Özellikle Ermeni diasporası tarafından her yıl 24-25 Nisan tarihlerinde gündeme getirilen sözde Ermeni soykırımı iddialarını çürütecek belgeler Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü tarafından gün yüzüne çıkartıldı. 'Arşiv Belgelerine Göre Tehcire Giden Yol' başlıklı eserde Ermeni Hınçak ve Taşnak çetelerinin katliamlarına yer verildi.
İlk kez gün yüzüne çıkan 204 orijinal belge, Eylül 1914 ile Haziran 1915 tarihleri arasında Anadolu'da yaşanan olayları ortaya koyuyor. Rusya ile işbirliğine girişen Taşnak ve Hınçak çetelerin, Türk köylüleri diri diri mezarlara gömdüğünü gösteren belgelerin yeraldığı çalışmada, en dikkat çeken bölümlerden birini 4 Şubat 1915 tarihli Erzurum Valisi Tahsin Bey tarafından İçişleri Bakanlığı'na gönderilen bilgi notu oluşturuyor.
'DİRİ DİRİ GÖMÜYORLAR'
Artvin'deki Bahaeddin Şakir Bey'den alınan telgrafı, dönemin İçişleri Bakanlığı'na gönderen Erzurum Valisi Tahsin Bey, Rum ve Ermeni çetecilerin Artvin çevresindeki Müslümanları diri olarak gömdüklerini belirtiyor. Katillerin, Müslümanların yaşadığı köylerdeki erzak ve hayvanları Kars'a naklettiği, Rum ve Ermeni çetecilerin Müslüman halkı diri diri gömdükleri, kaçıp kurtulan kadın, çocuk ve güçsüzlerin süngü darbeleriyle yaralanmış olduğu arşiv belgelerinden gün yüzüne çıkartılıyor. Bakanlığa gönderilen gizli telgrafta, 'Kapan Köyü'nde düşman tecavüzü püskürtülmüş ve düşmana 15 telafat verdirilmiş bizden de 3 mecruh ve 2 şehid vardır" ifadeleri yer alıyor.
'30 BİN ERKEK KATLEDİLDİ'
29 Ekim 1917'de Bitlis Valiliği'nden İçişleri Bakanlığı'na gönderilen şifreli telgrafta ise Sason yolunda 3 jandarmanın Ermeniler tarafından feci şekilde şehit edildiği, kafataslarının baltayla kırılıp, gözlerinin oyulduğu, burun ve kulaklarının kesilerek feci şekilde şehit edildiği bilgisi yer alıyor. Arşiv belgesinde katliama girişin 21 Ermeni çeteciden bir kısmının yakalandığı, Muş'a getirilen katillerin Divan-ı Harbe verildiği, Geligüzanlı köyünde saklanan diğer faillerin teslim edilmesi için bir hafta süre verildiği belirtiliyor. Verilen sürenin ikinci gününde köylülerin asıl katillerden 3'ünü teslim ettiklerini, komitenin hükümet takınacağı tavrı ve alacağı önlemleri görmek ve ona göre meseleyi genelleştirmekten istediğinden şüphe duyulmadığı belgeler ışığında ortaya konuluyor.
Kafkas Ordusu Karargahı'ndan 21 Mart 1915 Hariciye Nazırlığı'ndan Ahmet Reşit'e gönderilen telgrafta ise Ermeni çetecilerin, Kars ve Ardahan'da Ruslar'ın detseğiyle 30 bin Müslüman erkeği katlettiği belirtiliyor. Müslümanlara ait evlerin yakıldığı, kadın ve çocukların perişan halde oldukları, koruması Ermenilere verilen Osmanlı esirlerin kötü muameleye maruz bırakıldığı ve tüfek dipçiği ile dövülerek öldürüldükleri aktarılıyor. Ermeni çetecilerin kasten esir düşüp sonra da kaçtıkları, bu sayede elde ettikleri bilgileri Ruslara aktardıkları ve ihtiyatlı davranılması gerektiği arşiv belgelerinde bulunuyor.
'30 BİN ERMENİ'Yİ SİLAHLANDIRDILAR'
Sivas Valisi Muammer Bey'in 21 Nisan 1915 tarihinde Dahiliye Nezareti'ne gönderdiği resmi yazıda, Ermeni komitelerinin Sivas'taki 30 bin Ermeni'yi silahlandırdığı, Suşehri'ndeki 16 Ermeni köyünde ihtilal mıntıkalarının hazırlanarak Türk ordusunun başarısızlığı halinde diğer Ermeni köyleri ile birlikte kalkışmaya girişecekleri aktarılıyor. 30 bin silahlı Ermeni'den 15 bininin Rus ordusuna katıldığı, 15 binlik diğer grubun ise Türk ordu birliklerini cephe gerisinden kuşatmak için görevlendirildiği ortaya konuluyor.
