Yassıada yargılamalarının hukuki dayanağının kaldırılmasını içeren kanun teklifi TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı.
TBMM Başkanı Mustafa Şentop'un ilk imza sahibi olduğu, AK Parti ve MHP milletvekillerinin imasını taşıyan, 1924 Tarih ve 491 Sayılı Teşkilatı Esasiye Kanununun Bazı Hükümlerinin Kaldırılması ve Bazı Hükümlerinin Değiştirilmesi Hakkında Geçici Kanunun Bazı Maddelerinin Yürürlükten Kaldırılması ve Neden Olunan Mağduriyetlerin Giderilmesi Hakkında Kanun Teklifi, Meclis'te oy birliğiyle kabul edildi.
Kanuna göre, Yüksek Adalet Divanı'nın kullandığı yetkilerin hukuki dayanağını oluşturan ve halen yürürlükte bulunan kanun hükümleri geçmişe dönük yürürlükten kaldırılacak.
"ZARARLARIN TAZMİNİNE İMKAN SAĞLANACAK"
Yeni dava yolu öngörülerek Yüksek Adalet Divanı'nın kuruluşuna ve yetkilerine ilişkin kanun hükümlerinin yürürlükten kaldırılmasıyla hükümsüz hale gelen kararlardan kaynaklanan zararların tazminine imkan sağlanacak.
Varlığı hukuki dayanaktan mahrum olacak Yüksek Adalet Divanı'nın hükümsüz hale gelen bütün kararlarının adli sicil ve her türlü arşiv kayıtlarından silinmesi, Adalet Bakanlığınca resen yerine getirilecek.
UĞRANILAN MANEVİ ZARARLAR KARŞILANACAK
Yüksek Soruşturma Kurulu ile Yüksek Adalet Divanı tarafından haklarında soruşturma ve kovuşturma yürütülenlerin uğradıkları manevi zararlar, hazine tarafından karşılanacak. Bu kişilerin mal varlığı değerlerinin müsadere edilmesinden kaynaklanan maddi zararları da giderilecek.
KOMİSYON KURULACAK
Zarar görenler ve mirasçıları tarafından zararlarının karşılanması istemiyle yapılacak başvuruları değerlendirmek ve karara bağlamak üzere Cumhurbaşkanı tarafından bir komisyon kurulacak. Komisyon çalışma usül ve esasları Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek. Zararlarının karşılanmasını isteyenler komisyonun çalışma usul ve esaslarının Resmi Gazete'de yayımlanmasını izleyen 3 ay içinde komisyona başvurarak zararlarının tazminini isteyebilecek.
Komisyon kararlarına karşı kararın tebliğini izleyen 15 gün içinde bir defaya mahsus olmak üzere komisyona itirazda bulunulabilecek. İtiraz üzerine verilen kararlara karşı ilk derece mahkemesi sıfatıyla Danıştayda dava açılabilecek. Bu davalar acele işlerden sayılacak.
Komisyona yapılacak başvurular için herhangi bir ad altında ücret talep edilemeyecek. Komisyonun itirazı üzerine verdiği kararlara karşı Danıştayda açılacak davalarda karar ve ilam harcı maktu alınacak ve dava sonunda maktu vekalet ücretine hükmedilecek.
Komisyon tarafından başvurular değerlendirilirken ihtiyaç duyulan bilgi ve belgeler, ilgili gerçek veya tüzel kişilerden istenebilecek. Kamu kurum ve kuruluşları, bu husustaki talepleri belirlenen süre içinde yerine getirmek zorunda olacak.
Maddi zararların karşılanması talepleri karara bağlanırken uğranıldığı kesin olan ancak aradan geçen zaman sebebiyle tutar yönünden tespiti teknik olarak mümkün olmayan zararlar açısından hakkaniyete uygun bir miktarın ödenmesine karar verilecek.
Kamu kurum ve kuruluşları, Yüksek Soruşturma Kurulu ve Yüksek Adalet Divanı'na ait her türlü arşivlik ve arşiv belgesini maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 30 gün içinde TBMM Başkanlığına devredecek.
Düzenleme, 27 Mayıs 1960'tan itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.
GÖRÜŞMELERDEN
Teklifin lehinde söz alan BBP Genel Başkanı Mustafa Destici, böyle bir teklifin TBMM Genel Kuruluna getirilmesinden büyük bir memnuniyet duyduğunu söyledi.
