Çalışanların önemli güvencelerinden birisi kıdem tazminatı. Belli şartlarla bu paraya hak kazanılıyor. Ancak bununla birlikte ek bir tazminat daha var. O da ihbar tazminatı.
Yasalarımıza göre işverenin de işçinin de iş sözleşmesini feshedeceğini belli bir süre önce karşı tarafa bildirme zorunluluğu bulunuyor.
Bu süreyi de o işyerindeki kıdem yani çalışma süresi belirliyor. Bu süreye uymadan işten çıkartılan çalışanlara kıdemine göre ihbar tazminatı ödeniyor.
BU SÜRELERE DİKKAT!
İş Kanunu'nun 17. Maddesi'ndeki düzenlemeye göre; ihbar süresi, işyerindeki çalışma süresi 6 aydan az olan işçi için 2 hafta; 6 aydan 1.5 yıla kadar olan işçi için 4 hafta; 1.5 yıldan 3 yıla kadar olan işçi için 6 hafta; 3 yıldan fazla olan işçi için 8 hafta. Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabiliyor. Basın İş Kanunu ve Deniz İş Kanunu'nda da ihbar süreleri farklılık gösteriyor.
Denizcilerin ihbar süreleri İş Kanunu ile uyumlu. Deniz İş Kanunu'na tabi çalışan gemi adamının belirsiz süreli hizmet akdi, 6 ay geçmedikçe feshedilemiyor.
İhbar süresi, işi 6 ay süren gemi adamı için 2 hafta, işi 6 aydan 1.5 yıla kadar sürenlerde 4 hafta, işi 1.5 yıldan 3 yıla kadar sürenlerde 6 hafta, işi 3 yıldan fazla süren gemi adamlarında ise 8 hafta.
Basın İş Kanunu'na tabi çalışanların ihbar süresi ise gazetecinin çalışma süresine göre değişiyor. Çalışma süresi 5 yıldan az olan gazetecinin işverence işten çıkartılması halinde 1 ay, 5 yıldan uzun süredir çalışan gazetecinin işten çıkartılması halinde ise 3 ay ihbar süresi uygulanıyor. İş akdinin gazeteci tarafından feshi halinde ise ihbar süresi her durumda bir ay oluyor.
İş Kanunu ve Borçlar Kanunu uyarınca, iş sözleşmesine 2 aya kadar deneme süresi konulabiliyor. Böyle bir durumda, iş akdinin deneme süresi içinde feshi halinde ihbar tazminatı ödenmiyor. İhbar tazminatı alabilmek için kıdem tazminatını hak etme şartı da bulunmuyor.
İŞÇİ DE ÖDEYEBİLİYOR
Eğer işçi ihbar sürelerine uymadan işten ayrılırsa bu kez işverene aynı şekilde ödeme yapıyor. İhbar tazminatı böylece iki taraflı bir uygulama olarak değerlendiriliyor.
5 YILLIK SÜRE VAR
Kıdem ve ihbar tazminatını alamayan ya da eksik ödenen çalışanlar, arabulucuya başvurarak hakkını arayabiliyor. Arabulucuya başvuru için zaman aşımı 5 yıl. Yani işten ayrıldıktan itibaren 5 yıl içinde başvuru yapmak gerekiyor. Arabulucu konuyu en fazla 4 hafta içinde sonuçlandırıyor. Eğer uzlaşma sağlanamazsa, çalışan hakkını iş mahkemesinde dava açarak arayabiliyor. İhbar öneli ödenmesi işçinin işe iade davası açmasına engel olmuyor. İşçinin 18, 19, 20 ve 21'inci madde hükümlerine göre haklı saklı bulunuyor.
GÜNDE 2 SAAT İŞ ARAMA İZNİ
İşveren, ihbar süresi içinde işçiye yeni bir iş bulması için gerekli iş arama iznini vermek zorunda. İş arama izninin süresi günde 2 saatten az olamıyor. İşçi talep ederse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabiliyor. İş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçinin bunu işverene önceden haber vermesi gerekiyor. İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücreti ödemek zorunda.
TUTARLAR ARTTI
Asgari ücretlinin ihbar tazminatı, Temmuz zammıyla birlikte arttı. Asgari ücretliye 14 gün için 3 bin 934 lira ihbar tazminatı ödenirken, bu tutar bu ay yürürlüğe giren ara zam ile 5 bin 273 liraya ulaştı.
