"6 BİN 465 AZ HASARLI, 676 ORTA HASARLI BİNAMIZ VAR"
İzmir depremine ve depremin ardından yapılan çalışmalara değinen Kurum, kentte 145 bin 677 bina ile 737 bin 291 bağımsız bölümde hasar tespit çalışmalarının tamamlandığını söyledi.
Ağır hasarlı, acil yıkılacak ve yıkık 647 bina, 4 bin 556 bağımsız bölüm tespit ettiklerini aktaran Kurum, şunları söyledi:
"6 bin 465 az hasarlı, 676 orta hasarlı binamız var. Bugün itibarıyla eşya tahliye çalışmaları biten bina sayısı 136, yıkımı biten bina sayısı 73'tür. 930 personelimizle yürüttüğümüz hasar tespit çalışmaları çok önemlidir. İzmir depreminde ağır hasarlı ya da yıkılmış binaların ortalama yüzde 30'u 1990-2000 arasında, yüzde 70'i ise 1990 öncesinde yapılmış yapılardır. İzmir'de 2000 yılından sonra yapılan binalarda yıkım da hasar da tespit etmedik. Bu da aslında devlet olarak, 1999 depremi sonrasında aldığımız tedbirlerin, inşaatlarda uyguladığımız yapı denetim çalışmalarımızın ne kadar doğru adımlar olduğunun bir göstergesidir."
Murat Kurum, İzmir tarihinin en büyük kentsel dönüşüm seferberliğini başlattıklarını vurgulayarak, ilk etapta yapılacak 5 bin konut için projelerin hazır olduğunu bildirdi. Yıkılan binaların bulunduğu 7 ayrı bölgede dönüşümü bu ay içerisinde başlatacaklarını ifade eden Kurum, "İlaveten, İzmir Şehir Hastanesi'nin yanında yer alan 1 milyon 380 bin metrekarelik rezerv alanımızda, zemin artı 4-5 katı geçmeyecek, yatay mimariye ve bölge dokusuna uygun yeni konutlarımızı da eş güdümlü bir şekilde başlatıp bir yıl içerisinde İzmirli kardeşlerimize teslim edeceğiz." dedi.
Elazığ ve Malatya'da sosyal donatılarıyla beraber toplam 26 bin 123 konut üretildiğini anlatan Kurum, Elazığ'da 19 bin 668 konut inşaatının da devam ettiğini dile getirdi. Yıl sonuna kadar yaklaşık 8 bin konutu teslim edeceklerinin altını çizen Bakan Kurum, 2021 yılının ilk yarısında da bütün yeni konutları Elazığlılara teslim edeceklerini bildirdi.
Kurum, Malatya'da ise 6 bin 81 konutun inşaatının hızla sürdürüldüğünü, Elazığ ve Malatya'da toplam 4 bin 665 köy evi ve 1382 ahır inşa edildiğini aktardı.
"NÜFUSUMUZUN YÜZDE 71'İ DEPREM RİSKLİ ALANLARDA YAŞIYOR"
Türkiye nüfusunun yüzde 71'inin deprem riskli alanlarda yaşadığına dikkati çeken Kurum, "Ne yazık ki son 100 yılda 80 bin vatandaşımız hayatını depremlerde kaybetti. Bugünkü tespitlerimize göre Türkiye'de 9,8 milyon bina, 28,6 milyon konut var. Türkiye genelinde 1,5 milyon, İstanbul'da da 300 bin bağımsız birimin acil bir şekilde dönüşmesi gerekiyor." diye konuştu.
Çevre ve Şehircilik Bakanı Kurum, 2012'de kentsel dönüşüm seferberliğinin İstanbul'dan başlatıldığını anımsatarak, "O günden bu güne 59 ilde 568 bin bağımsız bölümün bulunduğu 269 riskli alanda çalışmalara başladık. 81 ilde riskli 690 bin konut ve iş yerini yenileme çalışmalarını başlattık ve bu kapsamda riski alanlarda ve yapılarda yer alan 677 bin konut ve iş yerinin yıkım işlemlerini tamamladık." ifadelerini kullandı.
