Türkiye İstatistik Kurumu, bu yılın üçüncü çeyreğine (temmuz-eylül) ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı.
Üretim yöntemiyle GSYH tahmini, cari fiyatlarla geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 53,3 artarak 11 trilyon 893 milyar 252 milyon lira oldu. GSYH'nin üçüncü çeyrek değeri, cari fiyatlarla ABD doları bazında 357 milyar 989 milyon olarak gerçekleşti.
GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde, yılın üçüncü çeyreğinde geçen seneye göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak inşaat yüzde 9,2, finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 6,2, tarım sektörü yüzde 4,6, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 2,5, ürün üzerindeki vergiler eksi sübvansiyonlar yüzde 2,3, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 2,2, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 1,9 ve hizmetler yüzde 1,4 arttı. Diğer hizmet faaliyetleri yüzde 2,4, sanayi sektörü yüzde 2,2, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri ise yüzde 0,3 azaldı.
Öte yandan, önceki çeyreklere ilişkin büyüme rakamlarında revizyona gidildi.
AA Finans Büyüme Beklenti Anketi'ne katılan ekonomistler, bu yılın üçüncü çeyreğinde Türkiye ekonomisinin yüzde 2,64 büyüyeceğini öngörmüştü.
Türkiye ekonomisinin 2020'den bu yana büyüme hızı, yıllar ve çeyrekler itibarıyla şöyle:
| Yıllar |
1.Çeyrek |
2. Çeyrek |
3. Çeyrek |
4. Çeyrek |
Yıllık |
| 2020 |
4,3 |
-10,4 |
6,4 |
6,3 |
1,9 |
| 2021 |
7,5 |
22,3 |
8 |
9,7 |
11,4 |
| 2022 |
7,8 |
7,6 |
4,1 |
3,3 |
5,5 |
| 2023 |
4,5 |
4,6 |
6,5 |
4,6 |
5,1 |
| 2024 |
5,3 |
2,4 |
2,1 |
ÜST ÜSTE 17 ÇEYREKTİR KESİNTİSİZ BÜYÜME
Türkiye ekonomisi Kovid-19 salgını tedbirlerinin uygulandığı 2020 yılının ikinci çeyreğinden sonra üst üste 17 çeyrek büyümüş oldu.
Türkiye ekonomisi üçüncü çeyrekte yüzde 2,1 büyüdü. (AA)
GSYH, 11 TRİLYON 893 MİLYAR 252 MİLYON TL OLDU
Üretim yöntemiyle Gayrisafi Yurt İçi Hasıla tahmini, 2024 yılının üçüncü çeyreğinde cari fiyatlarla bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 53,3 artarak 11 trilyon 893 milyar 252 milyon TL oldu. GSYH'nin üçüncü çeyrek değeri cari fiyatlarla ABD doları bazında 357 milyar 989 milyon olarak gerçekleşti.
HANEHALKI NİHAİ TÜKETİM HARCAMALARI YÜZDE 3,1 ARTTI
Yerleşik hanehalklarının nihai tüketim harcamaları 2024 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 3,1 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 0,9, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 0,8 azaldı.
Mal ve hizmet ihracatı, 2024 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 0,8 artarken ithalatı yüzde 9,6 azaldı.
Türkiye İstatistik Kurumu, bu yılın üçüncü çeyreğine (temmuz-eylül) ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı. (AA)
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,2 azaldı. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, üçüncü çeyrekte geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 1,9 artış gösterdi.
Yerleşik hane halklarının tüketim harcamaları, yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 3,1 yükseldi. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 0,9, gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 0,8 azalış kaydetti.
Mal ve hizmet ihracatı, yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 0,8 artarken, ithalatı yüzde 9,6 azaldı.
İŞ GÜCÜ ÖDEMELERİNDE YÜZDE 76,3 ARTIŞ
İş gücü ödemelerinde söz konusu dönemde yüzde 76,3, net işletme artığı/karma gelir yüzde 45,7 artış gösterdi.
İş gücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma değer içerisindeki payı, geçen yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 31,9 iken bu oran 2024'te yüzde 36,4 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 47,8 iken yüzde 45,1 oldu.
