Kahramanmaraş'taki depremle ilgili İngiliz tektonik profesörden çarpıcı açıklama: "Karasal depremlerden çok farklı"

Kahramanmaraş'ın Pazarcık ilçesi merkezli 7.7 ve Pazarcık ilçesi merkezli 7.6 şiddetli gerçekleşen üst üste depremler Türkiye'nin yüreğini yaktı.

YÜZYILIN ÇİFTE FELAKETİ DEPREMLER 10 İLİMİZİ VURDU
Depremler Kahramanmaraş, Malatya, Adıyaman, Hatay, Kilis, Adana, Şanlıurfa, Osmaniye, Gaziantep ve Diyarbakır illerimizi çok ciddi şekilde etkiledi. Binlerce bina yıkıldı. Binlerce vatandaşımızı kaybettik.

DEPREM ANI KAMERADA | VİDEO İZLE

"500 ATOM BOMBASININ YARATTIĞI ETKİYE, ENERJİYE SAHİP"
Yüzyılın çifte felaketiyle ilgili bilgiler veren AFAD Deprem ve Risk Azaltma Genel Müdürü Tatar, "İlk deprem yani 7,7 büyüklüğündeki saat 04.17'de olan depremin etkili olduğu süre 65 saniye, yani 65 saniye boyunca yıkıcı bir etki yaptığını söylüyoruz. İkinci depremin etkili olduğu süre 45 saniye. Baktığımızda her iki depremle birlikte bölge yaklaşık 2 dakika boyunca çok ciddi şekilde sarsıldı" dedi. Depremin yoğunluğu ve şiddetiyle ilgili de konuşan Tatar, "7,7 büyüklüğündeki bir depremin yani ilk depremin açığa çıkardığı enerji, 500 atom bombasının yarattığı etkiye, enerjiye sahip" ifadelerini kullandı.

TARİHTEKİ BÜYÜK FELAKETLERİN ORTAYA ÇIKARDIĞI ENERJİ YOĞUNLUĞU
ABD (1989) - 6,9 şiddetindeki Loma Prieta depremi: 1,5 katrilyon
HAİTİ (2010) - 7 şiddetindeki Haiti depremi: 2,1 katrilyon
JAPONYA (1945) - Hiroşima atom bombası: 15 trilyon
Türkiye (2023) - 7,7 şiddetindeki Kahramanmaraş depremi: 30 katrilyon

Oxford Üniversitesi Tektonik Profesörü Richard Walker, Kahramanmaraş merkezli depremlerin etkilerini ve oluşum biçimini değerlendirdi. Kahramanmaraş'taki depremlerin "sığ karasal depremler" kategorisinde olduğunu belirten Walker, şunları söyledi:

"Bu da yer kabuğunun üst kısmının 15-20 kilometre derinliğine kadar kırılmış olması anlamına geliyor. Bunların altında da taşlar oldukça sıcaktır. Bunlar oldukça normal, bu karasal depremler bu kadar derinliklere ulaşabiliyor. Bu depremin farklı tarafı ise çok geniş bir alana yayılması. 15-20 kilometre derine inmenin yanı sıra 200 kilometre civarındaki alana yayıldı. Bu kırılma alanı aslında şiddetin genişliği açısından bir hayli fazla, bu da şiddetli sarsıntıların diğer büyük depremlerden çok daha geniş alanlara yayılması demek."

"BU DEPREMLER, CİDDİ ANLAMDA BÜYÜK VE GENİŞ"
Depremlerin oldukça "büyük ve geniş" olduğunu vurgulayan Walker, "Depremler olduğunda ardışık artçıların olması normal. Gelecek haftalarda artçılar, ilkinden daha küçük büyüklüklerde seyreder. Ancak burada, ikinci büyük deprem kendi başına çok büyük bir depremdi. İlkinden saatler sonra oldu." ifadesini kullandı.

Walker, büyük depremlerin yakınındaki fay hatlarının üzerindeki baskı miktarını değiştirerek farklı depremlere yol açabileceğinin altını çizerek "Burada (ABD'deki ölçüme göre) 7,8'lik ilk sarsıntıdan saatler sonra büyük başka bir deprem oldu. Bu, aslında ilkinden daha küçük olması itibarıyla teknik olarak bir artçı sarsıntı. Ama kendi başına deprem kırılmasına neden olan çok ciddi bir deprem." diye konuştu.

