Türkiye, İran'da altıncı gününe giren protesto gösterileriyle ilgili resmi açıklama yaptı.
Kışkırtıcı söylemler ve dış müdalelerden kaçınılmalı uyarısında bulunan Dışişleri Bakanlığı huzur ve istikrarın korunmasına önem atfediyoruz. Olaylardan endişe duyuyoruz açıklamasında bulundu.
Dışişleri Bakanlığı internet sitesinde yer alan açıklama şöyle:
HABERLERDEN ENDİŞE DUYUYORUZ: "İran'da 28 Aralık tarihinde başlayan gösterilerin yayılarak sürdüğü ve çıkan olaylarda ölenlerin olduğu, ayrıca kamu binalarının zarar gördüğü yönündeki haberlerden endişe duyulmaktadır.
PROVAKASYONDAN KAÇINILMALI
Türkiye, dost ve kardeş İran'ın toplumsal huzur ve istikrarının korunmasına büyük önem atfetmektedir. Bu bağlamda, Cumhurbaşkanı Ruhani'nin halkın barışçıl gösteri yapmaya hakkı olduğu, ancak kanunların çiğnenmemesi ve kamu malına zarar verilmemesi gerektiği yolundaki açıklaması dikkate alınarak şiddetten kaçınılması ve provokasyonlara kapılınmaması lazım geldiğine inanıyoruz.
DIŞ MÜDAHALE UYARISI
Biran önce ülkede sükunetin sağlanmasını ve sağduyunun hakim kılınarak olayların tırmanmasının önüne geçilmesini, gelişmeleri kışkırtıcı söylem ve dış müdahalelerden kaçınılmasını temenni ediyoruz."
İRAN'DA NELER YAŞANIYOR?
İran'da Meşhed'de başlayan gösteriler ülke geneline büyüyerek yayıldı. İran devlet televizyonu dün geceki gösterilerde 9 kişinin daha hayatını kaybettiğini aktardı.
Necafabat kentinde ise bir polisin öldürüldüğü aktarıldı. Bu bir polisin yaşamını yitirdiğine dair ilk resmi açıklama oldu. Aralarında hükümete yakın Fars haberajansının da bulunduğu haber kaynakları, ülke genelindeki gözaltı sayısının 200'ü aştığını aktarıyor.
Devlet medyası, Dorud kentinde eylemcilerin çaldığı bir itfaiye aracının altında kalan iki kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi. Necefabad kentinde ise bir gösterici, polislerin üzerine ateş açtı. İran televizyonu, bir polisin öldüğünü aktardı.
Anadolu Ajansı da İsfahan vilayetinde 5 göstericinin öldüğünü duyurdu. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise önceki gün kabine toplantısında, şiddete başvurmadan protesto hakkı bulunduğunu dile getirirken, dün tutumunu sertleştirdi.
Ruhani, "İnsanlar eleştirilerini ifade etmekte ve protesto yapmakta tamamen özgürdür. Ancak eleştiri, şiddete başvurmaktan ve kamu malına zarar vermekten farklıdır" demişti.
'HALK CEVAP VERECEK'
İran lideri, dün ise resmi internet sitesinden protestocularla güvenlik güçlerinin muhatap olması yerine doğrudan sivil halkın devreye girmesi çağrısında bulundu. Ruhani, "Eleştiri ve protesto tehdit değil fırsattır.
Halk, yağmacılara ve kanunları ihlal edenlere kendisi cevap verecek. Ulusumuz, kanuna ve insanların isteklerine aykırı sloganlar atan ve devrimin kutsallarını ve değerlerini aşağılayan bu azınlıkla ilgilenecektir" ifadelerini kullandı. Perşembe gününden beri süren olaylarda gözaltı sayısı 400'ün üzerine çıktı.
İran yönetimi, eylemcilerin organize olmasını engellemek için Telegram ve Instagram dahil çeşitli sosyal medya hesaplarını kapattı. Telegram'ın kurucusu ve CEO'su Pavel Durov, geçen cumartesi günü Twitter'dan yaptığı açıklamada "Bir Telegram kanalı (amadnews) takipçilerine polise karşı molotofkokteyli kullanmaları çağrısı yapmaya başladı ve bizim 'şiddet çağrısına hayır' kuralımıza bağlı olarak askıya alındı. Dikkatli olun. Geçmemeniz gereken çizgiler vardır" dedi. Ancak Durov, Tahran hükümetinin daha sonra Telegram uygulamasına erişimi tamamen kapatması üzerine, önceki gün "İranlı yetkililer, barışçıl protesto yapan kanalları kapatmayı reddettiğimiz için Telegram'a erişimi bloke ediyor" diye bir başka tweet attı.
ŞAH'A DESTEK SLOGANLARI
İranlı İşçiler Ajansı (ILNA), göstericilerin ülkenin kuzeybatısındaki Takistan kentinde bir din adamları okulunu ve hükümet binalarını ateşe verdiğini bildirdi. Bazı eylemciler, ülkeyi 1925'ten 1941'e kadar yöneten Şah Rıza Pehlevi lehine sloganlar attı. 1979'da İslam Devrimi ile devrilen Muhammed Rıza Pehlevi'nin ABD'de yaşayan oğlu Rıza'nın ülkeye gelmesi ve monarşiye dönülmesi yönünde de sloganlar vardı. Pehlevi hanedanı devam etse, İran'ın başında olacak olan Rıza Pehlevi, gösterilere destek veren keskin açıklamalar yapmıştı.
ANKARA YAKIN TAKİPTE
İran'daki gösterileri Ankara yakından takip ediyor. Diplomatik ve güvenlik birimlerinin gelişmeleri izleyerek ilgili birimlere değişik senaryolara ilişkin değerlendirmeler sunduğu öğrenildi.
Gösteriler nedeniyle Türkiye'nin Tahran Büyükelçiliği ile ülkedeki diğer Türkiye temsilciliklerinin şu ana kadar olumsuz etkilenmediği belirtildi. Türkiye'nin eski Tahran büyükelçilerinden Bozkurt Aran, Hürriyet'e yaptığı açıklamada, şunları söyledi: "İran'da sokaklar kendiliğinden hareketlenmez. Son hareketliliğin arkasında kim var bilemem. Gösterilerin en büyük nedeni hayat pahalılığı. Hareketlilik bir süre daha devam edebilir ancak şahsi düşüncem İran'ın bu gösterileri bastıracağı yönünde. İran, bölgedeki diğer devletlere benzemez. Sistem sarsılıyor yorumları çok erken değerlendirmeler."