67 ilde 480 milyon metrekare alanı da rezerv yapı alanı olarak belirlediklerini vurgulayan Kurum, 33 ilde 161 kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı ve 11 ilde 16 yenileme alanı belirlediklerini söyledi.
Kentsel dönüşüm için bugüne kadar vatandaşlara ve belediyelere, kira, taşınma ve kamulaştırma yardımı olmak üzere 15,5 milyar kaynak kullandıklarını aktaran Kurum, şöyle devam etti:
"1 milyon 500 bin bağımsız bölümde ikamet eden 6 milyon vatandaşımızın can güvenliğini teminat altına alacak dönüşüm çalışmalarımız devam etmektedir. Yapı denetim sistemimizle 2001 yılı itibarıyla 798 bin binamızda 6,1 milyon konutumuzun denetimini tamamladık ve yapmış olduğumuz bu denetimlerle yapıların yüzde 40'ını depreme karşı teminat altına aldık. 24 milyon vatandaşımızın depreme karşı sağlam, güvenli konutlarda oturmasını sağladık. Halen devam eden 400 bin binanın denetimi de sürmektedir."
Kurum, Elektronik Beton İzleme Sistemi ile 116 bin yapıdan 8 milyon 357 bin çipli beton numunesi alıp incelediklerini belirterek, "Yapılara ait tüm ruhsat, iskan, proje, denetim, yapı sahibi, müteahhit gibi bilgilerin yer aldığı ve bütün Türkiye'de uygulanacak Bina Kimlik Sistemi'ni 2021 yılında devreye alıyoruz." dedi.
Kentsel dönüşüm faaliyetlerini de yürüten Toplu Konut İdaresi Başkanlığının (TOKİ) 18 yıl içinde 180 milyar lira yatırımla ürettiği 975 bin konutla, en çok konut üreten kamu kuruluşlarının başında yer aldığını vurgulayan Kurum, "4 milyon vatandaşımız TOKİ'nin ürettiği depreme dayanıklı, sosyal donatıları ve çevre düzenlemeleriyle kaliteli konutlarda oturuyor." diye konuştu.
Kurum, TOKİ'nin, deprem dönüşümü kapsamında bugüne kadar 61 ilde, 146 ilçede 164 bin konutluk kentsel dönüşüm projesini hayata geçirdiğini, yaklaşık 54 bin konutun plan ve proje çalışmalarının devam ettiğini dile getirdi.
Son iki yıl içinde 80 bin konutun teslimini yaptıklarını anlatan Murat Kurum, 46 milyar lira yatırım bedelli 111 bin konutun inşaatının devam ettiği bilgisini verdi.
Kentsel dönüşümün yoğun olarak devam ettiği İstanbul'da depreme hazırlık çalışmalarının da hızlı bir şekilde sürdürüldüğünü vurgulayan Kurum, "Bu kapsamda 72 bin binayı, yani 370 bin bağımsız birimi riskli yapı statüsünde yeniliyoruz. Bugün hemen hemen İstanbul'umuzun her ilçesinde yeni konutlar, yeni iş yerleri yapıyoruz. Bu kapsamda son 8 ayda Kağıthane'de, Üsküdar'da, Zeytinburnu'nda, Gaziosmanpaşa'da, Beyoğlu'nda, Kartal'da, Esenler'de 10 bin konutun temellerini attık." açıklamasını yaptı.
"BAŞKENTTE 44 BİN KONUTLUK ÇALIŞMA BAŞLATTIK"
Kurum, Ankara'da ise 28 kentsel yenileme projesinde 44 bin konutluk çalışma başlattıklarını, bunların 35 binini tamamlayarak hak sahiplerine teslim ettiklerini söyledi.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde ise terör olaylarından zarar gören şehirlerde 25 bin 115 konut, 21 okul, 16 cami, 12 taziye evi, 15 park ve bin 670 kilometre altyapı hizmetinin yapımını tamamladıklarını ifade eden Kurum, "Başta Diyarbakır olmak üzere tüm illerde çalışmalarımız olanca hızıyla devam etmektedir. Şu ana kadar kamu ve özel sektör eliyle yapılan kentsel dönüşümle, TOKİ konutlarımızla ve yapı denetim sistemimizle ülkemizdeki binaların yüzde 65'ini güvenli hale getirdik. Bu çerçevede 54 milyondan fazla vatandaşımızı afetlere karşı güvence altına aldık." dedi.
