takvim.com.tr
Sahipsiz hayvanlara yönelik Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Başkanlığına sunuldu.
KANUNDA DEĞİŞİKLİĞE GİDİLİYOR
AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan teklifle, Hayvanları Koruma Kanunu'nda değişikliğe gidiliyor. Buna göre, Kanun'un amaçlarına "insan, hayvan ve çevre sağlığı gözetilmek kaydıyla" ifadesi ekleniyor.
SAHİPLİ VE SAHİPSİZ HAYVAN AYRIMI
Sahipsiz hayvanlara ilişkin yürütülecek çalışmalarda, tereddüde mahal verilmemesi, kedi ve köpeklerin sahipli hayvan statüsüne alınabilmesi için Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı veri tabanına kaydedilmesi zorunluluğu bulunduğundan "sahipli hayvan" ve "sahipsiz hayvan" kavramları açık bir şekilde tanımlanıyor.
Uygulamada tereddüde mahal verilmemesi amacıyla ve Kanun'daki "yakala-kısırlaştır-sal" metodunun kaldırılması nedeniyle hayvan bakımevi tanımında uyum değişikliği yapılıyor. Hayvan bakımevi, "Bakanlıktan izin alınmak suretiyle kurulan ve hayvanların sahiplendirilinceye kadar barındırıldığı ve rehabilite edildiği bir tesis" şeklinde değiştiriliyor.
Teklifle sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların hayvan bakımevlerine toplanması ve buralarda rehabilite edilerek sahiplendirilinceye kadar bakılacak olması sebebiyle bakımevleri dışında bir hayvana bakmanın onun yasal sorumluluğunu alarak sahiplenilmesi suretiyle mümkün olabileceği ilkesi kabul ediliyor. Buna göre, Kanun'un ilkeleri arasında yer alan "Evcil hayvanlar, türüne özgü hayat şartları içinde yaşama özgürlüğüne sahiptir. Sahipsiz hayvanların da, sahipli hayvanlar gibi yaşamları desteklenmelidir." ifadesi yürürlükten kaldırılıyor.
Hiçbir maddi kazanç ve menfaat amacı gütmeksizin, sadece insani ve vicdani sorumluluklarla, sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanları sahiplenmek isteyen ve Kanun'da öngörülen koşulları taşıyan gerçek ve tüzel kişilerin teşviki ve bu kapsamda eşgüdüm sağlanması esas olacak.
Yerel yönetimler, gönüllü kuruluşlarla iş birliği içerisinde, sahipsiz hayvanların sahiplendirilinceye kadar bakılmaları için hayvan bakımevleri kurarak onların bakımlarını ve tedavilerini sağlayacak, eğitim çalışmaları yapacak.
ÖTANAZİ KARARI
Hayvan bakımevlerine alınan hayvanlardan rehabilite edilenler sahiplendirilinceye kadar bu yerlerde barındırılacak. Doğru ve güncel veri sağlanabilmesi amacıyla hayvan bakımevlerine alınan hayvanlar Tarım ve Orman Bakanlığı veri sistemine kaydedilecek.
Bu hayvanlardan saldırgan olan, bulaşıcı veya tedavi edilemeyen hastalığı bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olan hayvanlara yerel yönetimlerce "ötanazi" yapılacak.
Sahipsiz hayvan popülasyonunun, kamu güvenliği bakımından tehlike oluşturmasına veya hayvandan hayvana veya hayvandan insana bulaşan hastalıkların görülmesine, su kaynaklarının, yaban hayatının ve biyolojik çeşitliliğin zarara uğramasına sebebiyet vermesi halinde ilgili yerel yönetim tarafından sahipsiz hayvanlara ötanazi yapılabilecek.
Hayvanlara yapılacak müdahalenin sadece tıbbi gerekçelerle değil Kanun'da yer alan diğer istisnai durumlarda da yapılabilmesine imkan sağlanıyor.
