Sağlık Bakanlığı, yeni tip koronavirüsle (Kovid-19) mücadelede uygulanan aşılamaya ilişkin sıkça sorulan sorulara, "Kovid-19 Aşısı Bilgilendirme Platformu" sitesinden yanıt verdi.
En çok merak edilen 36 sorunun yanıtlandığı Kovid-19 Aşısı Bilgilendirme Platformu'na, "https://covid19asi.saglik.gov.tr" adresinden ulaşılabiliyor.
Öte yandan Sağlık Bakanlığı'nın 20.01.2021 13.30'da paylaştığı verilere göre aşı olan kişi sayısı 1 milyonu geçti.
BAŞKAN ERDOĞAN TELEGRAM'DAN DUYURDU
Başkan Recep Tayyip Erdoğan, aşılanan kişi sayısıyla ilgili mesajını Telegram'dan paylaştı. Erdoğan şunları söyledi "Sevgili kardeşim, Ülkemizde KOVİD-19 aşısı yaptıran vatandaşlarımızın sayısı, hamdolsun, 1 milyonu geçti. Bizler için çok kıymetli olan sağlık çalışanlarımızla başlayan ve başarılı bir şekilde devam eden aşı programımıza inşallah kademeli olarak tüm vatandaşlarımızı dahil edeceğiz. Bu salgın belasını tam anlamıyla bertaraf etmek için çalışmalarımızı gece gündüz sürdürüyoruz. Bu süreçte aşılanmış olsak da olmasak da, önlemlere riayet edelim. TAMAM diye ifade ettiğimiz Temizlik, Maske, Mesafe ilkelerini uygulamaya devam edelim. Devlet - Millet dayanışmasıyla, sabırla, kararlılıkla inşallah bu zorlu süreci bir an önce bitireceğimize inanıyorum. Sizleri hasretle, muhabbetle selamlıyorum. Kalın sağlıcakla."
Sitede, aşının hastalığa karşı ne kadar süre koruyacağı, Kovid-19 geçirenler, emzirenler, gebeler ve çocuklara aşı uygulanıp uygulanmayacağı, yan etki görülmesi halinde neler yapılması gerektiği gibi konularda bilgiler yer aldı.
Sitede bulunan sorulardan bazıları ve cevapları şöyle:
Kovid-19 geçirdim, yine de aşı yaptırmalı mıyım?
"Kovid-19'u geçirenlerde koruyuculuk bir müddet daha devam etmektedir. Bu koruyuculuk düzeyi kişiyi bir süre daha Kovid-19'a karşı koruyacağından hastalığı geçirmiş kişiler aşı uygulanacak gruplarda değildir."
İnaktif Kovid-19 aşısı olduktan sonra hastalığa karşı ne kadar süre korunacağım?
"Klinik çalışmalarda, inaktif Kovid-19 aşılarının hastalığa karşı koruyucu etkisinin yüksek olduğu gösterilmiştir. Kovid-19 aşılarının koruyuculuk süresi henüz bilinmemektedir, bunun için ek araştırmalara ihtiyaç bulunmaktadır."
İnaktif Kovid-19 aşısı kaç doz uygulanacak?
"18 ve üstü yaştaki kişilere dört hafta ara ile birer doz olmak üzere toplam iki doz uygulanacaktır."
Aşı yaptırdıktan sonra da maske, mesafe ve temizlik kurallarına uymaya devam edecek miyim?
"Aşı uygulandıktan sonra hastalığa karşı koruyuculuğun gelişmesi genellikle birkaç hafta alır. Bununla birlikte herkeste aynı düzeyde koruyuculuk gelişmeyebilir. Ayrıca aşılanan kişi kendisi korunuyor olsa bile virüsü aldıysa başkasına bulaştırabilir. Bu nedenle aşı uygulandıktan sonra da maske, mesafe ve temizlik kurallarına uyulması gerekmektedir. Bakanlık tarafından artık önlemlere gerek olmadığı açıklanana kadar bu önlemlerin alınmasına devam edilmelidir."
Aşı yaptırmak zorunlu mu olacak?
"Türkiye'de aşı uygulaması zorunlu değildir. Bununla birlikte aşı, hastalıklardan korunmak için en etkili yöntemlerden biridir. Aşı sayesinde yeryüzünden silinmiş pek çok hastalık mevcuttur. Bu nedenle Sağlık Bakanlığı tarafından aşıyla ilgili toplumu bilinçlendirme çalışmaları yürütülmektedir. Aşı olmak, kişinin topluma karşı sorumluluğudur."
Kovid-19 aşılamasında neden önceliklendirme yapılıyor?