Kurum, kentsel dönüşümü sadece deprem riski altındaki alanların dönüşümü olarak görmediklerinin altını çizerek, sel ve heyelan riski altındaki bölgeler için Karadeniz Bölgesi İklim Değişikliği Eylem Planı kapsamında yeni konutlar ürettiklerini, ilk etapta Trabzon Araklı'da 118 konut ile Giresun Bulancak'ta 570 konutun yapımına başladıklarını belirtti.
Tarihi kent meydanlarının ihyası projesi kapsamında yenileme çalışmalarını sürdürdüklerini anlatan Kurum, 12 ilde 10 bin sanayi iş yerini projelendirdiklerini, 1420'sini tamamladıklarını, 3 bin 422'sinin yapımına da devam ettiklerini bildirdi.
Tarım Köy Projesi kapsamında 7 bin konutun yapımını tamamladıklarını dile getiren Kurum, Elazığ, Malatya, Ağrı ve Bingöl'de 6 bin 600 konut ve ahır için çalışmaların devam ettiğini kaydetti.
Çevre ve Şehircilik Bakanı Kurum, kentsel dönüşüm projeleriyle, otopark ihtiyacını giderecek bölgesel katlı otoparklar yaptıkları bilgisini de verdi.
Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Sıfır Atık Projesi'ne ilişkin "17 milyon tonun üzerinde değerlendirilebilir atığı geri dönüşüme kazandırdık." ifadesini kullandı.
Bakan Kurum, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının 2021 yılı bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'ndaki sunumunda, önemli mevzuat düzenlemelerine ilişkin açıklama yaptı. Yeni düzenlemelerle parsel bazlı imar planı değişiklikleri yapılmasının önüne geçildiğini belirten Kurum, imar planı değişiklikleri sonucunda, meydana gelen değer artışının kamuya döndürülmesinin sağlandığını, yapı kayıt belgesi alan yapılarda ilave inşaat alanı ihdas edilmemesi şartıyla güçlendirme yapılabilmesine imkan tanındığını söyledi.
Coğrafi Bilgi Sistemler Kanunuyla, kurumlar arasında coğrafi verilere erişimin, paylaşımın ve kullanımın bedelsiz bir şekilde coğrafi bilgi platformu üzerinden yapılmasını sağladıklarını aktaran Kurum, yarım kalan veya başlanmayan hiçbir kentsel dönüşüm projesinin olmaması ve sürecin durmaması adına tek taraflı fesih dönemi başlatıldığını, buna bağlı olarak müteahhitlik sektörünün de disipline edildiğini vurguladı.
Kentsel dönüşümde müteahhidin üçüncü kişilere olan borcundan dolayı vatandaşların taşınmaz mülklerine haciz ve tedbir uygulanmamasının sağlandığını dile getiren Kurum, "Ayrıca Kartal'da ve Kağıthane'deki gibi riskli yapıların bulunduğu alanlarda dönüşüm uygulamalarını Bakanlığımızın resen yapmasının önü açıldı. Ben bu anlamda, tüm milletvekillerimize ve emeği geçen tüm arkadaşlarıma teşekkür ediyorum." dedi.
