Rize'de 6 kişinin hayatını kaybettiği, 5 kişinin de yaralandığı sel afetinde, Güneysu ilçesi Ballıdere köyünde meydana gelen heyelan anı güvenlik kameralarına yansıdı.
Görüntülerde, Gülizar Karali'ye ait tek katlı evin bir bölümünün toprak yığınıyla koparak sürüklendiği, çevrede çay bahçesinin hasar gördüğü, evin dışına çıkan 9 kişinin de uzaklaşarak son anda kurtulduğu görülüyor.
Ağaçların da devrildiği görüntülerde, 4 katlı binadan çıkanların koşarak bölgeden uzaklaştığı anlar yer alıyor.
'BANA ÇOCUKLARIM KALDI, ALLAH BİZİ KORUDU'
Heyelanda tanık olduğu korku dolu anları anlatan Gülizar Karali (65), "Çok yağış vardı, yukarıdaki eski ev daha güvenli diye oraya çıktık. Oğullarım da yeni evin üst katında dereyi izliyordu.
Selin geldiğini gördüklerinde kaçmaya başladılar, biz de bir şeyler olduğunu fark edip, kaçmaya çalıştık. Ama sanki orada bizi bir şey tutuyor gibi oldu. Zorlukla uzaklaştık. 55 yıldır burada oturuyorum, bu ırmağın bu hale geldiğine ilk kez tanık oldum. Çok yağmur yağdı. Bana çocuklarım kaldı, Allah bizi korudu" dedi.
'BÜYÜK KORKU YAŞADIK'
Heyelanda 4 katlı binadan koşarak uzaklaşanlardan Sevim Karali de, "Bağırmaktan sesim kısıldı.
Çok korktuk. Dışarı çıkmamızla arkamızdan büyük bir gürültüyle heyelan geldi. Önüne kattığını sürükledi. O panikle çocuklarımı göremedim, daha da büyük korku yaşadık. Çok şükür can kaybı olmadan bunu atlattık" ifadelerini kullandı.
Dehşeti anlatan İsmail Karali, "Ben hayatımda böyle bir şey görmedim. Böyle bir sel geleceğini de tahmin etmedim" dedi.
SEL HER ŞEYİ SÜPÜRDÜ GİTTİ
Karali "Irmakta su seviyesi yükseliyordu, evden balkondan izliyorduk yukarısını. Yıkılan ev babaannemin eviydi. Biz diğer evdeydik. Bir anda geldi ne olduğunu anlamadık. Onlara bağırana kadar geldi, sel her şeyi süpürdü, gitti.
Irmağın yönü direk eve doğru olsaydı herkes ölmüştü kurtulma şansları yoktu. Gelen ağaç parçaları, kökleri o tarafı biraz kapattı da ev o yüzden tamamen yıkılmadı" diye konuştu.
BAKAN KURUM'DAN HEYELANDAN SON ANDA KURTULAN AİLEYE ZİYARET
Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Rize'de heyelanı anı güvenlik kamerasına yansıyan Ballıdere köyüne gelerek, burada heyelandan son anda kurtulan Karali ailesini ziyaret etti. Aile fertleri ile görüşen Bakan Kurum, Mahmut Karali'den olay yerinde yaşananları dinledi. Ziyaretin ardından açıklamada bulunan Kurum, "Bugün hemen vatandaşlarımızı daha sağlam bir yere taşıma sürecini başlatalım. Biz de yeni yer çalışmasını da eş zamanlı yürütelim. Yeni yerin de inşaatına bayramdan sonra inşallah başlayacağız. Bugün biz hem selden zarar görmüş alanlarımızın incelemelerini yapıyoruz diğer taraftan da taşkın riski altındaki alanları inceliyoruz. Bu çerçevede bilhassa selin yoğun hissedildiği Büyükköy, Madenli, Güneysu ve Muradiye ilçelerimizde hem dere kenarı üzerindeki hem de taşkın riski altında kalma ihtimali olan binalarımızı yerinde inceliyoruz" dedi.
'EVLERİNİ YAPACAĞIZ'
Güvenlik kamerası görüntülerine göre 9 kişinin bulunduğunu anlatan Bakan Kurum, "Şu an burada Büyükköy, Ballıdere'de arkadaşlarımızın evindeyiz. Bu derede Devlet Su İşleri ıslah çalışmaları çerçevesinde ihalesini de yaptı. En kısa zamanda bu ıslah da tamamlanacak ancak görüntülerden de izlediğimiz gibi kardeşlerimiz son anda kurtuldular. 9 tane ailemizden kişi vardı. Şimdi Mahmut kardeşimizi ve ailesini daha güvenli bir alana taşıyacağız. Onlara yine köyümüzde zemin artı bir kat şeklinde altında ahırı üstünde evi olacak şekli ile evlerini yapacağız. Bayramdan sonra da TOKİ başkanımız burada ihale sürecini yürütecek ve bu çerçevede sürecimizi inşallah tamamlamış olacağız" diye konuştu.
