Uluslararası haber ajansları, Pazartesi günü Etiyopya'daki isyancıların iki bölgeden geri çekilip kalelerine döndüğünü ve 13 aylık savaşta yeni bir dönüm noktası yaşandığını 'son dakika' koduyla geçti.
Öyle ki, 2019 yılında Nobel Barış Ödülü kazanan Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed bizzat cepheye gidip savaşacağını ilan etmiş, Addis Ababa sakinlerine silahlarını kaydettirme ve şehri savunmaya hazır olma çağrısı yapılmıştı.
Ancak bir ayda tüm dengeler değişti, TPLF sözcüsü Getachew Reda Twitter hesabından Amhara ve Afar bölgelerinden isyancıların ayrıldığını yazdı. Açıklama yapan ABD, çekilmenin diplomasiye daha geniş bir kapı açabileceğini umuyor.
Dönüm noktasının perde arkasını yazan New York Times gazetesindeki haberin başlığı, oldukça çarpıcıydı: 'Yabancı silahlı insansız hava araçları Etiyopya iç savaşında sonucu belirledi.'
Gazetenin haberine göre, Nobel ödüllü Abiy Ahmed askerlerini 'kahraman' olarak selamlasa da savaşın kaderini değiştiren gerçek kahramanlar gökyüzünde süzülüyordu: Bayraktar TB2 silahlı insansız hava aracı (SİHA).
Türkiye'nin yanı sıra Birleşik Arap Emirlikleri ve İran'dan da insansız hava aracı tedarik eden Etiyopya ordusu, drone saldırılarıyla başkentin kapısına dayanan Tigray isyancılarını geri püskürttü.
Bayraktar TB2 SİHA'lar Addis Ababa'ya giden otoyaldaki isyancıları ve onlara destek veren ikmal konvoylarını art arda vurdu, New York Times'a konuşan isyancı liderlerden Tsadkan Gebretensae, "Bir keresinde gökyüzünde 10 SİHA vardı. Etkisini hayal edin, kolay hedef olduk" diyor.
New York Times droneların tıpkı Libya ve Dağlık Karabağ'da olduğu gibi kazananı belirlediğini yazdı. Etiyopya Başbakanı Ahmed, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la Ağustos ayında askeri anlaşma imzaladı.
Birçok Afrika ülkesinin Bayraktar TB2'ye ilgisinin olduğunu aktaran New York Times, Türkiye'nin Etiyopya'ya savunma ve hava ihracatının bir yılda 235 bin dolardan 95 milyon dolara yükseldiğini yazdı.
Washington merkezli New America'dan insansız hava aracı uzmanı Peter W. Singer, SİHA'ların giderek daha fazla ezber bozduğunu söylüyor: "Neredeyse, muharebe alanındaki tüm insanları ve sistemlerinde çarpan etkisi yaratıyor."
BİR ANDA TEPETAKLAK OLDU
Demokratik sistemi hayata geçirmeye çalışan ve ekonomik olarak büyüyen 122 milyon nüfuslu Etiyopya, son yıllarda olumlu haberlerle dünya gündemine girdi. Bu, onlarca yıl dünyanın en yoksul ülkelerinden biri olan Etiyopya için çok önemli bir değişiklikti.
Ancak Etiyopya'nın kuzeyinde yer alan Tigray'da başlayan iç savaş, uluslararası baskıya rağmen birinci yılını doldurdu. TPLF adlı milis örgütlenmesi, 1991 yılında hükümeti deviren ittifakın bir parçasıydı.
Bu yapı, Nobel Barış Ödülü sahibi Başbakan Abiy Ahmed'in TPLF'nin katılmayı reddettiği yeni bir koalisyon hükümeti kurduğu 2019 yılına kadar etkili olmayı sürdürdü.
Tigray'da iktidarını sürdüren Halk Kurtuluş Ordusu Eylül 2020'de Ahmed hükümetinin ulusal düzeyde Covid-19 salgını nedeniyle seçimleri erteleme kararını tanımayarak seçimlere gitti.
İki ay sonra TPLF birlikleri bölgedeki Etiyopya ordusuna ait bir üsse saldırı düzenledi. Federal hükümet de yanıt olarak Tigray'a karşı büyük bir askeri harekata girişti.
KIRILMANIN TARİHİ: 29 HAZİRAN 2021
Silahların konuşmaya başlamasıyla isyancıların ilerleyişi Etiyopya ordusu tarafından kırıldı ve milislerin yönetim merkezi Mekelle'de kontrol sağlandı. Ancak 29 Haziran tarihinde durum değişti.
İsyancılar 29 Haziran Salı günü Mekelle'yi ele geçirdi. Kent, Kasım ayından bu yana hükümet güçleri tarafından kontrol ediliyordu. İsyancıların girişi sonrasında kent sokaklarında kutlamalar yapıldı.
Etiyopya hükümeti ateşkes ilan etse de silahlar konuşmaya devam etti, sağlıklı haber alınamayan çatışma bölgesinden 2 milyonu aşkın kişi evlerini terk edip kaçmak zorunda kaldı.
İnternet ve telefon hatları kesildiği için çoğunlukla haber alınamayan Tigray bölgesinden, binlerce kişi komşu ülke Sudan'a sığındı. BM'ye göre, 5 milyonu aşkın insan acil gıda ihtiyacı içinde ve en az 350 bin kişi açlıkla yüzyüze.
ERİTRE ORDUSU DEVREDE
Komşu Eritre'nin ordusu, şu anda Tigray'daki statüleri net olmamasına rağmen, geçen yıl Kasım ayında, bölgede isyancılara karşı Etiyopya ordusunu destekledi.
BBC Afrika Muhabiri Emmanuel Igunza, bölgedeki çatışmaların komşu Eritre'yi de içine çektiğini ve genel olarak Doğu Afrika'daki güvenliği tehdit ettiğini söylüyor.
YÜZLERCE CESET SOKAKLARDA SÜRÜKLENDİ
On binlerce insanın öldüğü çatışmalarda taraflar birbirlerini toplu katliamlarla suçladı. Birleşmiş Milletler (BM), Tigray'da devam eden çatışmada sivillerin öldürülmesinin savaş suçları kapsamına girebileceğini açıkladı.
TPLF ile birlikte yabancıların da savaştığını belirten Başbakan Ahmed, ayırca Etiyopya ordusunda savaşan askerlerin 'elleri ve ayakları bağlanmış olarak öldürülmüş bedenlerinin bulunduğunu' da söyledi.
Uluslararası Af Örgütü ise, 9 Kasım akşamı Tigray'ın güney batısındaki May Cadera kasabasında 'çok sayıda, muhtemelen yüzlerce sivilin bıçak ve palalarla öldürüldüğünü' teyit ettiğini duyurdu.