Kafkasya ile Türkiye arasında kritik ve en önemli geçiş noktasında bulunan, 500 bine yakın nüfusa sahip stratejik konumdaki Nahçıvan'da yıllık yaklaşık 500 milyon metreküp doğal gaz tüketiliyor.
Türkiye-Azerbaycan Nahçıvan Doğal Gaz Boru Hattı Projesinin hayata geçmesi ile birlikte Nahcivah'ın gereksinimi olan gazın tamamı karşılanmış olacak.
KAPASİTE 3 MİLYAR METREKÜPE ÇIKABİLECEK
Hatta günlük 1,5 milyon, yıllık ise 0,5 milyar metreküp doğal gaz ticaretinin planlanıyor. Ancak hattın teknik kapasitesi 3 milyar metreküpe çıkabilecek.
2 HAT VANASI İSTASYONU VE BİR ÖLÇÜM İSTASYONU
Nahçıvan Doğalgaz Boru Hattı, Iğdır Doğal Gaz Boru Hattı'nın son noktası olan mevcut Iğdır Pig İstasyonu sahası içerisinde gerçekleştirilecek.
Boru hattı, belli bir amaç doğrultusunda özel makineler kullanılarak güvenli bir şekilde delinmesi işlemi anlamına gelen "hot-tap işlemi" ile başlayacak ve Dilucu Pig ve Ölçüm İstasyonu sonrasında sona erecek. Proje, Iğdır Pig ve Dilucu Pig olmak üzere 2 pig istasyonu, Taşburun ve Aralık Hat Vanası İstasyonu olmak üzere 2 hat vanası istasyonu ve bir ölçüm istasyonuyla birlikte yaklaşık 80 bin 150 metre uzunluğunda olacak.
NİYET PROTOKOLÜ İMZALANDI
Başkan Erdoğan ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, "Türkiye Cumhuriyeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti Arasında Kars-Nahçıvan Demiryolu Projesi'ne İlişkin Niyet Protokolü"nü imzaladı.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki ile Azerbaycan Şehir Planlama ve Mimari Devlet Komitesi Başkanı Anar Guliyev, "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Türkiye Cumhuriyeti'nin Kahramanmaraş İlinde Konut Binaları, İlkokul, Anaokulu, Kültür Merkezi İnşaatına İlişkin İşbirliği Anlaşması"na imza koydu.
Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Azerbaycan Cumhuriyeti Enerji Bakanlığı arasında işbirliğini içeren anlaşma, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ve Azerbaycan Enerji Bakanı Perviz Şahbazov tarafından imzalandı.
TÜRKİYE'NİN TÜRK DÜNYASINA AÇILAN KAPISI: NAHÇIVAN
Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın ziyaret ettiği Azerbaycan'a bağlı Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti, sadece Azerbaycan ve Türkiye için değil tarihi ve coğrafi özellikleriyle tüm Türk dünyası için önem taşıyan vatan toprağı olarak ön plana çıkıyor.
Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti, 17,7 kilometrelik hatla Azerbaycan'ın Türkiye ile tek kara sınırını barındırıyor ve adeta Türkiye'den Türk dünyasına açılan kapı görevini üstleniyor.
Tarih boyunca coğrafi konumu bakımından doğu ile batı, kuzey ile güney arasında önemli bir geçiş ve irtibat noktası olan Nahçıvan, Selçuklular, Atabey İldenizler, Harzemşahlar, İlhanlılar, Timurlar, Akkoyunlular, Karakoyunlular, Osmanlı, Safeviler ve Kaçarların idaresinde kaldı. 18. yüzyılda yerel hanlar tarafından yönetilen Nahçıvan, 19 yüzyılın başlarında Çar Rusyası tarafından ilhak edildi.
Nüfusunun çoğunluğu Azerbaycan Türklerinden oluşan Nahçıvan, Rusya'daki 1917 Bolşevik Devrimi'nin ardından 28 Mayıs 1918'de bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan'ın sınırları içinde kaldı. 1918'den 1921'e kadar geçen dönemde Ermenilerin saldırıları nedeniyle büyük acılar yaşayan Nahçıvan, Ermeni tehlikesini savuşturabilmek için az sayıdaki Türk subayı ve askeri ile Türk ordusunun çekilirken bıraktığı silahların yardımıyla kahramanca direniş sergiledi.
TÜRKİYE, NAHÇIVAN'IN GARANTÖRÜ OLDU
Azerbaycan'da 1920'de Sovyet yönetimi kuruldu fakat Sovyetler, Azerbaycan'ın ana karası ile Nahçıvan arasındaki toprak parçası olan Zengezur bölgesini Ermenistan'a bıraktı. Böylece Nahçıvan'ın Azerbaycan'ın diğer bölgeleriyle karasal irtibatı kesildi.
Nahçıvan, Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması'yla özerk yapıya sahip oldu ve başka bir devlete terk edilmemesi şartıyla Azerbaycan'a bırakıldı.
Aynı husus, 13 Ekim 1921'de Türkiye, Sovyetler Birliği, Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan arasında imzalanan Kars Antlaşması'yla da teyit edildi ve Türkiye, Nahçıvan'ın Azerbaycan'a bağlı özerk cumhuriyet olarak kalmasının garantörü oldu. İlerleyen yıllarda Ermenistan, Nahçıvan'ı da Zengezur gibi ilhak etmek için gayret gösterdi fakat Moskova ve Kars antlaşmalarında yer alan hükümler gereği Nahçıvan, Azerbaycan bünyesinde "özerk cumhuriyet" olarak varlığını sürdürdü.