Meclis'te temsil edilen bütün siyasi partilerin teklifin altında imzasının olmasını şahsen kendisinin de arzu ettiğini dile getiren Destici, "İşin esasına bakmak lazım. İşin esası şudur: 27 Mayıs 1960'da Türkiye Cumhuriyeti ilk defa bir darbeyle karşı karşıya kalmıştır. Milletin iradesiyle seçilmiş olan Demokrat Parti Genel Başkanı ve Başbakan ile iki bakanı haksız bir yere, düzmece mahkemelerde tiyatrocu hakimlerin verdiği kararlarla idam edilmiştir. Sadece idamlar değil yine bu kürsüde farklı konuşmacılar tarafından dile getirildi yüzlerce, binlerce mağduriyet yaşanmıştır. Şimdi bu mağduriyetlerin ortadan kaldırılması, daha önce iade edilen itibarlarının tekrar daha güçlü bir şekilde iade edilmesi, hak kayıplarının telafi edilmesi gerçekten çok önemlidir ve tarihi bir adımdır." dedi.
Yıllar sonra bugünün anlamı ve öneminin daha iyi anlaşılacağını dile getiren Destici, Türkiye'nin maalesef darbelerden çok çektiğini söyledi. Özellikle grubu olmayan partilerin hassasiyetlerinden birisini dile getirmek istediğini belirten Destici, "1980 darbesi yapıldı 1982 Anayasası ve o anayasanın ürünü olan Siyasi Partiler Yasası ve Seçim Kanunu'yla hala Türkiye yönetiliyor. Ben inanıyorum ki bugünkü mutabakat önümüzdeki günlerde bu hususta da sağlansın ve Türkiye artık tam demokratik bir Siyasi Partiler Yasası ve Seçim Kanunu'na kavuşsun." dedi.
"TARİHİ BİR SORUMLULUĞUMUZU YERİNE GETİRDİK"
Anayasa Komisyonu Başkanvekili ve AK Parti Afyonkarahisar Milletvekili Ali Özkaya, teklifin kabul edilmesinin ardından yaptığı konuşmada, "Beş partinin oy birliğiyle komisyonumuzun raporunu kabul etmesinden dolayı minnet ve şükranlarımızı sunuyoruz. Tarihi bir sorumluluğumuzu yerine getirdik." ifadesini kullandı.
Öte yandan teklifin aleyhinde ise milletvekilleri söz almadı.
Teklifin kabul edilmesinin ardından Meclis Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, birleşimi yarın saat 14.00'te toplanmak üzere kapattı.
ŞENTOP'TAN İLK MESAJ
TBMM Başkanı Mustafa Şentop, "Bugün Meclisimiz, millet vicdanının sesi olarak, Yassıada'daki sözde mahkemenin hukuk alemindeki varlığını ortadan kaldırmıştır." değerlendirmesinde bulundu.
Şentop, Yassıada yargılamalarının hukuki dayanağının kaldırılmasını içeren kanun teklifinin Meclis Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaşmasının ardından Twitter'dan teşekkür mesajı yayınladı.
TBMM'nin bugün sadece tarihi bir oturum gerçekleştirmekle kalmadığına, aynı zamanda millet hafızasında derin izler bırakan bir karanlık girişimi ve bunların dayandırıldığı sözde kanuni düzenlemeleri yok sayarak, darbeyi ve bu zihniyeti, tarih önünde ve millet vicdanında mahkum ettiğine vurgu yapan Şentop, mesajında şunları kaydetti:
"27 Mayıs 1960 sonrası uygulamalar, Yassıada'da kurulan sözde mahkeme ve bunun hukukun tüm ilkelerini çiğneyen gayrimeşru sonuçları, esasen milletin vicdanında daima yok sayılmış ve bu sözde mahkeme fiiline ortak olan herkes tarihin en karanlık sayfalarında yerini almıştır. Merhum Başbakan Adnan Menderes ve arkadaşlarının aziz hatırası, en zor zamanlarda bile sessiz çoğunluğun evlatlarına verdiği isimler olarak yaşatılmıştır. Sayın Cumhurbaşkanımızın bu husustaki destek ve kararlılığı, topraklarımızın güzide bir parçasının, karanlık cinayet ve fiillerle anılmasına razı olmamış, Yassıada, hem ismen hem de darbenin izlerini yok eden mimarisiyle Demokrasi ve Özgürlükler Adası'na dönüştürülmüştür. Aynı kararlılıkla TBMM tarafından gündeme alınan ve ilgili komisyonda oy birliği ile kabul edilen teklifin ardından, bugün Meclisimiz, millet vicdanının sesi olarak, Yassıada'daki sözde mahkemenin hukuk alemindeki varlığını ortadan kaldırmıştır. Bu kutlu çabada emeği geçen herkese teşekkür ediyor, Meclisimizi, komisyon aşamasından kabule kadar gösterdiği teveccühten dolayı tebrik ediyorum."