TÜRKİYE MEKANSAL STRATEJİ PLANI 2021'DE TAMAMLANACAK
Bakan Kurum, 2021'de tamamlayacakları Türkiye Mekansal Strateji Planı'yla iç ve dış yatırımların önünü açacaklarını, sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi yüksek şehirler oluşturacaklarını, altyapı ve hizmetlerin şehirlere dengeli dağılımını sağlayacaklarını ifade etti. Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı'nın Mekansal Stratejik Planı'nın en önemli ayağını oluşturduğunu aktaran Kurum, şöyle devam etti:
"Bu çerçevede, belediyelerimize ücretsiz olarak vereceğimiz coğrafi uygulamaları barındıran, Kent Bilgi Sistemi Projesi'ni başlattık. İstanbul Esenler'de kurduğumuz 60 bin konutluk akıllı şehirde Akıllı Şehir İhtisas Teknoloji Geliştirme Bölgesi oluşturuyoruz. Coğrafi Bilgi Sistemi Uzmanlığı Yönetmeliği ile yeni bir uzmanlık kolu oluşturduk. Böylece kamu kurumlarımızda nitelikli personel çalıştırılmasını ve genç nüfusun istihdam edilmesini sağladık. Yerel yönetimlerimize vatandaşa daha etkin, kaliteli, şeffaf ve hesap verilebilir hizmet sağlayacakları coğrafi uygulama yazılımları geliştirdik. e-Belediye Bilgi Sistemi ile entegre ettik. Böylece mükerrer veri üretiminin önüne geçerek kaynak tasarrufu sağladık. Mekansal planlama süreçlerini standart bir yapıda sürdürebilmek için, e-Plan Otomasyon Sistemi uygulamasını 20 Aralık'ta hizmete açacağız."
Kayıpların yaşanmaması için hazırladıkları İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı ile 541 eylem ve bu eylemlerden sorumlu kuruluşları belirlediklerini aktaran Kurum, 81 ilin valiliğine ve tüm belediyelere, İklim Değişikliği ve Afet Önlemleri Genelgesi'ni gönderdiklerini dile getirdi.
Tüm bölgelere ait iklim değişikliği eylem planlarını tamamladıklarını belirten Kurum, şunları söyledi:
"30 büyükşehir belediyemizin Yerel İklim Değişikliği Eylem Planlarını hazırlamaları için yönetmelik ve teknik kılavuz çalışmalarımız devam ediyor. İklim değişikliğiyle mücadelemizin en önemli ayağı olan Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi'nin himayelerinde yürüttüğümüz Sıfır Atık Projesi'dir. Bu projeyle bugüne kadar 50 bin kurum binasında sıfır atık sistemine geçtik. 17 milyon tonun üzerinde değerlendirilebilir atığı geri dönüşüme kazandırdık. Hedefimiz, 2023 yılına kadar bütün Türkiye'de Sıfır Atık Sistemi'nin kurulumunu tamamlamak, geri kazanım oranını yüzde 35'e çıkarmak ve bu kapsamda yıllık 20 milyar lira tasarruf etmek ve 100 bin kişiye istihdam sağlamaktır. Ülkemizde bir ilk olan, Türkiye Çevre Ajansı'nın kurulmasını amaçlayan kanun teklifi Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Çevre Komisyonunda kabul edildi. Bu düzenlemeyle Depozito İade Sistemi'ni etkin şekilde, tek bir merkezden yönetecek ve sıfır atık uygulamalarını yaygınlaştıracağız. Depozito İade Sistemi'yle yıllık 20 milyar adedi aşan içecek ambalajlarının yüzde 90'ı geri dönüşüme ulaştıracak ve her yıl en az 1 milyon ton ilave atığı geri dönüşüme tabi tutacağız. Kanunun TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilmesi halinde zorunlu depozito uygulamasını, inşallah 2022 yılında başlatacağız. Katı atık düzenli depolama tesisi sayısını bugün itibarıyla 90'a çıkardık. Bu sayede, 1185 belediyede 65 milyon vatandaşımıza hizmet veriyoruz. Katı Atık Programı ile yerel yönetimlerimize toplam 90 milyon lira destek sağladık. 2020 yılı sonuna kadar 50 milyon lira daha destek sağlayacağız. Sıfır Atık Mavi Hareketi'yle bugüne kadar 80 bin ton deniz çöpünü topladık ve bertarafa gönderdik. Denizlerimizin korunması adına bugün 305 kıyı tesisinde gemilere atık alım hizmeti veriyoruz. Mavi bayraklı plaj sayımızı 486'ya çıkardık."
"BELEDİYE NÜFUSUNUN YÜZDE 89'UNA ATIK SU ARITMA HİZMETİ VERDİK"
Arıtma tesisleriyle belediye nüfusunun yüzde 89'una atık su arıtma hizmeti verdiklerine işaret eden Kurum, "İnşallah 2023 yılına geldiğimizde, hiçbir atık su arıtılmadan doğaya deşarj edilmeyecek. Atık su arıtma tesisi yönetimlerini teşvik etmek amacıyla 2020 yılı enerji teşvik ödemeleri için de 153 milyon lira ödenek ayırdık." ifadelerini kullandı.