"Yerel yönetimler adına toplanan sahipsiz hayvanların bakımevi dışında bir yere terk edilmesi veya bakımevinde barındırılan hayvanların bakımevi dışında bir yere bırakmak" fiilleri yasak kapsamına alınıyor. Böylece sahipsiz hayvanların toplanması, hayvan bakımevlerine götürülmesi ve bu hayvanların sahiplendirilinceye kadar hayvan bakımevi bünyesinde bakılmasına ilişkin hükümlerin uygulanmasının ve yerel yönetimlerin görev ve sorumluluklarını eksiksiz olarak yerine getirmelerinin sağlanması amaçlanıyor.
İl hayvanları koruma kurulunun görevleri arasına sahipsiz hayvanların korunmasına yönelik yürütülen çalışmaların yanı sıra insan, hayvan ve çevre sağlığını korumaya yönelik olarak sahipsiz hayvanlardan kaynaklı sorunları belirlemek ve bu sorunlara ilişkin çözüm önerileri üretmek ekleniyor.
Düzenlemeyle başta yerel yönetimler olmak üzere diğer ilgili kurum ve kuruluşlara yapılacak desteğin kapsamı genişletiliyor. Buna göre, insan, hayvan ve çevre sağlığının korunması amacıyla bakımevleri, hastaneler ve ameliyathaneler kurmak; bunlara ilişkin ilaç, alet ve ekipmanları temin etmek ile bakımevlerinde bakım, rehabilitasyon ve sahiplendirme gibi faaliyetleri yürütmek için başta yerel yönetimler olmak üzere diğer ilgili kurum ve kuruluşlara teşvik veya Bakanlıkça uygun görülen miktarlarda mali destek sağlanacak.
ÖDENEKLER BAŞKA BİR AMAÇ İÇİN KULLANILAMAYACAK
Hayvanları korumaya yönelik hükümlere aykırı hareket eden veya sahiplendiği hayvanların bakımını ciddi şekilde ihmal eden ya da onlara ağrı, acı veya zarar veren kişilerin denetimle yetkili merci tarafından hayvan bulundurması yasak olacak ve hayvanlarına el konulacak. Söz konusu hayvanlardan sahiplendirilme niteliği olanlar sahiplendirilinceye kadar hayvan bakımevinde barındırılacak.
Caydırıcılığın sağlanması amacıyla sahipli hayvanın sahibi tarafından terk edilmesi kabahatine ilişkin idari para cezası hayvan başına 2 bin liradan 60 bin liraya çıkarılacak. Yerel yönetimler adına toplanan sahipsiz hayvanları bakımevi dışında bir yere terk eden veya bakımevinde barındırılan hayvanı bakımevi dışında bir yere bırakanlara ise hayvan başına 50 bin lira idari para cezası verilecek.
Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu 25 bini aşan belediyeler, sahipsiz veya güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanların korunması ve sahiplendirilinceye kadar bakımının yapılması ile rehabilitasyonunun sağlanması amacıyla hayvan bakımevleri kuracak. Belirtilen hayvanlar, ilgili belediyeler tarafından hayvan bakımevine götürülecek. Hayvan bakımevi kurma zorunluluğu olmayan belediyeler ile il özel idareleri, sorumluluk alanındaki bu hayvanları en yakın hayvan bakımevine götürecek.
Belirtilen kaynağı ayırmayan belediye başkanı ve meclis üyeleri ile ayrılan kaynağı hayvan bakımevi kurmak, sahipsiz hayvanları toplamak, rehabilite etmek veya sahiplendirilinceye kadar bakmak için harcamayan veya bu kaynağı başka amaçlar için sarf eden belediye başkanı ve belediye yetkililerine 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası verilecek.
Söz konusu belediyeler 31 Aralık 2028'e kadar belirtilen hayvan bakımevlerini kurmakla ve mevcut bakımevlerinin koşullarını iyileştirmekle yükümlü olacak.
Belediyeler, 31 Aralık 2028'e kadar hayvan bakımevleri kurmak, rehabilitasyon işlemlerini gerçekleştirmek ve sahipsiz hayvanlara sahiplendirilinceye kadar bakmak için kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinin binde 5'i oranında kaynak ayıracak. Bu oran, büyükşehir belediyelerinde binde 3 olarak uygulanacak. Ayrılan ödenekler başka bir amaç için kullanılamayacak.
