Ülkemizde sosyal güvenlik mevzuatı, belirli şartları sağlayan emeklilere ve emekli yakınlarına çift maaş hakkı tanıyor. Peki bu maaşlardan yararlanmak için neler gerekiyor? İşte merak edilen soruların yanıtları...
* Emekliyim, vefat eden eşimden maaş almam için ne gerekiyor?
Bir sigortalı vefat ettiğinde eğer sigortalılık süresi uygunsa eşine aylık bağlanıyor. Burada kadın ya da erkek olunması fark etmiyor. Dul kalan eşin çalışıp çalışmaması, emekli olup olmaması da aylık bağlanmasını etkilemiyor. Fakat kişi emekli ise ya da çalışıyor ise bağlanacak aylığın oranı düşüyor. Çalışmayan ya da emekli olmayan kişi, vefat eden eşinin aylığının yüzde 75'ini alıyor. Eğer dul kalan eş çalışan ya da emekli ise, vefat eden eşinin aylığının yüzde 50'si bağlanıyor. Maaş alma şartlarını karşılayan çocuklar varsa ödenecek para belli oranlarda pay ediliyor.
* Eşten aylık bağlanması için ne kadar prim lazım?
Vefat eden sigortalılar belli bir prim tutarını tamamlanmışsa aylıkları hak sahibi yakınlarına bağlanıyor. Burada en az bin 800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya SSK sigortalıları için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıl sigortalı bulunup, toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması gerekiyor.
* Emekli olan ve eşinin aylığı alan bir kişiye en az ne kadar ödeniyor? İkramiye de çift mi veriliyor.
En düşük emekli aylığı ödemesi 10 bin liraya çıktı. Eşi vefat edene ölüm aylığı oranı yüzde 50 ise 5 bin liradan, yüzde 75 ise 5 bin liradan az aylık ödemesi yapılamıyor. Hem emekli aylığı hem eşinden maaş alan bir kişiye alt sınır aylığı düzenlemesi kapsamında aylık oranına göre en az 15 bin ya da 17 bin 500 lira ödeniyor. İkramiye ise iki ayrı ödeme alanlara en yüksek ödemeye imkan veren tek dosya üzerinden yatırılıyor. Kişi hem emekli hem ölüm aylığı alıyorsa, kendi emekliliğinden dolayı 3'er bin lira bayram ikramiyesi alabilir.
* Hem eşten hem anne-babadan kimler aylık alır?
2008 öncesinde vefat eden sigortalıların yakınları farklı kurumlarda olmak üzere hem yetim hem de dul aylığı alabilmekteydi. Ancak 2008 sonrasında bu sistem değiştirildi, yüksek olan maaş tercih edilip alınıyor. Yani hem eşini hem babasını kaybeden bir kadın, 2008 sonrası bunlardan sadece birisinin aylığını alabiliyor. Fakat bazı istisnalar da bulunuyor.
* 2008 öncesi babamdan kalan 4/a yetim aylığı alıyorum. 2008 öncesi annemden 4/a'dan kalan yetim aylığını da alabilir miyim?
4/a'dan olan anne ve 4/a'dan olan babadan ayrı ayrı ölüm aylığına hak kazanılması durumunda, yüksek olan aylığın tamamı, düşük olan aylığın yarısı ödeniyor.
* 2008 öncesi annemden dolayı 4/b'den yetim aylığı alıyorum. 2008 öncesi babamdan 4/b'den kalan yetim aylığını da alabilir miyim?
Hak sahibi 18 yaşına kadar her 2 aylığı, sonra ise yalnızca yüksek olanı alıyor.
* 2008 öncesi babamdan dolayı Emekli Sandığı'ndan yetim aylığı alıyorum. 2008 öncesi annemden 4/a'dan kalan yetim aylığını da alabilir miyim?
Emekli Sandığı iştirakçisi babadan (anneden) ve 4/a sigortalısı anneden (babadan) ayrı ayrı ölüm aylığına hak kazanılması durumunda her iki aylık tamdan ödeniyor.