Yerel yönetimlerin çevre yatırımlarına 2019-2020 yıllarında, araç, proje ve enerji teşvikleri için 1 milyar 250 milyon lira destek sağladıklarına dikkati çeken Kurum, Avrupa Birliği fonlarından da sağlanan yaklaşık 1 milyar avroluk hibe desteği ile çevre yatırımlarını gerçekleştirdiklerini ve bu kapsamda 35 ilde içme suyu, atık su ve katı atık yönetimi alanında 30 projeyi tamamladıklarını söyledi. Bakan Kurum, 18 altyapı projesinin yapım çalışmaları ise devam ettiğini anlattı.
Çevresel Etki Değerlendirmesi'yle çevresel etkisi olabilecek tesislere gerekli önlemleri aldırdıklarını belirten Kurum, "Bugün itibarıyla 33 bin 202 tesisimize Çevre İzin ve Lisans Belgesi düzenledik. 2020 yılının ilk 10 ayında denetimlerimizle çevreyi kirleten 239 tesisin faaliyetini durdurduk. 4 bin 47 tesise 202 milyon lira idari yaptırım uyguladık. Ülkemizde ürün ve hizmet grupları için geliştirdiğimiz ve bunların çevre dostu olduğunu gösteren Çevre Etiket Sistemini hayata geçirdik. 2002 yılına kadar, 8 olan hava kalitesi ölçüm istasyonu sayısını bugün 355'e çıkardık." bilgilerini verdi.
EKOLOJİK KORİDORLAR 2023'E KADAR TAMAMLANACAK
Bakan Kurum, ekolojik koridorları 2023 yılına kadar tamamlamayı hedeflediklerini vurgulayarak "Ekolojik koridorlarla, millet bahçeleriyle ülkemizi bir uçtan diğer uca yeşil ağlarla örüyoruz. Ekolojik koridorlarımızın pilot uygulamalarını 22 ilimizde başlattık. Ekolojik koridorların bir parçası olan 81 ilde 81 milyon metrekare yapmayı hedeflediğimiz millet bahçeleri projemiz devam ediyor. 77 ilde toplam büyüklüğü 50 milyon metrekareyi bulan 272 millet bahçesi projesi yapıyoruz. 22 ilde 6 milyon metrekare büyüklüğünde 35 millet bahçesinin açılışını gerçekleştirdik ve vatandaşımızın hizmetine açtık." dedi.
Bakan Kurum, 237 millet bahçesinin yapım, projelendirme ve yer seçim çalışmalarının ise devam ettiğini belirterek "İnşallah 2023 yılına kadar diğer millet bahçelerimizi açarak, 81 ilde, 81 milyon metrekare millet bahçemizi milletimizin kullanımına sunmuş olacağız. Ekolojik koridorların en önemli noktalarını doğal korunan alanlarımız oluşturuyor. Son 2 yılda korunan alan büyüklüğümüzü yüzde 10,6'ya çıkardık. Bu oranı, OECD ortalaması olan yüzde 17'ye çıkarmak için çalışmalarımız devam ediyor. 2020 itibarıyla ülkemizdeki 3 bin 402 korunan alanın büyüklüğü yaklaşık 83 bin kilometrekaredir. Özel Çevre Koruma Bölge sayısı ise 18'dir." diye konuştu.