665 RİSKLİ YAPI
Kent genelinde yapılan çalışmalarla 665 yapıda taşkın riski tespit edildiğini aktaran Bakan Kurum, şunları söyledi:
"Yapmış olduğumuz tespitlerde bu saymış olduğum ilçelerimizde konutlarımızın ihalelerini hazırlıyoruz ve bu çerçevede Çayeli'nde merkezde 80 konut, Madenli'de 150, Büyükköy'de 70, Muradiye'de 60 olmak üzere merkezlerde 360 konutun ihalesini gerçekleştiriyoruz. Diğer taraftan Güneysu'da yine risk taşıyan binaların dönüşümü için 100 rezerv konutumuz vardı. Bir de Rize merkezde Salarha ve Yağlıtaş'ta rezerv konutlar yapıyoruz. Rize'nin genelinde arkadaşlarımızın Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü'müz, AFAD Başkanlığı'mız ve yine bakanlığımızın genel müdürlükleri ile yapmış olduğumuz çalışmalarda 665 tane taşkın riski altında bina konut tespiti yaptık. Şimdi bu söylediğim yerlerde 660 tane bağımsız bölümü ilçeler bazında yine merkezde olmak üzere inşasını gerçekleştiriyor olacağız. Rize'de en azından taşkın riski altıda kalan ve bu selden etkilenen tüm alanlara ilişkin çalışmalarımızı başlatmış olacağız. Bu kapsamda selin olduğu günden beri vatandaşlarımızı ziyaret ediyoruz. Yerinde onların rızasını almak, onların yaralarını sarmak adına da sürecimizi hızlı bir şekilde götürmeye gayret ediyoruz."
'BU İŞİN ŞAKASI YOK'
İklim değişikliğine de dikkati çeken Bakan Kurum, "Amacımız Rize'de sel felaketinin yaralarını bir an önce sarmaktır. Sayın Cumhurbaşkanı'mız da konuyu yakinen takip etmektedir. Alınması gereken tüm tedbirler alınarak inşallah daha kısa zamanda daha önceki afetler de Elazığ'da, Malatya'da, Van'da, Giresun'da, İzmir depreminde ne yaptıysak Rize'de de aynı anlayışla çalışmalarımızı yapacağız ve vatandaşlarımızı yeni ve sağlam konutlarına taşımız olacağız. Artık iklim değişikliğinin etkilerini hem şiddet olacak hem sayı olarak çok daha fazla hisseder hale geldik. Artık 100 yıllık, 200 yıllık yağışların bir anda yağdığını ve saatte 220 kilogram bölü metreküp yağışlarla artık bu en kesitlerin, kesitlerin yetersiz olduğu bir sürece gidiyoruz. Dolayısı ile bu işin şakası yok. Biz iklim değişikliği ile mücadele etmek durumundayız. Bugün bakıldığı zaman da yurt dışında seller yaşandı. Avrupa'da daha ulaşamadılar bile. Yani biz devletimiz tüm imkânlarını seferber etti ve şu an bütün yollarımız açık. İçme suyu verilmemiş köyümüz yok. Dokunamadığımız bir yerimiz, vatandaşımız yok. Enkaz altında hiç vatandaşımız yok. Hepsini hemen olayın olduğu andan itibaren seferberlik içerisinde yaptık" diye konuştu.
'1 YILDA KONUTLARI TAMAMLAYACAĞIZ'
"Hedefimiz şehirlerimizin altyapısını bu iklim değişikliğine ilişkin süreçten en az etkilenecek şekli ile onarmak ve inşa etmektir" diyen Bakan Kurum, "Bu çerçevede eylem planı şekli ile projelerimizi gerçekleştireceğiz ve Karadeniz bölgemizden başlamak üzere ki bu çalışmayı biz bir buçuk yıl önce yine Trabzon'un Araklı ilçesinde ve Madenli'de yaşanan seller sonrası başlattık ve çok detaylı bir şekilde o derelerdeki taşkınları 50 yıllık 100 yıllık debilerle hesaplayarak bu taşkın riski altındaki yapıların tespitlerini Devlet Su İşleri ve AFAD'daki arkadaşlarımızla birlikte yaptık ve şimdi de bu çerçevede hızlı bir şekilde çalışmalarımızın tamamını hep birlikte istişare ettik. Sayın Cumhurbaşkanı'mızın da talimatları ile bütün Rize genelindeki taşkın riski altındaki yapılara ilişkin çalışmalarımı bilhassa Madenli, Çayeli ve yine Muradiye, Güneysu ve Büyükköy olmak üzere yine merkezde de var bugün oralara da bakacağız. Merkezdeki Salarha'ya doğru alanlarda da yine çalışmalarımızı başlatacağız ve inşallah 1 yıl içinde de konutlarımızı bitirip vatandaşlarımıza teslim edeceğiz" dedi.
