ilginin artarak devam ettiğini gördük. 2023'ü sermaye piyasaları açısından 'yüksek performans yılı' şeklinde özetleyebiliriz. 2024 yılında da bu yüksek performansın devam etmesini ve artan ilgiyi sürdürülebilir kılmayı temenni ediyoruz" dedi.

Geçen yılın sonunda 3,8 milyon olan pay senedi bakiyeli yatırımcı sayısının, 11 ayda 4,4 milyon artarak kasım sonu 8,2 milyona ulaştığını söyleyen Öztop, "Bu artışla birlikte, artık ülkemizdeki her 10 kişiden biri pay senedi yatırımcısı. Yerli bireysel pay senedi yatırımcıların önemli bir kısmının 34 yaş altı gençlerimizden oluştuğunu görmek bizim için oldukça sevindirici ve geleceğe daha güçlü bakmamızı sağlayan bir gelişme. Nitekim 2023 Kasım itibariyle, pay senedi yatırımcılarının yarıya yakını (yüzde 44) 34 yaş altı gençlerimizden oluşuyor. 2021 yılı sonundan itibaren baktığımızda ise yerli bireysel yatırımcı sayısındaki 5,8 milyon kişilik artışın 2,9 milyonu 34 yaş altı vatandaşlarımızdan oluşuyor" dedi.

Yatırımcıların yarıdan fazlasının yani yüzde 57'sinin portföyünün 10 bin liranın altında olduğunu ve bu anlamda sermayenin tabana yayıldığını söyleyen Öztop, yabancı yatırımcıları da Türkiye sermaye piyasalarına çekmeye odaklanmak gerektiğini vurguladı.

YABANCI YATIRIMCI PAYI ESKİ SEVİYELERİNE DÖNECEK

Öztop, yabancı yatırımcıların halka açık hisse senetlerindeki payının 2005-2019 yılları arasında yüzde 60-65 bandında olduğunu hatırlatarak, "Bu oran 2019 yılından itibaren düşüşe geçerek 2023 Kasım ayında yüzde 34'e kadar gerilemiştir. Sermaye piyasamız; güçlü altyapısı, ürün ve hizmet kalitesi, yatırım ekosistemi ve taşıdığı potansiyelle bir cazibe merkezi olma ayrıcalığına sahip. İstikrarlı ekonomi politikalarımız ile yabancı yatırımcıların zaten canlanan ilgilerinin önümüzdeki dönemde artacağını ve yabancı yatırımcıların sermaye piyasalarımızdaki paylarının eski seviyelerine döneceğini düşünüyoruz" dedi.

2021 yılında 53, 2022 yılında 40, 2023 yılında ise 54 şirketin halka arzının gerçekleştiğini 2021 yılından bugüne toplamda borsa yatırım fonları hariç 147 şirketin halka arz edildiğini söyleyen Öztop, "Şirketlerin halka arzlar yoluyla sermaye piyasalarımızdan sağladığı kaynak 120 milyar TL'ye ulaştı. Borsa İstanbul'da 2023 yılında toplam 54 adet şirket ihracıyla sermaye piyasalarından 79,3 milyar TL (3 milyar dolar) kaynak temin edildi. Halka arzlardaki performansıyla Türkiye dünya sıralamalarına da girdi. Bu sene dünya genelinde halka arz sayısı yüzde 8, elde edilen hasılat yüzde 33 azaldı. Bu ortamda, Borsa İstanbul 2023 yılında halka arz tutarına göre dünyada 11'inci sırada yer alırken, halka arz adedine göre 10'uncu sırada geliyor. Bölgesel olarak bakıldığında ise, Borsa İstanbul hem halka arz edilen şirket adedi hem de halka arz büyüklüğü açısından Avrupa'da birinci sırada yer aldı" diye konuştu.

