Çalışanlar için emeklilik kadar bu sürede alacakları maaş da büyük önem arz ediyor. Emekli olduğunuz zaman alacağınız maaşı çalışırken belirlemek biraz da sizin elinizde.
NASIL HESAPLANIYOR
Türkiye'de sosyal güvelik sistemi çok sık değiştiği için emekli maaşı hesaplamalarında da farklı uygulamalar bulunuyor. Bugün emekli maaşı hesaplanırken üç ayrı dönem dikkate alınıyor. 1) 9 Eylül 1999 öncesi dönem. 2) 9 Eylül 1999-1 Ekim 2008 arası çalışılan dönem. 3) 1 Ekim 2008 sonrası dönem. Emekli maaşı ortalama aylık kazancın Aylık Bağlama Oranı'yla (ABO) çarpılması sonucu bulunuyor.
- 1999'A KADAR SÜRE: Aylık bağlama oranı, 25 yıl sigortalılık süresi (9.000 gün) için yüzde 76 olarak uygulanıyor.
- 1999-2008 ARASI: Bu dönemde 25 yıl için oran yüzde 65'e çekiliyor.
- EKİM 2008 SONRASI: Sosyal güvenlik kurumlarının bir çatı altına toplanması ile 25 yıl için aylık bağlama oranı yüzde 50'ye iniyor.
GÜNCELLEME KATSAYISI EKLENİYOR
Emekli maaşı aylık bağlama oranlarıyla hesaplandıktan sonra güncelleme katsayıları da ekleniyor. Güncelleme katsayıları şu parametrelerden oluşuyor:
- Önceki yılın enflasyon oranı
- Büyümenin yüzde 30'u
- İçinde bulunulan yılın enflasyon artışları Bu rakamlar her yıl yeniden belirlendiği için yıllar arasında da farklar oluşuyor.
8 ALTIN KURAL VAR
1) Emekli maaşı hesaplanırken kullanılan en önemli parametre sizin prime esas kazancınız. Diğer bir ifadeyle bordronuzdaki brüt maaşınız. Bu ne kadar yüksek ise avantajınız da o kadar çok oluyor. O yüzden, öncelikle maaşınız yüksek olmasına rağmen asgari ücretten gösterilmesine razı olmayın. Bu emekli maaşınızı da, ileride alacağınız kıdem tazminatını da olumsuz etkiler.
2) Emekli maaşınızın her yıl artması için brüt maaşınızın asgari ücretin iki katından fazla olması önemli.
3) Primlerinizi kendiniz ödüyorsanız, yani BAĞ-KUR'lu iseniz ya da isteğe bağlı sigorta yaptıysanız elinizden geldiğince tavandan ödemeye gayret edin.
4) Eğer imkânınız varsa iki yerde sigortalı olun. Hem Bağ-Kurlu hem SSK'lı (4A) da olabilirsiniz. Ayrıca iki ayrı iş yerinde SSK'lı da çalışabilirsiniz. Aynı anda iki yerden sigortalı olduğunuzda prime esas kazançlarınız toplanacak ve yüksek olacaktır.
5) Emekli maaşınızı artırmak için çok uzun çalışmaktan önce hangi şartlarda çalıştığınız önem kazanıyor. Prim gün sayılarının her ay için 30 gün olmasına dikkat edin..
6) Emeklilik planını son yıllara bırakmayın. Şimdiden yapın. Ne kadar erken davranırsanız o kadar kazançlı çıkarsanız..
7) Son 3.5 yılda SSK'lı olmak BAĞ-KUR'lu olmaktan daha avantajlı. Bu şekilde SSK şartlarıyla emekli olur, maaşınızın yüksek olmasını sağlayabilirsiniz.
8) Emeklilik zamanınız geldiğinde başvuru sırasında eş, çocuk gibi bakmakla yükümlü olduğunuz kişi sayısını tam olarak bildirin.
2024 YILI DAHA ŞANSLI
Güncelleme katsayıları bir önceki yılın enflasyon ve büyüme rakamının yüzde 30'u ile hesaplandığı için 2024 yılında dilekçe verecekler için 2023 yılı rakamları geçerli olacak.
2023 yılının yüzde 64.77 oranındaki enflasyonu ve yüzde 4.5'luk büyümesi dikkate alındığında 2024 yılı için güncelleme katsayısı 1.6627 oluyor. "025 yılında dilekçe verecekler için 2024 rakamları dikkate alınacağı için daha düşük güncelleme katsayısı çıkacak çünkü hedef enflasyon yüzde 38-42 aralığında. Bu yüzden 2024 yılında emekli olmak 2025'e göre daha avantajlı bulunuyor.