Kedi ve köpek sahipleri, hayvanlarını en geç 31 Aralık 2025'e kadar dijital kimliklendirme yöntemleriyle kayıt altına aldırmak zorunda olacak.
Teklifle, sokakta bakıma ve korunmaya ihtiyacı olacak sahipsiz hayvan bulunmaması amaçlandığı için Hayvanları Koruma Kanunu'ndaki "yerel hayvan koruma görevlileri"ne ilişkin hüküm yürürlükten kaldırılıyor.
17 MADDELİK YASA TEKLİFİ HAZIRLANDI
AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, sahipsiz hayvanlara ilişkin kanun teklifinin TBMM Başkanlığına sunulduğunu bildirdi. Güler, AK Parti Grup Başkanvekilleri Bahadır Yenişehirlioğlu, Özlem Zengin ve teklifin ilk imza sahibi AK Parti milletvekilleri ile Meclis'te basın toplantısı düzenledi.
AK Parti Grup Başkanı Güler, kanun teklifinin 17 maddeden oluştuğunu ve 5199 sayılı Kanunun bazı maddelerinde değişiklik öngördüklerini söyledi.
Belli saha anketlerinde, vatandaşların kendilerine ilettiği şikayetlerde mevcut kanunda eksiklikler olduğunun ortaya çıktığını anlatan Güler, uzun zamandır çalıştıklarını belirtti.
Güler, AK Parti Grup Başkanvekilleri Yenişehirlioğlu ve Zengin ile AK Parti milletvekilleri Harun Mertoğlu, Tuba Köksal, Havva Sibel Söylemez'e çalışmalarından dolayı teşekkür etti.
AK Parti Grup Başkanvekili Yenişehirlioğlu'nun toplumun bu konuda duyarlı olan her kesimini dinlediğini anlatan Güler, her kesimin görüşleri, önerileri, şikayetleri ve beklentilerinin alındığını ve bir rapor haline getirilerek Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a sunulduğunu anımsattı.
Güler, kanun teklifinin gelecek hafta TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu'na, sonraki hafta Genel Kurul'a gelmesini beklediklerini söyledi.
20 YILDA KAÇ SAHİPSİZ KÖPEK KISIRLAŞTIRILDI?
5199 sayılı kanuna göre, sahipsiz hayvanlarını bulunduğu yerden barınaklara almayı, orada bakımı, tedavisinin yapılması, kısırlaştırılması ve alındığı sokağa bırakılması gibi bir uygulama olduğunu hatırlatan Güler, bu uygulamanın 2004'ten bugüne 20 yıllık tarihinde 2,5 milyona yakın sahipsiz köpeğin kısırlaştırıldığı, 550 bine yakın sahipsiz köpeğin de sahiplendirildiğini söyledi.
Bu çalışmalara rağmen, bu tedbirlerin yetersiz kaldığını ifade eden Güler, kuduz riskli temaslarla ilgili hastanelere başvuru sayısının arttığını, 2018-2022 yılları arasında bu sayının 267 bin civarındayken, bu rakamın 400 binlerin üzerine çıktığını bildirdi.
Belli şehirlerde kuduz riskli temasların artması ve kuduz köpek nedeniyle karantina uygulaması yapıldığını anlatan Güler, bunun toplum sağlığını doğrudan ilgilendiren bir durum olduğunu ifade etti.
AK Parti Grup Başkanı Güler, İçişleri Bakanlığı raporuna göre, sahipsiz köpeklerin sebebiyet verdiği trafik kazalarında 50-55 kişinin vefat ettiğini, binlerce vatandaşın yaralandığı ve maddi hasarın meydana geldiğini aktardı.
Güler, hayvan dışkılarından kaynaklı birçok hayvansal hastalığın da toplumu tehdit edecek hale geldiğini söyledi.
BAZI BELEDİYELER KANUNUN GETİRDİĞİ ÇALIŞMALARI YAPMIYOR
AK Parti Grup Başkanı Güler, "Mevcut 5199 sayılı Kanunumuzu, hayvanları koruma çerçevesinden çıkartıp, merkezinde insan, hayvanları koruma, çevreyi koruma, toplum sağlığını koruma başlığına getiriyoruz." dedi.