BORSA İSTANBUL'UN PİYASA DEĞERİ 4 YILDA 9 KAT ARTTI

Öztop, 2020 yılı sonunda borsaya kote şirket sayısının 394 olduğunu, bu sayının 2023 Kasım ayında 532'ye ulaştığını dile getirerek, "Borsa İstanbul'un piyasa değeri 2019 sonuna göre 9 kat, 2022 yılı sonuna göre ise yüzde 72 artarak bu yıl kasım sonunda 11 trilyon liraya dayandı. Bu tutar dolar cinsinden 370 milyar dolara tekabül ediyor" dedi.

Fonlara da ilginin arttığına dikkat çeken Öztop, portföy yönetim şirketlerimizin yönettiği toplam varlık büyüklüğü Kasım sonu itibariyle yaklaşık 3 trilyon TL seviyesine yaklaştığını söyledi. Öztop, hane halkı finansal varlıklarında, 2020 yılında yüzde 27 olan pay senedi, tahvil, fon ve sigorta sözleşmeleri gibi sermaye piyasası varlıklarının toplamdaki payının, Haziran 2023 itibarıyla yüzde 35'e yükseldiğini de söyledi.

"Yeni Bankalar ve Yatırım Bankacılığının Güçlendirilmesi Açılımı ile Bölgesel Bankacılık" başlıklı bölümde Misyon Yatırım Bankası Genel Müdürü/ Türkiye Finans Yöneticileri Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Önder Halisdemir, zirvedeki konuşmasında yeni bankaları 'bebek' olarak nitelendirdi. Sektöre yeni girişlerin teşvik edilmesi gerektiğini ve böylece yerli finansın artacağını, pazarın büyüyeceğini belirten Önder Halisdemir, yeni bankaların erişkin bankaların düzenlemelerine tabi olmaması gerektiğini söyledi. Halisdemir şöyle devam etti: "Ülkemizde bankaların yaş ortalaması 35 olduğunu düşündüğünüzde birçoğunun süreçlerini tamamladığını ve erişkin bankalara ulaştığını görüyoruz. Sektörümüzün gelişmesine katkı sağlayacak bebek bankaların erişkin bankalarla aynı düzenlemelere tabi olması, pazardaki etkin faaliyetlerini güçleştirmektedir. Sektöre yeni girişlere izin verilerek hedeflediği faydaları elde etmesi zorlaşmaktadır. Banka ihtiyaçlarına yanıt veren düzenlemeler etkin rekabetin sigortası olacaktır. Yatırım bankacılığıyla dünyayı karşılaştırdığımızda hakikaten alacağımız çok yol olduğunu görüyoruz. Yatırım bankalarının, konumlandırılması ve güçlenmesi yeni yüzyılımızda bölgesel güç bileşenlerimizin finansal saç ayağını oluşturmalıdır."

'FİNANS SİSTEMİNDEKİ PAYIMIZI ARTTIRACAĞIZ'

Banka dışı finans kesiminin toplam finans sektörü içindeki payına vurgu yapan Finansal Kurumlar Birliği (FKB) Başkanı Ali Emre Ballı, "Bu noktada istediğimiz seviyede değiliz.Sektörümüzün sürdürülebilir bir şekilde büyümesi için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Ama banka dışı finans kesiminin toplam finans sistemi içinden aldığı pay Avrupa'da yüzde 40 seviyesindeyken, bizde bu oran henüz yüzde 14 seviyesinde" dedi. Bu oranı yukarı çekmek için sektörün bazı düzenlemelere ihtiyacı olduğuna değinen Ali Emre Ballı, "Türk finans ekosistemini bir evren olarak düşünürsek, hedefimiz bu evrenin tamamlayıcısı olan banka dışı finansı olması gereken resimlere yerleştirmek. Ancak şu an banka dışı finans kurumlarımızın yüksek potansiyellerini tam olarak kullanamadığını görüyoruz" diye konuştu.