* 2008 öncesi babamdan dolayı Emekli Sandığı'ndan yetim aylığı alıyorum. 2008 öncesi annemden 4/b'den kalan yetim aylığını da alabilir miyim?
Emekli Sandığı iştirakçisi babadan (anneden) ve 4/b sigortalısı anneden (babadan) ayrı ayrı ölüm aylığına hak kazanılması durumunda her iki aylık tamdan ödeniyor.
* 2008 öncesi annemden 4/a'dan kalan yetim aylığını alıyorum. 4/a'dan emekli olmam halinde yetim aylığını almaya devam edebilir miyim?
Ölen sigortalının çocuklarına yetim aylığı bağlanabilmesi için çalışmamaları veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması gerekmektedir. 4/a'dan yetim aylığı almakta iken 4/a'dan emekli olan kişinin yetim aylığı kesilir.
* 2008 öncesi babamdan 4/b'den kalan yetim aylığını alıyorum. 4/a'dan emekli olmam halinde yetim aylığı almaya devam eder miyim?
4/b'den yetim aylığı almakta iken, 4/a'dan emekli olan kişinin yetim aylığı kesilir.
* 2008 öncesi annemden Emekli Sandığı'ndan kalan yetim aylığını alıyorum. 4/a'dan emekli olmam halinde yetim aylığını almaya devam edebilir miyim?
Yetim aylığı almakta iken 4/a'dan emekli aylığı alan hak sahibinin yetim aylığı kesilmez.
* 2008 öncesi annemden 4/a'dan kalan yetim aylığını alıyorum. Emekli Sandığı'ndan emekli olmam halinde yetim aylığını almaya devam edebilir miyim?
Ölen sigortalının çocuklarına yetim aylığı bağlanabilmesi için çalışmamaları veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması gerekmektedir. 4/a'dan yetim aylığı almakta iken Emekli Sandığı'ndan emekli olan kişinin yetim aylığı kesilir.
* 2008 öncesi annemden 4/b'den kalan yetim aylığını alıyorum. Emekli Sandığı'ndan emekli olmam halinde yetim aylığını almaya devam edebilir miyim?
4/b'den yetim aylığı almakta iken Emekli Sandığı'ndan emekli olan kişinin yetim aylığı kesilir.
* 2008 öncesi annemden 4/a'dan kalan yetim aylığını alıyorum. 2008 sonrası babamdan 4/a'dan kalan yetim aylığını alabilir miyim?
5510 sayılı Kanun'un 54'üncü maddesine göre, ana ve babasından ayrı ayrı aylığa hak kazanan çocuklara, her iki aylığın ödemesi yapılır. Ancak, yüksek olan aylık tamdan, düşük olan aylık yarımdan ödenir.
* 2008 öncesi annemden 4/a'dan kalan yetim aylığını alıyorum. 2008 sonrası babamdan 4/b'den kalan yetim aylığını alabilir miyim?
Ölen sigortalıların aylık bağlama statüleri farklı olduğundan her iki aylık da tamdan ödenir.
* 2008 öncesi annemden 4/a'dan kalan yetim aylığını alıyorum. 2008 sonrası babamdan 4/c'den kalan yetim aylığını alabilir miyim?
Ölen sigortalıların aylık bağlama statüleri farklı olduğundan her iki aylık da tamdan ödenir.
* 2008'den önce annemden 4/b'den kalan yetim maaşını alıyorum. 2008 sonrası babamdan 4/b'den kalan yetim aylığını alabilir miyim?
Ölen sigortalıların aylık bağlama statüleri aynı olduğundan yüksek olanı tamdan, az olanı yarımdan ödenir.
* 2008'den önce annemden 4/b'den kalan yetim maaşını alıyorum. 2008 sonrası babamdan 4/c'den kalan yetim aylığını alabilir miyim?
Ölen sigortalıların aylık bağlama statüleri farklı olduğundan her iki aylık da tamdan ödenir.
YASAL UYARI: Takvim.com.tr'de yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Turkuvaz Medya Grubu'na aittir. Kaynak gösterilse veya habere aktif link verilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı ya da bir bölümü kesinlikle kullanılamaz. Kullanılması durumunda yasal işlem başlatılacaktır.