VALİLİKTEN AÇIKLAMA
Rize Valiliğinden yapılan yazılı açıklamada, 13 Temmuz Salı günü başlayıp 14 Temmuz Çarşamba günü akşam saatlerinde şiddetini arttıran yağışlar sonucu merkez, Güneysu ve Çayeli ilçeleri başta olmak üzere il genelindeki yerleşim birimlerinde çok sayıda heyelan ve taşkının meydana geldiği anımsatıldı.
Açıklamada, Meteorolojiden alınan bilgiye göre metrekareye Güneysu ilçesinde 213,6, Çayeli Madenli'de 188,2, Çayeli ilçe merkezinde 150,4, Andon'da 134 kilogram yağış düştüğüne işaret edildi.
Arama kurtarma kapsamında kayıp 8 kişiden 6'sının cansız bedenine ulaşıldığı, Güneysu Tepebaşı köyünde kayıp olduğu belirlenen Hasan Arıcı ve Muradiye Beldesinde kayıp olan Batuhan Delihasan'ı arama çalışmalarının devam ettiği kaydedildi.
Arama çalışmalarının halihazırda bölgeye ulaşan 120 personelle devam ettiğine dikkat çekilerek, ayrıca Trabzon, Giresun ve Samsun'dan 4 köpekli arama timinin görevine devam ettiği vurgulandı.
Jandarma komutanlığına bağlı 88 personelin görev aldığı bölgede, JAK timleri ile bir askeri helikopterin bölgede görevlendirilerek arama çalışmalarına katıldığı, 1 sahil güvenlik gemisi ve 5 dalıcıyla Taşlıdere mevkisinde çalıştığı belirtilen açıklamada, AFAD'a bağlı il müdürlüklerinden 29 dalgıç ile Emniyet Genel Müdürlüğünden 10 dalgıcın görevlendirildiği de aktarıldı.
Açıklamada, Çayeli Büyükköy beldesinde 7 farklı noktada 35 kişi, Güneysu ilçesinde 4 farklı noktada 20 kişi, Muradiye Beldesinde 3 kişi, merkez Karayemiş köyünde 30, Ambarlık köyünde 15 kişi olmak üzere toplam 103 kişinin tahliye edildiği belirtildi.
770 DEKAR ÇAY BAHÇESİ ZARAR GÖRDÜ
Açıklamada, hasar tespiti için afet bölgelerinde çalışmalara başlanıldığı, İl Defterdarlığı tarafından Muradiye, Güneysu, Madenli ve Büyükköy belediyelerinde 4'er kişilik 5 ekip olmak üzere, merkezde koordinasyon için 6 personel toplamda 26 personel ile zarar tespit çalışmalarının yürütüldüğü, 14 konut, 16 işyeri ve 16 araçta hasar tespiti yapıldığı kaydedildi.
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ve İlbank Bölge Müdürlüğü tarafından 50 ekibin sahada aktif olarak çalışmalarına devam ettiği vurgulanarak, iki afet koordinasyon aracı ve bir heyelan risk analizi cihazının Rize'ye gönderildiği belirtildi.
Meydana gelen heyelan olaylarından etkilenen veya etkilenmesi muhtemel olan konut ve iş yerleri ile ilgili AFAD tarafından 4 ayrı ekip görevlendirildiği kaydedilen açıklamada, "Bugüne kadar yapılan etütler sonucunda 60 ayrı noktada 101 bina heyelan riski bakımından incelenmiştir. Yapılan incelemeler neticesinde 13 konutun nakline karar verilmiş 16 noktada da heyelan önleyici istinat duvarları yapılması önerilmiş, 7 konutun kontrol etütleri programına alınması önerilmiştir. Afetten 143 köy etkilenmiş olup, ulaşım sağlanamayan köy bulunmamaktadır. 67 köyde yol temizleme ve hafriyat kaldırma çalışmaları devam etmektedir. İl Özel İdare yol ağında 146 iş makinası 166 personel ile çalışmalar yürütülmektedir." ifadelerine yer verildi.
Karayollarının ise 148 personel ve 52 iş makinesiyle çalışmalara devam ettiği aktarılarak, 60 bin metreküp tresubat temizliği yapıldığı, kalan yaklaşık 160 bin metreküp tresubatın 3 gün içerisinde temizleneceği vurgulandı.
Tarım ve hayvancılığın selden etkilendiği ve zarar gördüğü kaydedilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
"Heyelanlar sonucu 2 büyük baş hayvan telef olmuş ve 3 inek kaybolmuştur. 251 ton yem, 35 arılı kovan zayi olmuştur. Muradiye Beldesi, Çayeli-Büyükköy Beldesi, Güneysu, Ardeşen ve Hemşin ilçelerinde 770 dekar çay bahçesi zarar görmüştür. İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, 3 hasar tespit ekibi ile Ardeşen, Çayeli ve Güneysu ilçelerinde çalışmalarına devam etmektedir."
