Kızıl Elma nedir? Kızıl Elma ne demek? Malazgirt Zaferi'nin 949. yıl dönümünde Kızıl Elma kelimesi gündem oldu. "Kızıl Elma" marşının klibi, 1071 Malazgirt Zaferi'nden Osmanlı Devleti'nin kuruluşuna, İstanbul'un Fethi'nden Çanakkale ve Kurtuluş savaşlarına, 15 Temmuz Destanı'ndan bugüne, aynı ruhun taşındığı temalar üzerine kurgulandı. Peki, Kızıl Elma nedir? Kızıl Elma ne demek?
KIZIL ELMA NE DEMEK?
"Kızıl", Türk kültüründe genellikle kıymetli sayılan bir renk; "elma" ise mistik bir yanı bulunan; bolluk, bereket, şifa kaynağı olarak görülen bir meyvedir. Ancak Kızıl Elma sembolleştirilmesinin elmaya değil, Eski Türklerde Güneş ve Ay'ı anlatan kızıl topa dayandığı düşünülür. Bu top, 'muncuk' adıyla bayrak ve tuğların tepesini süslemiş ve bazen zaferin işareti, bazen hakimiyetin sembolü, bazen de fethedilmek üzere hedef seçilen yeri ifade etmiştir.
Kızıl Elma imgesinin ilk kez Orta Asya Türkleri arasında doğduğu; Ergenekon Destanında Ergenekon'dan dışarıya çıkma ve kaybedilmiş eski yurdu geri alma idealini simgelediği kabul edilir. Türkistan'dan Hazar Denizi'nin doğusuna gelen Oğuzların ise Hazar kağanının ipek çadırının üzerinde hakimiyetinin ifadesi olarak bulunan altın topu yani Kızıl Elma'yı ele geçirmeyi ülkü edindikleri düşünülür.
KIZIL ELMA EFSANESİ NEDİR?
Buna karşılık Roderic H. Davison, E. J. Wilkinxon Gibb veya onlardan nakille Stefanos Yerasimos gibi araştırmacılara göre Kızıl Elma efsanesi erken Bizans'ta doğmuştur.[3] Bizanslı tarihçi Prokopius'un anlatımına göre Ayasofya'nın önünde dikili bir sütun üzerinde at üstünde bulunan Justinianus heykeli, elinde altından büyük bir küre tutmaktaydı. İmparator zaferlerini, bu kürenin üstündeki haç sayesinde kazanmıştı. Heykelin elindeki küre 1317'de düştüğünde bu durum kilise babaları ve halk tarafından Bizans'ın sonunun yaklaştığı şeklinde yorumlanmıştır. Küre, 1420 veya 1421'de yeniden düşer ve gene Bizans'ın sonunun geldiği şeklinde yorumlanır. Heykel, İstanbul'un fethinden sonra yıktırılmıştır.
Kızıl Elma tabiri, sıklıkla Papalığa ait San Pietro Kilisesi için kullanılmıştır.
Kızıl Elma efsanesi İstanbul'un fethinden sonra yeniçeriler arasında yaygınlaşmıştır. Osmanlı'nın Avrupa‟da fethetmeyi istediği önemli şehirler, "Kızıl elma" olarak anılmıştır. Çeşitli kaynaklarda, Fatih Sultan Mehmet devrinden başlayarak III. Selim dönemine kadar Türk askerlerinin "Padişahım, biz senin uğrunda ta Kafdağı'nın ötesine, Kızılelma'ya dek varırız" sözlerini dillerinden düşürmediği ifade edilir. 1521'de Belgrad'ın alınması, 1526 yılındaki Mohaç Savaşı ve 1529'daki I. Viyana Kuşatması'na dair Osmanlı eserlerinde hep Kanuni Sultan Süleyman'ın 'Kızıl Elma'yı eline aldığından' bahsedilmiştir. Gelibolulu Mustafa Âlî'nin Kühnü'l-Ahbar adlı eserinin bir yerinde Kızıl Elma Portekiz ile ilişkilendirilmiş; bir başka yerinde ise "Frenklerin ülkesinin en ücra köşesinde büyük bir kilise" ile ilişkilendirilmiştir. Edebiyat tarihçisi Orhan Şaik Gökyay, söz konusu kilisenin bazılarına göre Roma'daki Saint Pierre Kilisesi olduğunu ifade etmiştir.
Trablusgarp ve Balkan Savaşları'ndan itibaren Kızıl Elma sembolizmini İttihat ve Terakki Cemiyeti bünyesinde örgütlenen Türk milliyetçileri sahiplenmiştir. Cemiyetin ideoloğu Ziya Gökalp'in Kızıl Elma adlı manzum eseri, 1914 yılında çıkan ilk şiir kitabına adını verdi. Gökalp için Kızıl Elma mekana bağlı olmayan bir idealin adı idi ancak dönemin başka yazarları için Kızıl Elma Turan coğrafyası ile özdeşleşmiştir.
Cumhuriyet tarihi boyunca, Türkçü çevreler Kızıl Elma imgesini canlandırmak için çalışmalar yaptı. Geçmişte Sarı Saltuk'un kahramanlıklarını içeren Saltukname'den Evliya Çelebi'ye kadar, pek çok eserde konu edilmiş olan "Kızıl elma" motifi Türk Edebiyatında Aka Gündüz, Ömer Seyfettin, Nihal Atsız, Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu, Dilaver Cebeci, Ragıp Şevki Yeşim, Mim Kemal Öke, Halil Delice gibi şair ve yazarların elinde yeni anlamlar kazanmaya devam etmiştir..
