Marmara Üniversitesi'nde düzenlenen "Yüzyılın Maçından Yüzyılın Zaferine Milli Mücadele ve Futbol" panelinin ardından açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Vahdettin Engin, "28 Temmuz 1922, Akşehir'de düzenlenen bir futbol maçının tarihi. Bunun çok özel bir anlamı var. 28 Temmuz 2022 bu futbol maçının tam 100. yılı ve 100. yıl vesilesiyle bu futbol maçını anmak istedik." dedi.
"Sakarya Savaşı'ndan sonra düşman ordularını ülkeden tamamen çıkarabilmek, işgalden kurtulmak için son ve kesin bir taarruz yapmak gerekiyor. Mustafa Kemal Paşa da bunun hazırlıklarına başlıyor." sözlerini kullanan Engin, şöyle konuştu:
"O dönem tüm dünyanın gözü Anadolu'da. Her ne kadar Yunan işgali gibi olsa da perde arkasında İngilizlerin olması, ortada dolaşan birçok casus... Hem İngiliz hem de Yunan ajanlarından bu taarruzun gizlenmesi gerek. Harekat planları hazırlanıyor, ordu komutanlarının bir araya gelip harekat planlarının anlatılması gerek. Çünkü tek bir darbeyle düşman ordusunun ortadan kaldırılması hesaplanıyor. Batı cephesi komutanı İsmet Paşa, Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa, 1. Ordu Komutanı, Nurettin Paşa, 2. Ordu Komutanı Yakup Şevki paşa, tüm komutanların bir araya toplanıp harekat planlarını görüşmesi gerek. Tüm komutanları aleni şekilde toplarsanız düşman, hazırlık olduğunu tahmin edecek. Fakat Mustafa Kemal Paşa tam bir kurmay zekasıyla şunu hesaplıyor, biz öyle bir şey yapalım ki karşı taraf hiçbir şeyden şüphelenmesin ve biz de komutanlarımıza taarruz planlarımızı anlatalım. Bunun için bir futbol maçı düzenlemiştir."
Karargah Akşehir'de olduğu için maçın Akşehir'de düzenlendiğini aktaran Engin, "Tüm kolordu mensupları da böylece Akşehir'e gelmiş oluyor. Karşı taraf şunu düşünüyor, bunlar futbol maçı için Akşehir'e geldiler. Halbuki o sırada Mustafa Kemal Paşa, Büyük Taarruz için hazırladığı planları futbol maçında komutanlarına anlattı. Olayın tam merkezine futbol maçı gelmiş oluyor. Futbol maçı seyretmek bahanesiyle komutanlar Akşehir'de toplandılar ve taarruz planları anlatıldı. Sonrasında da 26 Ağustos şafağında yapılan büyük saldırı, kazanılan kesin zafer ve ülkenin kurtuluşu. Tüm bunların merkezinde bir futbol maçı var. Günümüzde çok kullanılan bir söz var, "Futbol sadece futbol değildir". Mustafa Kemal Paşa kurmay subay zekasıyla 1922'de bunu keşfetmiş. Futbolun asla sadece futbol değildir gerçeğini burada yaptığı olayla da görmüş oluyoruz." ifadelerini kullandı.
Futbol maçının organizasyonuyla yabancı basında o dönem çıkan haberlere de değinen Engin, şunları söyledi:
"İngiliz basınında o dönemde şöyle haberler çıkıyor, Türkler bu sırada sadece futbolla ilgileniyorlar, demek ki bir taarruz hazırlığı falan yapmıyorlar. Taarruza hazır değiller, rahat olabiliriz algısı onlara verilmiş oluyor. 26 Ağustos'ta müthiş bir güçle Yunan istihkamlarına saldırıldığı zaman hiçbir şeyden habersiz çok ani yakalandılar. Hatta bir gece önce Yunan subaylar kendi aralarında Afyon'da bir balo düzenlediler. Onlar balo mahmurluğu içindeyken 26 Ağustos sabahı büyük bir saldırıyla karşılaştılar, neye uğradıklarını şaşırdılar. Sonrasında perişan şekilde İzmir'e doğru kaçmaya başladılar. Bütün bunların merkezinde 28 Temmuz'da oynanan futbol maçı var. Bizim tarihimiz açısından bu maçı çok önemsiyoruz. Bunu anmak ve ihya etmek istedik. Tam da 100. yıl vesilesiyle panelini gerçekleştirdik. Sonraki yıllarda da bu futbol maçının önemsenerek gündemde tutulmasını isteriz."
BARIŞ KENAROĞLU: "MUSTAFA KEMAL PAŞA, FUTBOLU BİR KAMUFLAJ ARACI OLARAK KULLANIYOR"
Panelde konuşmacı olarak yer alan Spor Tarihi Araştırmaları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Barış Kenaroğlu da 100 yıl önce oynanan maçın Türk tarihi açısından öneminin altını çizerek, "Büyük Taarruz'dan önce Mustafa Kemal Paşa gününü ve planlarını komuta kademesine aktarırken bunu İngiliz istihbaratından gizlemek için bir futbol maçı tertip ediyor. Mustafa Kemal Paşa dönemin popüler oyunu futbolu bir kamuflaj aracı olarak kullanıyor. Buradaki önemli nokta futbolun o dönem insanları birleştirici bir güç olması. O maçta oynayan sadece bir kişiyi, Fenerbahçe ve Karşıyaka'da oynamış Kenan Or adlı kalecimizi biliyorduk ama yaptığımız gazete taramalarında iki üç tane daha askerimizin ismine ulaştık. En büyük planımız Milli Savunma Bakanlığı arşivlerine başvurarak onları da bulmak olacak. Türk halkının verdiği milli mücadelenin başarıya ulaşmasında futbolun önemli bir yeri var. Futbol o dönem milli bir değer olmuştu. Mustafa Kemal Paşa ve komuta kademesi milli değeri kullanarak bir futbol maçı düzenlediler." şeklinde konuştu.
"2 AĞUSTOS 1922 YILINDA TARSUS'TA OYNANMIŞ FRANSA-TÜRKİYE MİLLİ MAÇINA ULAŞTIK"
Barış Kenaroğlu, Türk tarihinde önemli bir maça daha ulaştıklarını açıklayarak, şu ifadeleri kullandı:
"Buradaki panelimizde gün ışığına çıkmamış belgeler ortaya koyduk. Şunu da burada ilk kez açıklamak istiyorum, 2 Ağustos 1922'de Tarsus'ta oynanmış Fransa-Türkiye milli maçına ulaştık. Fransa askerleri ülkeyi terk ederken oradaki Türk askerleriyle maç yapmışlar. Oradaki Türk askerlerin milli forma giydiği, halkın milli marşlar söylediğini öğrenmiş olduk. Türk futbol tarihine bir milli maçı daha kazandırdık. Bununla da gurur duyuyoruz."