"Kovid-19 aşılamasında gruplar, hastalığa maruz kalma, hastalığı ağır geçirme ve bulaştırma riskleri göz önüne alınarak belirlenmiştir. Grupların aşılanması tamamlandığında Sağlık Bakanlığı isteyen herkesin aşıya ulaşabilmesini planlamaktadır."
Kovid-19 aşısıyla neden ilk aşamada sağlık çalışanlarının aşılanması planlanmıştır?
"Hastalığın teşhis ve tedavisini üstlenen sağlık çalışanları, Kovid-19'a maruz kalma oranı en yüksek gruptur. Sağlık çalışanlarının hastalanmaması, sağlık hizmetlerinin kesintisiz sürdürülebilmesi için önem arz etmektedir. Bu nedenle ilk aşamada aşılanması planlanan grupta sağlık çalışanları da yer almaktadır."
Kovid-19 aşıları dışındaki aşılar Kovid-19'dan korunmaya yardımcı olur mu?
"Kovid-19 aşıları dışında yer alan grip, zatürre, kızamık-kızamıkçık-kabakulak (KKK), verem ve benzeri aşıların Kovid-19'a karşı koruduğuna dair kanıtlanmış bir bilgi yoktur."
Grip veya zatürre aşısını yeni yaptırdım. Kovid-19 aşısı olabilir miyim?
"Grip veya zatürre aşısı olduktan en az 2 hafta sonra inaktif Kovid-19 aşısı olabilirsiniz."
Kovid-19'u geçirmek, Kovid-19 aşısı olmaya göre daha uzun süre korur mu?
"Kişinin bir hastalığı geçirerek kazandığı bağışıklık (doğal bağışıklık) düzeyi, geçirilen hastalığa ve kişiye göre değişir. Kovid-19 etkeni SARS-CoV-2 yeni bir virüs olduğu için hastalığı geçirmekle kazanılan doğal bağışıklığın ne kadar süre koruyacağı bilinmemektedir. Ancak yürütülen bazı çalışmalar Kovid-19'a karşı gelişen doğal bağışıklığın uzun süreli olmadığını göstermektedir."
İnaktif Kovid-19 aşılarının yan etkileri var mıdır?
"Bugüne kadar Kovid-19 aşılarına yönelik yürütülen klinik çalışmalarda ve mevcut aşı uygulamalarında ciddi yan etkilere rastlanmamıştır. Aşılama sonrasında görülen yan etkiler sıklıkla hafiftir. Bunlar, yorgunluk, baş ağrısı, ateş, titreme, kas/eklem ağrısı, kusma, ishal, aşı uygulanan bölgede ağrı, kızarıklık, şişlik gibi hafif yan etkilerdir. Ancak nadir de olsa alerjik reaksiyonların olabileceği göz ardı edilmeden aşı uygulamasından sonra bir rahatsızlık hissedilmesi durumunda en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması ve hekime yakın zamanda aşı olunduğu bilgisinin iletilmesi unutulmamalıdır."
Kimlere inaktif Kovid-19 aşısı önerilmemektedir?
"Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu tarafından belirlenmiş öncelikli risk grubunda 18 yaş altındaki kişiler yer almadığından şu an için bu gruba Kovid-19 aşısı uygulanmayacaktır.
Gebelikte inaktif Kovid-19 aşısının uygulanmasına ilişkin veri bulunmamaktadır. Kovid-19'u ağır geçirme riski yüksek olan gebelere kendi istekleri halinde aşı uygulanabilir. Aşının gebeliğin ilk üç ayında uygulanmaması tercih edilir.
Emzirme döneminde inaktif Kovid-19 aşısının uygulanmasına ilişkin veri bulunmamaktadır. Kovid-19'u ağır geçirme riski yüksek olan emziren kadınlara kendi istekleri halinde aşı uygulanabilir.
İnaktif Kovid-19 aşısı, PCR testi ile Kovid-19 tanısı almış kişilere ve aşı yaptırmadan önceki 10 gün içerisinde bir Kovid-19 vakasıyla temas etmiş kişilere uygulanmayacaktır."
İnaktif Kovid-19 aşısının uygulanmaması gereken durumlar hangileridir?
"Aşının içeriğinde bulunan herhangi bir maddeye karşı alerji/anafilaksi öyküsü bulunması durumunda aşı uygulanması önerilmemektedir.
Daha önce yaşanan belirgin bir alerjik reaksiyon varsa aşı uygulamasından önce bu durum sağlık personeline belirtilmelidir.
Diğer tüm aşılarda da olduğu gibi 38 derece ve üzerinde yüksek ateş, tablosu netleşmemiş hastalık ve kronik hastalıkların atakları sırasında aşının uygulanmasının bir süre ertelenmesi önerilmektedir."