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK: "NAHÇIVAN, TÜRK KAPISIDIR"
Tarih kitaplarında Moskova Antlaşması öncesinde müzakereler için Rusya'ya giden heyette yer alan Yusuf Kemal Bey'in Ankara'dan ayrılmadan bir gün önce Mustafa Kemal Paşa ile görüşerek "Paşam, Ruslar Nahçıvan üzerinde ısrar ederlerse ne yapalım?" diye sorduğu, Atatürk'ün de "Nahçıvan, Türk kapısıdır. Bu hususu nazar-ı itibara alarak elinizden geleni yapınız." şeklinde yanıt verdiği anlatılıyor.
Azerbaycan'ın 1991'de bağımsızlığını ilan etmesiyle Nahçıvan, ülkenin ayrılmaz parçası olarak "özerk cumhuriyet" statüsünü muhafaza etti.
AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANI'NIN YETKİLİ TEMSİLCİSİNCE YÖNETİLİYOR
Yaklaşık 500 bin nüfusa sahip Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti, Azerbaycan Cumhurbaşkanı'nın yetkili temsilcisi tarafından yönetiliyor.
Yasama görevi ise Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Ali Meclisi (Parlamento) tarafından yerine getiriliyor.
Nahçıvan'da ayrıca Azerbaycan Cumhurbaşkanı tarafından atanan bakanlar kurulu da faaliyet gösteriyor. İstihbarat ve gümrükten sorumlu kuruluşlar ise doğrudan Bakü'deki merkezi yönetime bağlı çalışıyor.
TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLATI, NAHÇIVAN'DA ATILAN İMZALARLA RESMİ HÜVİYETE BÜRÜNDÜ
Türk dili konuşan ülkeler arasında 1992'de Ankara'da gerçekleştirilen devlet başkanları zirvesinde temeli atılan kurumsal işbirliği, 3 Ekim 2009'da Azerbaycan'ın ev sahipliğinde Nahçıvan'da Türkiye, Kazakistan ve Kırgızistan devlet başkanlarının katıldığı toplantıda imzalanan anlaşmayla resmi hüviyete büründü ve daimi bir yapı olan Türk Keneşi kuruldu. Türk Keneşi, İstanbul'da 12 Kasım 2021'de düzenlenen 8. Liderler Zirvesi'nde Türk Devletleri Teşkilatı adını aldı.
IĞDIR-NAHÇIVAN DOĞAL GAZ BORU HATTI İLE NAHÇIVAN'IN TÜM İHTİYACI KARŞILANACAK
Başkan Erdoğan'ın Nahçıvan ziyaretinde Iğdır-Nahçıvan Doğal Gaz Boru Hattı'nın temelinin atılması bekleniyor.
Nahçıvan'ın doğal gaz ihtiyacı şimdilik İran'dan sağlanıyor. Türkiye ve Azerbaycan, Nahçıvan'ın İran'a doğal gaz hususundaki bağımlılığını sıfıra indirgemek için 15 Aralık 2020'de "Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nde Doğal Gaz Tedarikine İlişkin Mutabakat Zaptı" imzaladı.
Mutabakat gereği Doğu Anadolu Doğal Gaz Ana İletim Hattı üzerinden çıkış alan Iğdır Doğal Gaz Boru Hattı'nın devamı olarak Nahçıvan'a kadar 85 kilometrelik yeni boru hattı yapılacak. Yıllık 500 milyon metreküp taşıma kapasitesine sahip olacak boru hattı faaliyete geçtiğinde Nahçıvan'ın doğal gaz ihtiyacının tamamını karşılanacak.
ZENGEZUR KORİDORU, NAHÇIVAN'IN ÖNEMİNİ ARTIRACAK
Azerbaycan'ın batı illeri ile arasında bir kara bağlantısının bulunmaması, Nahçıvan'ın gelişiminin önündeki en büyük engel olarak gösteriliyor. Azerbaycanlılar, Nahçıvan'a ya hava yolu ya da İran üzerinden ulaşıyor.
2. Karabağ Savaşı sonrasında Azerbaycan'ın Karabağ zaferinin teyit edildiği, Ermenistan'ın ise yenilgisini kabul ettiği, iki ülke ile Rusya arasında imzalanan üçlü bildiriye Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in talebi üzerine Azerbaycan'ın ana karası ile Nahçıvan arasında ulaşım hatlarının açılması hususunda madde konuldu.
Azerbaycan, Zengezur Koridoru diye nitelendirdiği güzergahın kendi topraklarındaki kısmında demir yolu ve kara yolu çalışmalarını büyük oranda tamamlasa da Ermenistan, bu hususta henüz adım atmadı.
Zengezur Koridoru faaliyette geçtiğinde Azerbaycan'ın batı illeri ile Nahçıvan'ı Ermenistan üzerinden birleştirecek, aynı zamanda Çin'den Orta Asya, Hazar Denizi, Kafkasya ve Türkiye'ye uzanan Orta Koridor'un da güzergahlarından biri olacak. Böylece, Nahçıvan'ın önemi daha da artacak.
HAYDAR ALİYEV VE EBULFEZ ELÇİBEY'İN MEMLEKETİ
Nahçıvan, tarih boyunca çok sayıda devlet ve ilim adamı, sanatçılar, mimarlar, şair ve edebiyatçılar yetiştirdi. Bunların arasında ilk akla gelen 10 Mayıs 1923'te Nahçıvan'da doğan Azerbaycan'ın Ulusal Lideri merhum Haydar Aliyev'dir.
Azerbaycan'ın ikinci Cumhurbaşkanı merhum Ebulfez Elçibey de Nahçıvanlıdır.
