Yasalarımız çalışanlar için güvenceler içeriyor. Bunlardan birisi de kıdem tazminatı. Tazminat alabilmek için son işyerinde en az 1 yıllık çalışma şartı aranıyor. Yasalara göre bir işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için kendi istek ve kusuru dışında işten çıkartılması gerekiyor. Fakat bunun bazı istisnaları da bulunuyor.
KIDEM TAZMİNATI NEDİR?
Çalışanların çeşitli sebeplerle işten ayrıldıklarında, çalıştıkları yıllar karşılığında işverence kendilerine ödenen para kıdem tazminatını oluşturuyor.
İSTİFA EDEN NASIL ALABİLİR?
1475 sayılı yasanın yürürlükteki 14. maddesinde istifa halinde tazminat almanın istisnaları sıralanıyor. İş Kanunu 24. Madde'de sayılan haklı fesih şartlarının oluşması durumunda istifa edenler tazminat alabiliyor. Emekli olanlar, askere gidenler, evliliğinin üzerinden 1 yıl geçene kadar ayrılan kadın çalışanlar tazminat alabiliyor. Emeklilik için yaş dışındaki şartları tamamlayanlar tazminat alabiliyor. 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar SGK'dan 15 yıl 3.600 gün şartlarını tamamladıklarına dair yazı aldıktan sonra kendi istekleriyle ayrılıp tazminat alabiliyorlar. Sonrasında sigortalı olanlar ise 25 yıl 4.500 gün ya da 7 bin günü tamamlamak zorunda. 1 Mayıs 2008 sonrası ise 25 yıl şartı kalkıyor 4600 günden başlayarak her yıl artan ve 5400 güne ulaşan prim yeterli oluyor.
DOĞUM YAPMAK TAZMİNAT HAKKI DOĞURUR MU?
Doğum sebebiyle işten ayrılma durumunda kıdem tazminatı alınamıyor. Sağlık sebepleri ile tazminat alınabilmesi için belli şartlar bulunuyor.
NASIL HESAPLANIYOR?
Kıdem tazminatı hesabı yapılırken işçinin çalıştığı süreye bakılıyor. Her yıl için son brüt maaşından bir maaş hesaplanıyor. Bir yılı tamamlamayan süreler de hesaba katılıyor.
ÜCRET NASIL HESAPLANIYOR? GİYDİRİLMİŞ BRÜT NEDİR?
Kıdem tazminatında kullanılacak brüt ücret sadece maaştan oluşmuyor. Çalışana düzenli olarak sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilen ödemeler (yol parası, yemek parası, düzenli ödenen ikramiyeler gibi) brüt ücrete ekleniyor.
DÜŞÜK ÜCRET Mİ GEÇERLİ?
Çalışanların brüt ücretleri hesaplanırken öncelikle SGK'ya bildirilen prime esas kazanca bakılıyor. O yüzden maaşı yüksek olup da asgari ücretten gösterilenler tazminat sorunu yaşıyor.
TAZMİNATIN SINIRI VAR MI?
Evet kıdem tazminatı her yıl belirlenen tavan ücret kadar oluyor. Maaş ne kadar olursa olsun brüt ücret bu belirlenen rakamı aşamıyor. 2024 yılı Temmuz ayı ile birlikte bu rakam 41 bin 828 TL olarak uygulanıyor. Basın İş Kanunu'na tabi çalışan gazetecilerde ise tazminat tavanı uygulanmıyor.
