Emekli olmak isteyen vatandaşlar erken emekli olmanın yollarını arıyor. Emeklilik için; prim miktarı, sigortalılık süresi, sigorta başlangıç tarihi, yaş ve cinsiyet gibi faktörler etkili olur. Üstelik bu seçeneklerden bir tanesinde yaşanılan 1 günlük değişim bile emeklilik zamanın büyük oranda değişmesine yol açar. Ancak erken emeklilik isteyen vatandaşların çoğunlukla bilmediği bir detay var. Bu yolla erken emeklilik mümkün. Peki, nasıl erken emekli olunur, şartlar neler? İşte detaylar...
8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta girişi yapılan fakat yaş şartına takıldığı için emekli olamayan milyonlarca EYT'li emekli olmak için konu hakkında yapılan düzenlemeyi bekliyor.
Bunun yanı sıra milyonlarca çalışan nasıl erken emekli olabileceğini yollarını arıyor. Türkiye'de yaklaşık olarak ayda 100 bin kişi emekli aylığına bağlanıyor.
Fakat koşullar gereği emeklilik yaşı oldukça uzuyor. Bu durumda erkenden emekli olmak isteyen vatandaşların sayısı da artıyor. Birkaç şartı sağlayan vatandaşlar için erkenden emekli olmak mümkün.
Psikolojik yaşlanma, erken yaşlanma,1600 gün daha az prim ve memurlarda emeklilik şartlarını sağlayanlar 5 yıl erken emekli olabiliyor. İşte, çalışan herkesi ilgilendiren erken emekliliğe ilişkin detaylar...
TÜRKİYE'DE EMEKLİLİK YAŞI KAÇ?
Ülkemizde emeklilik yaşı normal şartlarda 1999 yılı öncesi 4B BAĞKUR sigorta girişi olan erkekler 47 yaşında emekli olabiliyorken, kadınlar ise 43 yaşında emekliliklerini alabiliyor.
1999-2008 yılları arasında BAĞKUR sigortası olan erkekler ise 60, kadınlar da 58 yaşında emekli oluyor. 5400 gün prim sayısı baz alındığında 4B'de kadınlar 60, erkekler ise 62 yaşında emekli oluyor.
Bunun yanında emeklilik tarihi sigorta girişi, yaş ve prim ödeme gün sayısına göre değişmekte.
NASIL ERKEN EMEKLİ OLABİLİRİM?
Erken emeklilik için belirli şartlar bulunuyor. Bunlardan ilki erken yaşlanma. Eğer sizde erken yaşlılık tespit edilirse erkenden emekli olabilirsiniz.
Erken yaşlanma şartı için ise 55 yaşını doldurmak ve en az 5400 prim gün ödemesi koşulları sağlamak gerekiyor.
Erken yaşlanma emekliliği 2008'e kadar yalnızca SSK'lılar için geçerliydi fakat artık memurlar ve diğer tüm çalışanları kapsıyor.
Peki, yaş koşulunu yerine getirmeyenler erken yaşlanma emeklisi olabilir mi?
Bu gibi durumlarda ise sağlık kurulu raporu ile yaşlandığı belirlenen kişiler erken emeklilikten yaralanabiliyor.
Yaşlılık aylığı bağlanması için yaş koşulunu sağlamayan fakat, 55 yaşını doldurmuş sigortalılardan biyolojik olarak bu yaşı dolduran ve çalışma gücü bu seviyeye kadar düşenler erken yaşlanmış sayılıyor.
Örneğin; eğer Aralık 1999 yılında ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlayan bir erkekseniz, 7 bin günle birlikte 60 yaşında emekli olursunuz.
Erken yaşlanma durumunda ise 55 yaşında ve 5400 gün priminiz varsa 5 sene öncesinden erken emekli olabiliyorsunuz.
Bu şartı sağlıyorsanız sağlık kurulundan aldığınız rapor ile SGK müdürlüklerine başvurmanız gerekiyor.
Erken yaşlanma; algı, bellek ve soyutlama gibi işlevlerin kaybolmasıdır. Bu belirtileri gösteren kişiler erken yaşlanmış sayılıyor.
ERKEN YAŞLANMA İLE ERKEN EMEKLİLİK İÇİN NE YAPILMALI?
Erken emeklilik koşullarını sağlayanların SGK müdürlüklerine başvurması gerekiyor. Eğer kurum, yaş ve prim günü şartları kabul olursa Sağlık Kurulu raporu için hastaneye sevk gerçekleşiyor.
Yapılan muayene, tetkik, tahlil ve kontrollerin ardından ise düzenlenen rapor SGK'ya yollanır. SGK Sağlık Kurulu raporu, tıbbi belgeleri inceler ve erken yaşlanmanın tespiti durumunda erken emeklilik işlemlerini başlatır.
Eğer kurul, erken yaşlılık şartlarının oluşmadığına karar verirse bu karara itiraz edebiliyorsunuz. Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu kararları ise SGK Sağlık Kurullarını bağlıyor.
Kurulun itirazı reddi durumunda Kurum işlemlerine karşı iş mahkemesine dava açılabilir.
ERKEN YAŞLANMA EMEKLİLİĞİNDEN KİMLER YARARLANABİLİYOR?
Erken yaşlanma emekliliği 1 Ekim 2008'e kadar sadece SSK'lılar için uygulanıyordu. Bu tarihten sonra ise her çalışan için geçerli olmaya başladı.
SGK genelgesiyle artık memurlar da bu haktan yararlanabiliyor.
Erken yaşlanma ile erken emeklilik elde etmek isteyenlerin herhangi bir engellilik durumunun olması şart değil. Yüzde 40 veya daha fazla engeli olanların malulen erken emeklilik hakları oluyor.
Emekli aylığı hesaplanırken prim ödenen bütün günler hesaplanıyor. Memur, işçi, kendi adına çalışan için emekli aylığı hesaplamaları farklılık gösteriyor. Emekliliği ve alınacak maaşı, sigortalılık geçmişinde farklı kurumlarda çalışırken ödenen primler de doğrudan etkiliyor. Sigorta geçmişindeki primler farklı koşullarda emekliliğin kapısını açabilir.