| Yıl |
Cari fiyatlarla GSYH |
Cari fiyatlarla GSYH |
GSYH Zincirlenmiş Hacim |
Değişim oranı |
| |
(milyon lira) |
(milyon dolar) |
Endeksi(2009=100) |
(yüzde) |
| 2022 1. Çeyrek |
2.519.789 |
181.490 |
186,9 |
7,8 |
| 2022 2. Çeyrek |
3.424.670 |
219.665 |
201,6 |
7,6 |
| 2022 3. Çeyrek |
4.273.138 |
242.416 |
223,8 |
4,1 |
| 2022 4. Çeyrek |
4.794.179 |
262.243 |
231,2 |
3,3 |
| 2022 Yıllık |
15.011.776 |
905.814 |
210,9 |
5,5 |
| 2023 1. Çeyrek |
4.687.492 |
248.416 |
195,3 |
4,5 |
| 2023 2. Çeyrek |
5.571.440 |
274.908 |
210,9 |
4,6 |
| 2023 3. Çeyrek |
7.759.106 |
298.760 |
238,4 |
6,5 |
| 2023 4. Çeyrek |
8.527.683 |
307.925 |
241,9 |
4,6 |
| 2023 Yıllık |
26.545.722 |
1.130.009 |
221,6 |
5,1 |
| 2024 1. Çeyrek |
8.858.091 |
286.728 |
205,7 |
5,3 |
| 2024 2.Çeyrek |
9.925.986 |
307.407 |
216 |
2,4 |
| 2024 3.Çeyrek |
11.893.252 |
357.989 |
243,4 |
2,1 |
TÜİK verilerine göre, GSYH iktisadi faaliyet kollarına göre zincirlenmiş hacim endeksi değişim oranı (yüzde) şöyle:
| |
2023 3. çeyrek |
2024 3. çeyrek |
| Tarım, ormancılık ve balıkçılık |
0,8 |
4,6 |
| Sanayi |
5,9 |
-2,2 |
| İmalat sanayisi |
6,5 |
-2,8 |
| İnşaat |
7,2 |
9,2 |
| Hizmetler |
5,9 |
1,4 |
| Bilgi ve iletişim |
2,2 |
2,2 |
| Finans ve sigorta faaliyetleri |
5,9 |
6,2 |
| Gayrimenkul faaliyetleri |
3,2 |
2,5 |
| Mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri |
-1,2 |
-0,3 |
| Kamu yönetimi, eğitim ve sosyal hizmet faaliyetleri |
4,1 |
1,9 |
| Diğer hizmet faaliyetleri |
3,2 |
-2,4 |
| Sektörler toplamı |
5,5 |
2,1 |
| Vergi-sübvansiyon |
15,2 |
2,3 |
| Gayrisafi yurtiçi hasıla (Alıcı fiyatlarıyla) |
6,5 |
2,1 |
DEZENFLASYON SÜRECİNDE BÜYÜME ÖNGÖRÜLERİMİZ DOĞRULTUSUNDA SEYREDİYOR
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, dezenflasyon sürecinde büyümenin, öngörüleri doğrultusunda ılımlı ve dengeli seyrettiğini belirterek, "Enflasyondaki düşüşle birlikte artan öngörülebilirlik, ticaret ortaklarımızdaki toparlanma, küresel ticaretteki iyileşme ve destekleyici küresel finansal koşullar sayesinde gelecek yılın ikinci yarısından itibaren ekonomik aktivitenin ivme kazanmasını öngörüyoruz." ifadesini kullandı.
Şimşek, sosyal medya hesabından, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan bu yılın üçüncü çeyreğine ilişkin büyüme rakamlarını değerlendirdi.
Türkiye ekonomisinin 2024'ün üçüncü çeyreğinde yıllık yüzde 2,1 büyüdüğüne dikkati çeken Şimşek, böylece ilk üç çeyrekteki büyümenin yıllık yüzde 3,2 gerçekleştiğini bildirdi.
Şimşek, milli gelirin yıllıklandırılmış olarak 1 trilyon 260 milyar dolara ulaştığı bilgisini vererek, "Milli gelirimizin yaklaşık 4'te 3'ünü oluşturan sanayi hariç sektörlerde yıllık büyüme devam ediyor. Sürdürülebilir yüksek büyüme için gerekli olan yeniden dengelenme, programımız sayesinde sağlandı. İlk üç çeyrekte iç talep büyümeye 1,3 puan, net dış talep ise 1,9 puan katkı verdi." değerlendirmesinde bulundu.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek (Sosyal medya)
"ÖNEMLİ KAZANIMLAR SAĞLADIK"
İş gücü piyasasındaki görünümün, dezenflasyon sürecinin kısa vadeli etkilerinin sınırlı olduğunu gösterdiğini vurgulayan Şimşek, üçüncü çeyrekte mevsimsel düzeltilmiş istihdamın yıllık 1 milyon kişi arttığını, işsizlik oranının 0,5 puan gerileyerek yüzde 8,7'ye düştüğünü hatırlattı.
Şimşek, şu ifadeleri kullandı:
"Kurala dayalı ve öngörülebilir politikalarımızla önemli kazanımlar sağladık. Haziranda başlayan dezenflasyon sürecinde yıllık enflasyon 26,9 puan azaldı. Mali disiplin güçleniyor. Yıllıklandırılmış cari açığın milli gelire oranı üçüncü çeyrekte 2023 yılının aynı dönemine göre 3,6 puan düşerek yüzde 0,8'e geriledi."
"TOPLUMSAL REFAHI GÖZETECEĞİZ"
Türk lirasına artan güven ve dış kaynak girişiyle önemli ölçüde rezerv birikimi sağlandığını belirten Şimşek, üç büyük kredi derecelendirme kuruluşunun, Türkiye'nin kredi notunu bu yıl iki kademe yükselttiğine dikkati çekti.
Büyümenin dengeli seyrettiğinin altını çizen Şimşek, şunları kaydetti:
"Dezenflasyon sürecinde büyüme, öngörülerimiz doğrultusunda ılımlı ve dengeli seyrediyor. Enflasyondaki düşüşle birlikte artan öngörülebilirlik, ticaret ortaklarımızdaki toparlanma, küresel ticaretteki iyileşme ve destekleyici küresel finansal koşullar sayesinde gelecek yılın ikinci yarısından itibaren ekonomik aktivitenin ivme kazanmasını öngörüyoruz. Toplumun tüm kesimlerinin refahını gözeterek sürdürülebilir, yüksek ve kapsayıcı büyüme için çalışmaya devam edeceğiz."