Sektörlerinin ekonomiye katkısını arttırma ve finansman imkanlarını çeşitlendirmeye yönelik adımların atılacağına inançlarının tam olduğuna değinen Ballı, "Bu düzenlemeler ile üreten her kesime olan desteğimiz daha da artacak. Finansal Kurumlar Birliği olarak beklentimiz finansman şirketleri için ortak ve uzun vadeli bir kaynak oluşturulması ve bankalar tarafından oluşturulan kredilere dahil edilmemiz. Tüm bunlar rekabetin serbest piyasa şartlarında gerçekleşmesi bağlamında sektörümüzün önünü açacaktır. Ve finans piyasaları içindeki payımız Avrupa'daki seviyelere yaklaşacaktır" dedi.

Banka dışı finans sektörünün temsil ettiği gücü de anlatan Ballı, şunları söyledi: "FKB'nin temsil ettiği beş sektörün 2023 yılı 9 aylık konsolide verilerine göre; işlem hacmi 804 milyar TL, aktif toplamı 573 milyar TL, öz kaynak büyüklüğü 95 milyar TL, müşteri sayısı ise 6,1 milyon olarak gerçekleşti." Ballı, geçtiğimiz günlerde lansmanını gerçekleştirdikleri FKB Ekonomik Görünüm Endeksi'nin de ticaret ve yatırım alanlarında önemli bir kaynak haline geleceğini belirtti.

HALKA ARZLARDAKİ HEYECAN 2024'TE AZALACAK

Zirvede "Sermaye Piyasalarının Geleceği Paneli", Apara Araştırma Müdürü Erdoğan Turan'ın moderatörlüğünde, Phillip Capital Yönetim Kurulu Üyesi Oğuz Yılmaz, İntegral Yatırım Genel Müdür Yardımcısı İbrahim Taşdoğan, Info Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Mert Yılmaz, A1 Capital Genel Müdür Yardımcısı Baki Atılal ve Bizim Menkul Değerler Genel Müdürü Fatma Selçuk'un katılımıyla gerçekleştirildi.

Fatma Selçuk, sancılı bir 2023 yılı yaşandığını belirterek, "Yaşanan sıkıntılı günlerin ardından muazzam geri dönüş olduğunu düşünüyorum. 2023 yılı her zaman krizlere gebe ülke olduğumuzu, ama çok hızlı aksiyon alarak bıraktığımız yerden devam edebileceğimizi gösterdi" dedi. Sermaye piyasalarında 2023 yılında bir halka arz furyası yaşandığını söyleyen Selçuk şöyle konuştu: "O da çok pozitif görünmekle birlikte özellikle 2023 yılında yaşanan halka arzların maalesef hormonlu bir tarafı da var. Sonuçları da yavaş yavaş görülmeye başladı. Halka arzlara başvurular yapıldığında bir aile 18 yaşını doldurmamış çocuğuna da hesap açtırdı ve rakamlar büyüdü. Bireysel yatırımcıda 2024'te yine iyi noktada olacağız, ama 11,5 milyon rakamı biraz fazla olabilir. Türkiye'deki orta ölçekli büyük şirketleri düşününce halka arz bu şiddetle devam edecektir ve etmelidir. Ama sanki son halka arzlarla birlikte oradaki heyecan biraz azalacak gibi görünüyor."

HALKA ARZ YATIRIMCISI HAYAL KIRIKLIĞI YAŞIYOR

Oğuz Yılmaz, yeni ekonomi politikalarının kabul görmesinin son bir iki ayda yabancı yatırımcı artışını beraberinde getirdiğini vurgulayarak önemli olan kısmın da bu olduğunu dile getirdi. Yabancıların yeni ekonomi politikalarına ilgi göstermelerini kendilerinin de ayrı ayrı yabancı hesapların açılmasının artmasıyla da gördüklerine işaret ederek 2024 yılı çok daha pozitif etkilerinin görüleceğini ifade etti. Yatırımcı sayısında yatırım denebilecek seviyenin altındaki hesaplar yoğunlukta olduğunu, halka arzlara katılabilmek için açılmış 1.000 – 2.000 TL'lik hesaplar bulunduğunu söyleyen Oğuz Yılmaz, 7 milyonun üzerinde de yatırımcının bakiyesinin 100 milyon liranın altında olduğunu kaydetti. Oğuz Yılmaz, tabana yayılmanın piyasanın geneline gelen bir yayılma olmadığını, bir fırsatı kaçırmamaya çalışan kişilerin talebinin gözlendiğini belirtti. Oğuz Yılmaz, bu yatırımcıların süreç ilerledikçe her yaptıkları halka arz yatırımında para kazanamadıklarını gördüklerinde hayal kırıklığı yaşadığını söyledi.