Neden 65 ve üstü yaştaki kişilere Kovid-19 aşısının öncelikli yapılması planlanıyor?
"65 ve üstü yaştaki kişilerde Kovid-19'u ağır geçirme ve hastaneye yatış, hatta ölüm riski daha yüksek olduğu için aşı bu yaş grubuna öncelikli olarak uygulanacaktır."
AŞI SONRASI BUNA DİKKAT!
Öte yandan koronavirüs aşısı ile ilgili önemli bir açıklamada bulunan Prof. Dr. Arman, "Mümkün olduğu kadar günlük yaşam değişiklikleri yapmamak, immun sistemi sağlam tutacak davranış modellerini sürdürmek en doğrusu. Uykumuza dikkat edelim, dengeli beslenelim, bu dönemde protein eksiği olmasın. Antikorun gelişme süresi normalde 7-10 günden itibaren başlar ama bu hastalıkta 3 hafta gibi bir süreye tekabül ediyor. Bu nedenle her zaman dikkat edilmesi gereken temizlik, maske ve mesafe kurallarına aşı döneminde biraz daha titizlikle uymak gerekiyor" ifadelerini kullandı.
BİRİNCİ DOZDA ALERJİK REAKSİYON YAŞAYAN İKİNCİ DOZU OLMAMALI
Aşının yan etkileri ve hangi yan etkiler sonucunda hastaneye gidilmesi gerektiği hakkında bilgi veren Prof. Dr. Dilek Arman, sözlerine şöyle devam etti:
"İnaktif aşılar özellikle yan etki profili açısından en güvenli aşılardır diyebiliriz. Bu anlamda baktığımızda aşıdan yan etki nedeni ile çekinmeyi gerektirecek bir durum yok. Grip aşısı yumurta proteininde üretildiği için herkesin aklında 'Yumurta alerjisi olanlar Kovid-19 aşısı olabilir mi' sorusu var. Ancak Sinovac aşısı yumurtadan üretilmiyor. Dolayısıyla, bunun yumurta alerjisiyle bir ilgisi yok. Bildiğimiz kadarıyla inaktif aşılarda özellikle 'alerji riski' diye bildirebileceğimiz bir durum yok ama özellikle hastalığı geçirmiş kişilerde yani antikoru pozitif olanlarda (çünkü çalışmalar bunları kapsamadı) nasıl davranacağını bilmiyoruz. Bu yüzden bütün aşılarda olduğu gibi, kişilerin aşılar uygulandıktan sonra 30 dakika süre ile gözlemde olması gerekiyor. Çok yüksek oranda yan etki olmasını beklemiyoruz. İnaktif aşılar yan etkileri açısından oldukça güvenilirdir. Dolayısıyla sadece şu şekilde bir önlem olabilir: Şu anda birinci doz aşılar yapılıyor, bu sırada alerjik bir reaksiyon gelişen kimse olursa, ikinci dozu yaptırmaması önerilebilir. Aşının içinde çok düşük miktarda alüminyum vardır. Alüminyum, çok fazla alerji riski yüksek olan bir ajan değildir. Dolayısıyla bu anlamda sadece lokal reaksiyonlar beklenebilir. Her aşıda olabilen, aşının yapıldığı yerde ağrı, ısı artışı, şişlik, bazen halsizlik, baş ağrısı, ateş gibi yan etkiler de Faz 3 çalışmalarında bildirilen belirtiler arasındadır. Genellikle bu belirtiler kısa süreli olarak gelişir ve geçer. Hastaneye gitmeyi gerektirecek kadar şiddetli yan etkiler değillerdir."
METAL ALERJİSİ OLAN AŞI OLMAMALI MI?
Metal alerjisi olanların aşı olmasıyla ilgili konuşan Prof. Dr. Arman, "Çeşitli metallerle ciltte oluşan reaksiyonlarının "metal alerjisi" olarak tanımlandığını düşünüyorum. Ancak bu aşının kontrendikasyonları (olumsuz durumlara yol açabilecek yan etkileri) arasında metal alerjisi gibi bir tanımlama yer almıyor" diye konuştu.
ATEŞLİ HASTALIK GEÇİRİYORSANIZ AŞIYI ERTELEYİN!
Aktif grip veya başka bir enfeksiyonu olanların aşıyı olup olmamasıyla ilgili bilgi veren Prof. Dr. Arman, "Akut ateşli hastalık sırasında hiçbir zaman aşı yapmak istemeyiz. Bu doğru bir uygulama olmaz. Kovid-19 aşısı için de akut ateşli hastalık geçirildikten sonra aşı yapılmalı ki immün yanıt iyi olsun" dedi.
