Kasım Süleymani neden öldürüldü? 10 soruda Kasım Süleymani gerçeği!
İran Devrim Muhafızlarının Komutanı ve Hamaney'in Ortadoğu'daki kılıcı Kasım Süleymani, ABD'nin saldırısıyla öldürüldü. Süleymani İran'ın yurt dışındaki operasyonlarının kilit ismiydi. İran, ABD'ye ait üslerin bölgede hedef alınacağını ifade etti. Peki yaşanan bu gelişme Ortadoğu'da nasıl bir yankı uyandıracak ve bölgesel gelişmeleri nasıl etkileyecek. SETA araştırmacısı Talha Köse, Süleymani'nin öldürülmesi ve beraberinde yaşanabilecek gelişmeleri değerlendirdi. İşte Talha Köse'nin açıklamaları…
takvim.com.tr
Giriş Tarihi :03 Ocak 2020 , 13:22Güncelleme Tarihi :03 Ocak 2020 , 13:22
ABD Kasım Süleymani'ye yönelik bu operasyonu neden gerçekleştirdi? Temel tetikleyici Bağdat'da bulunan ABD büyükelçiliği saldırısı oldu. Devrim sonrası Tahran'da ABD büyükelçiliğinin 444 günlük işgali ABD'de Carter'ın başkanlığına malolmuştu. Trump yönetimi seçim yılında benzer bir gelişmenin olmaması için sert tepki verdi.
Kasım Süleymani'nin öldürülmesinin ardından İran'ın tutumu nasıl olacak? İran çok sert bir tepki vermek zorunda, aksi taktirde bu gerilimden geri adım attığı şeklinde anlaşılabilir. Bugüne kadar ABD'yi doğrudan hedef almıyordu ama bu yaklaşımını değiştirebilir. İsrail'i de hedef alabilir. Her iki seçenekte de bölgede daha fazla tırmanma ön görebiliriz.
Kasım Süleymani ve Haşdi Şaabi'nin Başkan Yardımcısı El Mühendis'in ölümü bölge için ne anlama geliyor? İran'ın bölgedeki vekalet savaşlarının komutanları idi bu iki isim. Özellikle Süleymani bölgedeki tüm ülkelerde bulunan İran yanlısı milislerini başı ve stratejik kurmay aklı idi. Bu aktörlerle çok yakın çalışan bir isimdi Süleymani. İran'ın bölgedeki en etkili aracı ise bu mezhepçi milis güçlerdir. İran'ın bölgedeki vekalet savaşları önemli ölçüde yara alacaktır. İran Devrim Muhafızları açışından ise büyük gerileme söz konusu olabilir.
Kasım Süleymani Suriye'de Esad rejimine de ciddi olarak destek veriyordu. Bu gelişme Suriye'deki durumu nasıl etkileyecek? Süleymani, Suriye'deki rejim yanlısı milisleri ve mezhepçi milis ve Şebbihaları örgütleyenlerdendi. Lübnan Hüzbullah'ı da Süleymani kontrolünde rejim saflarında faaliye gösteriyordu ve rejimin direnmesine önemli ölçüde destek sağladılar. Eğer Rusya devreye girmemiş olsaydı, Esed Rejimi büyük yara alabilirdi ancak Süleymaninin devre dışı kalması Suriye'de daha çok Rusya'nın elini güçlendirecek bir hamledir. Suriye muhalefeti bu aşamada rejimi devirecek bir kapasiteye sahip değil.
İran Irak'ta nasıl bir siyaset izleyecek? Irak'taki İran nüfuzu bundan nasıl etkilenecek? İran'ın Iraktaki nüfuzu devam edecektir ancak bu nüfuzun şekli değişebilir. Devrim Muhafızlarına bağlı askeri ve ticari aktörler Irak'ta hem ekonomiyi hem de güvenlik sektörünü büyük ölçüde etkiliyorlar. Bu etkinin bir anda sona ermesini beklememek lazım. Nuri el Maliki gibi siyasetçilerin mezhepçi politikaları zaten Irak'ta devlet kapasitesini çökertti ve Sünnileri geriletti. Haşdı Şabi birlikleri daha fazla gerileyebilir. Bu durum Mukteda Sad'a bağlı Mehdi güçlerinin ve İran kontrolünde olmayan diğer mezhepçi milislerin önünü açabilir. Sonuçta İran etkisi sınırlansa da Irak'ta Şii hegemonya da fazla bir değişiklik olmasını beklememek lazım. ABD eğer doğru oyun kurabilirse Şii ve Sünnileri bir araya getirebilecek kurgu oluşturabilir. Bu tablo bu aşamada çok mümkün görünmüyor.