İbrahim Taşdoğan ise "Reel sektörün kaynak temini ve finansmana erişim konusunda sermaye piyasası araçlarının ön plana çıktığını düşünüyorum. MKK verilerine baktığımızda 2019 yılında 1 milyonu aşan bireysel yatırımcı sayısının bugün 8,5 milyona geldiğini görüyoruz. Bu da farkındalığın arttığını gösteren gelişmelerden biri. Servis kalitesinin artması sermaye piyasalarına ilgiyi de artırıyor. 2023'teki halka arz performansımız, Avrupa'da halka arzlar açısından bizi ilk sıralara getirdi. Bu da sermaye piyasalarının derinleşmesini sağlayan bir diğer etken olarak karşımıza çıkıyor. Sermaye piyasası ürünlerinin köprü vazifesi görmeye başlaması çok önemli. Halka arzlarda derinlik açısından baktığımızda ivmenin yukarı yönlü olduğunu, yabancı yatırımcı açısından ise önümüzdeki sürecin daha olumlu geçeceğini öngörüyorum" dedi. Yatırımcının fırsat görünce geldiğini, bunun dün halka arz, bugün mevduat olabileceğini dile getiren Taşdoğan, sermaye piyasası paydaşlarının ise gelen yatırımcıyı doğru değerlendirip, bu yatırımcının uzun vadeli olması için neler yapılabileceğinin yol haritasını belirlemesi gerektiğini vurguladı.

2024'TE BORSADAN PARA KAZANMAK ZORLAŞACAK

Mert Yılmaz, sermaye piyasalarına pandemi ile başlayan çok ciddi yatırımcı ilgisi bulunduğunu ancak bu ilginin sektördeki çalışan sayısına yansımadığını dile getirdi. Yatırımcı sayısı 1,5 milyon iken 7 bin çalışan olduğunu şimdi 8,5 milyon yatırımcı varken de 7 bin civarında çalışan olduğunu belirterek, hisse senedi yatırımının ise yanlış algıyla ana para garantili getiri varmış gibi algılandığını ifade etti. Yeni halka arzlarla gelen kitlenin finansal okuryazarlığının çok düşük olduğunu hep kazanacaklarını düşündüklerini ve BİST100 endeksinde düzeltme denilebilecek bir düşüşe bile isyan ettiklerini vurguladı. Borsaya likidite eksikliği olduğunu ve yabancı yatırımcı ihtiyacının endeksin yukarı taşınması için çok net ortada olduğunu kaydeden Mert Yılmaz, 2024 yılında borsadan para kazanmanın zorlaşacağını ve sabırlı olunması gerektiğini belirtti.

Baki Atılal ise sosyal medyadan alınan tavsiyelerle yatırım yapanların sıkıntılı dönemlerde aracı kurumlara yöneldiğini dile getirerek, sektörde tecrübeli eleman sayısının azlığının ise sıkıntı yarattığını ifade etti. Atılal, sektöre yeni gelenlerin yetersizliğine dikkat çekerek, çoğu yeni mezunun ise araştırma bölümlerinde değil satış ve pazarlamada görev almak istediğini söyledi. Atılal, yatırımcıların sosyal medyadan yaptıkları işlemlerin 2024 yılında daha fazla sorun yaratacağına da işaret ederek şirketlerin de sadece halka arz zamanlarında görüldüğünü, daha sonra ise yeterli tanıtım yapmadıkları için aracı kurumların da bunlar üzerine yeterli tanıtım yapamadığını belirtti.