İller Bankasının, son 18 yılda yerel yönetimlere öz kaynaklardan toplam 59 milyar lira destek sağladığını aktaran Kurum, şu ifadeleri kullandı:
"Yine Su Kanalizasyon Ve Altyapı Projeleri (SUKAP) kapsamında, 1400 proje için 11 milyar 567 milyon lira kaynak aktardık. 2003-2020 yılları arasında SUKAP dahil yaklaşık 7,6 milyar lira hibe sağladık. Uluslararası finans kuruluşlarıyla imzalanan anlaşmalarla 2 milyar 169 milyon avro finansman sağladık. Yerel yönetimlere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden 2002 yılında 4,7 milyar lira kaynak aktarılırken, 2019 yılında bu rakam 76,5 milyar liraya çıkarılmıştır. Belediyelerimizin gelirlerinin artırılması için çalışmalar yapmaya devam ediyoruz. KÖYDES Projesi'yle 2005-2020 yılları arasında toplam 15 milyar 225 milyon 908 bin lira ödenek ayrıldı. Türkiye Emlak Katılım Bankamızla başta inşaat ve gayrimenkul sektörü olmak üzere üretimi ve reel sektörü desteleyecek finansal çözümler geliştiriyoruz. Emlak Bankasını, geçtiğimiz yıl Türk finans sektörüne Türkiye Emlak Katılım Bankası olarak geri kazandırdık. 2020 yılı kurumsal faaliyetlerimizi gerçekleştirdiğimiz bir yıl oldu. Bankamızın bugün itibarıyla aktif büyüklüğü 16,2 milyar liraya ulaşmıştır. Bu yılın sonunda 51 şube ve 20 milyar lira aktif büyüklüğe ulaşmayı, 2021 yılı sonunda 101 şubeyle istihdama önemli bir katkı sağlamayı hedefliyoruz. Emlak Katılım, kaynak çeşitliliği anlamında önemli bir fon toplama aracı olan kira sertifikası ihraçlarına devam ediyoruz. Şimdiye kadar 2 milyar 826 milyon lira tutarında kira sertifikası ihracı gerçekleştirdik. Hazine taşınmazlarımızın yönetimi ve planlanmasına dair önemli çalışmalar yürüttük, üretimi ve yatırımı destekleyici yeni projeler hayata geçirdik. 2B arazileri ile Hazineye ait tarım arazilerinin satışında 894 bin hak sahibini tapularına kavuşturduk. Satışı yapılan 642 bin taşınmazın toplam satış bedeli yaklaşık 14 milyar lira oldu. Çiftçilerimizin üretimini desteklemek amacıyla 51 bin 600 vatandaşımıza 567 milyon metrekare tarım arazisini ecrimisil bedelinin yarısı üzerinden kiraladık. Tıbbi, aromatik ve süs bitki türleri ile ceviz, badem, Antep fıstığı, zeytin başta olmak üzere ağaçlandırma faaliyetlerini desteklemek ve yerli üretimi teşvik etmek amacıyla 7,1 milyon metrekare taşınmazı kiraladık."
"7 BİN 47 KAMU KONUTUNUN SATIŞINI TAMAMLADIK"
Eğitim, sağlık ve spor faaliyetlerini desteklemek amacıyla yaklaşık 27 milyon metrekare büyüklüğünde Hazine taşınmazını kurumlara tahsis ettiklerini ifade eden Kurum, yaklaşık 1,8 milyar lira olan 7 bin 47 kamu konutunun satışını tamamladıklarını ve bu kapsamda yaklaşık 1, 2 milyar lira tahsil ettiklerini söyledi.
Tapu ve kadastro faaliyetleri kapsamında da Hazineye 2019 yılında 12,2 milyar lira, 2020 yılı Ekim itibarıyla da yaklaşık 16,2 milyar lira harç geliri sağladıklarını vurgulayan Kurum, "Vatandaşlarımızın, tapu ve kadastro müdürlüklerine gitmeden işlem başvurusu yapabilmesi için web-tapu sistemini kurduk. Yeni başlattığımız QR kodlu yeni tapu senetlerimiz ile vatandaşlarımız artık QR kodunu telefonlarına okutarak taşınmazın ada, parsel ve harita bilgilerine erişebilirler." dedi.
Yurt dışında bulunan vatandaşların ve yabancıların, işlemlerini bulundukları ülkelerden yapabilmesini sağlamak amacıyla Berlin Temsilciliğini açtıklarını dile getiren Kurum, diğer ülkelerde de temsilcilik açılmasına yönelik çalışmaların devam ettiğini anlattı.
Bakan Kurum, yabancıların Türkiye'de yapacakları gayrimenkul yatırımlarını teşvik etmek amacıyla 6 dilde hizmet veren Yabancı Bilgi Portalı projesini tamamladıklarını kaydetti.