Tarım ve Orman Bakanlığı ile diğer ilgili bakanlıkların güçlü tanıtım ve uygulama desteğinin yanında sahipsiz köpeklerin bulunduğu yerlerden alınması, barınaklarda nitelikli yaşam alanlarının oluşturulması, sahiplendirmenin güçlü bir şekilde teşviki, bu barınaklarda kısırlaştırma için ameliyathane kurulması, sahiplendirme noktasında ciddi destek verilecek bir programı hayata geçireceklerini bildiren Güler, "Kuduz riski taşıyan, saldırganlaşmış, herhangi bir şekilde rehabilite edilme imkanı olmayan, anatomik yapısı bozulmuş, ırksal özelliği itibarıyla sahiplendirme imkanı olmayan sahipsiz hayvanların ötanazi yoluyla hayatlarına son verilmesi noktasında bir imkan tanıyoruz." diye konuştu.
Dünya örneklerindeki gibi sahipsiz hayvanlarıyla ilgili görev, yetki ve sorumluluğun mahalli idarelerde olduğunu dile getiren Güler, kanunun açık emrine rağmen büyükşehirlerde kesinleşmiş bütçe büyüklüğünün binde 3'ü, nüfusu 25 binin üzerindeki belediyelerde bütçesinin binde beşini ayırması gerekirken, bu konuda yeterli çalışma yapmayan mahalli idareler olduğunu söyledi.
AK Parti Grup Başkanı Güler şöyle devam etti:
"Kanunun açık emrine rağmen ihmal eden, gereğini yapmayan, bundan dolayı bu sorunun büyümesine, sahipsiz köpek popülasyonunun artmasına sebebiyet veren belediye başkanları, meclis üyeleri ve idari görevlilere 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası öngörüyoruz. Sahiplendiği köpeği sokağa bırakan insanlarımız da var. Bunu da yaptırıma tabi kılıyoruz. Sahiplendiği köpeği bırakanlara da hayvan başına 60 bin TL idari para cezası öngörüyoruz."
HAYVAN BAŞINA 50 BİN TL CEZA
Güler, bir ilçede ilgili belediye görevlisinin sahipsiz hayvanları toplayarak o ilçenin mücavir alanlarına ya da diğer ilçe sınırlarına bırakmaları halinde hayvan başına 50 bin TL idari para cezası öngördüklerini söyledi.
Düzenlemede Tarım ve Orman Bakanlığının barınaklardaki kısırlaştırma, sahiplendirme, barınakların nitelikli hale getirilmesi noktasında güçlü desteğinin de yer aldığını dile getiren Güler, Bakanlığın ikincil düzenleme ve yönetmeliklerle bunun uygulanması noktasında bir çabayı ortaya koyacağını kaydetti.
ÇOK İYİ ÖRNEKLER DE VAR
Bir gazetecinin sorusu üzerine, mevcut kanunun 2021'de çıktığını ve 2024 yılı sonu itibarıyla geçiş dönemi hazırlıkları için belediyelere verilen sürenin bitmesi nedeniyle bu süreyi 2028'e kadar uzattıklarını belirten Güler, ancak kanunun aradığı binde 3 ve binde beşlik bütçe imkanlarının hemen kullanılması gerektiğini, bunun yaptırıma tabi olduğunu söyledi.
Bu konuda belediyeler arasında iktidar-muhalefet ayırmadan çok iyi örnekler olduğu gibi kötü örnekler de olduğunu dile getiren Güler, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ile Düzce Belediyesini iyi örnekler arasında gösterdi.
Sokakları daha güvenli, daha yaşanabilir bir hale getirmeyi arzu ettiklerini belirten Güler, sokakların bir yaşam alanı olarak tarif edilemeyeceğini, hayvanların daha nitelikli yaşam alanı içerisinde barınaklarda yaşamalarının hakları olduğunu ifade etti.
