Abdülhamid Han'ın öngörüsü! Osmanlı arşivi ortaya çıkardı: 'Burada bir şey yok' denilerek kapatılan Kadirli'deki kuyuda petrol heyecanı

Osmaniye'nin Kadirli ilçesine bağlı Çınar köyünde 1961-63 yılları arasında yabancı bir şirket tarafından petrol araması yapılmış, açılan kuyu ise 1963 yılında 'burada petrol yok' denilerek kapatılmıştı. Aynı yıl kapatılan ve Kadirli ilçesine 50 km uzaklıkta bulunan Ceyhan ilçesinde Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına bağlı Çukurova-1 ve Çukurova-2 isimli araştırma sahasında, daha önce petrol yok denilerek kapatılan kuyudan rezerv değeri 1 milyar dolar olan yüksek kalite petrol bulunmuştu. OSMANLI ARŞİVİNDEN ÇIKTI Yurtsever şu ifadeleri kullandı; Bu şu anlama geliyor, demek oluyor ki Osmanlı coğrafyasında ve Çukurova'da 1911 yılında muhtelif yerlerde petrolün varlığını biliyorlar ve bu petrolü çıkarmak için ruhsatname talebinde bulunuyorlar Osmanlı arşivinde buna dair pek çok belge var. Bu tarihten sonra aradan geçen 40-50 yıl gibi uzunca bir zaman sonrası 1960 yılların başlarında Amerikan şirketleri Kadirli'ye geldiler Kesikkeli köyü civarında petrol araması yaptılar kuyu açtılar ve 'burada zengin kaynak yok' denilerek üzerini kapatıp gittiler. Yakın bir zamanda Ceyhan'da zengin petrol kaynağı bulundu. Ben eminim ki Kadirli'de de kapatılan kuyuda bir araştırma yapıldığı takdirde zengin bir petrol kaynağını bulunacağını düşünüyorum. SULTAN ABDÜLHAMİD HAN'IN ÖNGÖRÜSÜ İşte Afyoncu'nun o yazısı: Petrol, insanlık tarihinde çok eskilerden bu yana biliniyordu. Ancak bilinen bir madde olmasına rağmen 19. yüzyılda sanayiyle birlikte hayati kaynaklardan biri hâline geldi. Dünyada modern manadaki ilk petrol kuyusu 1859'da Pennsylvania'da açıldı. Bundan sonra dünyanın birçok yerinde petrol arama çalışmaları başlatıldı ve yeni kuyular kazıldı. Osmanlı topraklarındaki petrol arama çalışmaları İdris Bostan, Fatih Başgül ve Deniz Akpınar tarafından incelenmiştir. Midhat Paşa, 1869-1872 arasında Bağdat valiliği yaptığı dönemde bölgedeki petrol kaynaklarının ortaya çıkarılması için yoğun bir mesai harcamıştı. Bulunan petrol numunelerini incelenmek üzere Londra'ya gönderdi, Londra'dan Mezopotamya'ya uzmanlar getirtti ve petrol endüstrisinin Osmanlı'da da kurulması için çabaladı. İngiliz uzmanlar sondaj çalışmaları, petrol ayrıştırma metotları ve ürünün nakliyesi konularında çalıştılar ve araştırma sonuçlarını rapor hâline getirdiler. Raporda nakliye konusunda çok zorluk yaşanacağı, nakliyenin pahalı olacağı, ilkel yöntemlerle çıkartılacak bu petrolün Amerika petrolüyle yarışamayacağı bildirildi. Bu arada imparatorluğun farklı bölgelerinde petrol çalışmaları artarak devam ediyordu. Mesela Meisner adlı bir uzman Irak'taki Mendeli bölgesinde petrol buldu. Bakuba'da bir rafineri kuruldu ancak bunlar uzun soluklu olmadı. 1875'te Nikogos Tokmakyan ve kardeşleri Van'da bazı araştırmalar yaptılar ve bunlarla bölgedeki petrolü çıkarmak için imtiyaz sözleşmesi yapıldı. Buna mukabil Tokmakyan ve kardeşlerinin yeterli donanıma sahip olmadıklarından bir süre sonra sözleşme feshedildi. Tayfur Paşa, 1877- 1878'de bölgede yaptığı çalışmalar sonunda 100 deve yükü petrol çıkarmayı başardı. Birçok kaynağa göre Osmanlı topraklarında petrol çıkarma imtiyazı 1883'te ilk defa Tahsin Paşa'ya verildi ama paşa, elde ettiği imtiyazı üretime dönüştürmek yerine haklarını yabancılara satma peşinde koştu. 1884'te de Musul ve Bağdat petrolleri işletme imtiyazı için müracaat edildi. İSKENDERUN'DA PETROL Necati Efendi, işletme imtiyazını elde ettikten sonra yedi buçuk ay sonra haklarını tüccar Hasan Tahsin Efendi'ye devretti. Tahsin Efendi de haklarını bir buçuk sene sonra Anonim Şirkete devretti. Bu arada bir Alman-İngiliz şirketi sondaj çalışmalarında bulundu, ancak açılan kuyulardan yeterli petrol elde edilemediğinden çalışmalar durduruldu. Ayrıca bir İskenderun Petrol Şirketi kuruldu. İskenderun'daki işletme imtiyazı 26 yıl devam etti ve 15 Ocak 1916'da tamamen feshedildi. Bu arada Musul civarındaki petrol için imtiyaz müracaatları arttığından 1884'te buranın işletme hakkı Devlet Hazinesi'nden alınarak, Hazine-i Hassa'ya devredildi. İlerleyen yıllarda da farklı bölgeler içim imtiyaz müracaatları devam etti. KARADENİZ'DE PETROL ARAMA ÇALIŞMALARI İtirazlara rağmen 1913'te 99 yıllığına imtiyaz hakkı Altunoğlu'na verildi. Buna karşılık savaş yılları yüzünden Altunoğlu fazla bir başarı elde edemedi ve imtiyaz daha sonra başkalarına devredildi. Böylece Osmanlı döneminde Karadeniz'deki petrol çıkarma macerası da akim kaldı. Cumhuriyet döneminde de Ekinviran'daki petrol araştırmaları devam etti. En son 8 Eylül 1941'de L. Ortynski ve S. W. Tromp adlı uzmanlar, bölgede araştırmalar yaptılar ancak bu araştırmadan da bir netice elde edilemedi.