Barınaklarda sahipsiz hayvanların kalması için bir süre olup olmadığına yönelik soruya Güler, "Bu barınaklarda sağlıklı hayvanlar yaşamaya devam edecek. Kısırlaştırılacak, aşılanacak ve bakımları devam edecek. Ancak orada kuduz riski taşıyanlar, saldırganlaşmış, rehabilite edilme imkanı olmayanlarla ilgili barınaklarda görev yapan veterinerler ve yönetimler karar verecek." karşılığını verdi.
NEDEN ÖTANAZİ KAVRAMI KULLANILIYOR?
Bu hayvanların öldürülme yöntemiyle alakalı ortaya atılan iddiaların hatırlatılması üzerine Güler, "Biz o yüzden ötanazi kavramını getirdik. Bu evrensel literatürde olan bir kavramdır. Bizim kanunumuzda herhangi bir sebep olmaksızın bir hayvanı öldürmenin cezası 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası, ancak kanuni istisnalar hariç. İşkence ve acı çektirmenin de cezai müeyyideleri var. Buradaki ötanazi kavramının kullanılmasının sebebi; her ne kadar saldırganlaşmış, toplum sağlığını etkileyen bir hastalık taşıyor olsa da hayvanımıza acı çektirmeden, eziyet etmeden ilaç vasıtasıyla hayatına son vermeyi gerektiriyor." dedi.
SORUMLULUK BELEDİYELERE VERİLİYOR ELEŞTİRİLERİNE SERT TEPKİ: KANUNU OKUSUNLAR
Muhalefetin "sorumluluk belediyelere veriliyor" şeklinde eleştirileri olduğu hatırlatılarak değerlendirmesi sorulan Güler, "20 yıllık kanunu bilmiyorlarsa ben ne yapayım? Kanunu okusun baksınlar, 2004'te kime verilmiş sorumluluk? Mahalli idarelere verilmiş. Biz, uygulamadaki kanundaki modellemeyi değiştiriyoruz. Merkeze insanı, hayvanı, toplum sağlığını ve çevreyi koyuyoruz. Buradaki sorumluluk alanlarını değiştirmiyoruz." değerlendirmesini yaptı.
Köpek saldırılarının artma sebepleri ve mama lobisine ilişkin bir soru üzerine Güler, bu konuda resmi bir rapor olmadığını ama bazı araştırmalara göre mamaların bağımlılık yaptığını, hayvanların sürüleşmeden ve beslenmeden kaynaklı davranışlarının farklılaşabildiğini anlattı.
AK Parti Grup Başkanı Güler, ABD'de, İngiltere'de, Fransa'da sahipsiz hayvanlara belli bir süre sonra ötanazi uygulandığını hatırlatarak, "Merhamet iklimimize uygun bir çalışma yaptık biz. Göçmen kuşlarına kuş sarayları, kedi evleri yapmışız. 'Can dostlarımız' diyoruz, bizim hayvanların doğrudan öldürülmesiyle ilgili hiçbir şeyimiz olamaz. Ancak bunların barınaklarda nitelikli yaşam koşullarına alınması, sokak güvenliğinin, toplum sağlığının da korunması gerekiyor." diye konuştu.
Güler, "Buradaki esas husus; barınaklara aldığımızda güçlü bir sahiplendirmeyi, tanıtımı yapmak, insanlarımızın bu hayvanları sahiplenmesine destek vermek, kısırlaştırmak, aşılamak ve popülasyonu belli bir oranda tutmak, amacımız bu." diye konuştu.
En düşük emekli aylığında artış düzenlemesine ilişkin bir soru üzerine Güler, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz başkanlığında Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan ile AK Parti Genel Başkanvekilleri Mustafa Elitaş ve Efkan Ala'nın da katılımıyla bir toplantı yapılacağını söyledi. Güler, toplantının ardından Meclis'te gerekli değerlendirmeyi yapacaklarını vurguladı.
TEKLİFİN GÖRÜŞMELERİ NE ZAMAN?
Bu arada sahipsiz hayvanlara yönelik düzenlemeler içeren Hayvanları Koruma Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin 17 Temmuz Çarşamba günü Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu'nda görüşüleceği bildirildi.