"KIRILMANIN OLDUKÇA KARMAŞIK OLDUĞUNU SÖYLEYEBİLİRİZ"
Kahramanmaraş merkezli depremlerdeki şaşırtıcı olan noktanın, depremin boyutu olduğuna işaret eden Walker, "Türkiye'nin içinde ve çevresinde tarihte benzer şiddette depremler yaşandı. Ancak Doğu Anadolu Fay hattında iyi bir geçmiş vardı." dedi.

Walker, deprem esnasında neler olduğunu yavaş yavaş öğrenmeye başladıklarını belirterek şöyle devam etti:

"Kırılmanın oldukça karmaşık olduğunu söyleyebiliriz. Kırılmada, birçok fay bölümü var gibi duruyor. Birinden diğerine atlayıp sonra diğer depremi tetikliyor. Dolayısıyla bu karmaşıklık ve depremin boyutu, gelecek günlerde, haftalarda, yıllarda bilim insanlarının odaklanacağı nokta olacak. Bilim insanları, olanları anlamaya çalışacak ve gelecekteki depremlerde neler olabileceğine yönelik yeni bilgiler edinecekler."

7,8 büyüklüğünde bir depremin "normal" olduğunu ancak Kahramanmaraş merkezli depremlerin geniş bir alana yayıldığını vurgulayan Walker, şunları kaydetti:

"Ancak bu deprem, bildiğimiz en büyük karasal depremlerden biri. Karasal depremlerden çok farklı. Bu tarz şeyleri genellikle okyanusların kenarlarında görüyoruz. Bu depremlerin de kaynağı farklıdır. Dikey dalma kuşağında olan depremlerde bir levha, diğerinin altına girer ve derinlik oluşturur ve bu depremlerin boyutu tsunamilere neden olacak şekilde çok büyük olabilir.

Karasal depremlere baktığımız zaman kırılmanın derinliği 15-20 kilometre ve göreceli olarak sığ ancak çok geniş bir alanda oldu. Bu da depremin etkilerine de katkıda bulundu. Çok geniş bir alanda hasara yol açtı. Bu durum da çok hasar verici, üzüntü verici ve trajik bir olaya yol açtı."

"BU ŞİMDİYE KADAR KAYDEDİLEN EN BÜYÜK DEPREMLERDEN BİRİYDİ"
Kanada'daki Victoria Üniversitesi Yeryüzü ve Okyanus Bilimleri Fakültesinden Prof. Dr. Edwin Nissen, Kahramanmaraş merkezli ilk depremin karada meydana geldiğini belirterek "Bu şimdiye kadar kaydedilen en büyük depremlerden biriydi." dedi.

Uzmanlık alanı sismoloji olan Nissen, "asrın felaketi" olarak nitelenen Kahramanmaraş merkezli depremlere ve etkilerine dair değerlendirmelerde bulundu.

Nissen, en büyük depremlerin okyanuslarda meydana geldiğine işaret ederek "Bu depremleri kıyı kesiminde yaşayanlar hisseder ve karadaki depremlere göre daha az sallantı oluşur." ifadesini kullandı. Türkiye'deki depremin karada meydana geldiğini vurgulayan Nissen, "Bu, (7,7 büyüklüğündeki deprem) şimdiye kadar kaydedilen en büyük depremlerden biriydi. Belki dünyada karada meydana gelen depremlerde ilk 5'e ya da 10'a girebilir. Bu (karada meydana gelmesi) da depremin büyüklüğüyle en çok zarara sebep olan unsurlardan biriydi." diye konuştu.

Nissen, Kuzey Anadolu Fayı'nda 1939'da meydana gelen ve 30 binden fazla kişinin ölümüne sebep olan depremin ardından bu büyük depremin, Türkiye'nin en ölümcül depremi olabileceğini belirtti.

Nissen, Doğu Anadolu Fayı'nda geçmişte meydana gelen depremlerin 6,8-7 civarında olduğunu anımsatarak, "Aslında 6,8 büyüklüğü, ortaya çıkan enerji bakımından 7,8'lik depremden 30 kat daha küçük. 7,8 veya 6,8 büyüklüğündeki depremler arasında çok büyük bir fark var. Bu pek çok sismoloğun beklemediği büyük bir depremdi." dedi.

Türkiye'nin 1000 yıllık zengin bir tarihi olduğunu ve 100 yıl geriye giden büyük deprem kayıtları bulunduğunu dile getiren Nissen, geçmişe gittikçe kayıtların güvenilirliğinin azaldığını ancak kimsenin de bu fay hattında 7,8'lik bir deprem beklemediğini söyledi.

Nissen, Doğu Anadolu Fayı'nda 7'den büyük depremlerin 20. yüzyıl ve öncesinde meydana gelmiş olabileceğini, bu depremin tamamen beklenmedik olmasa da şaşırtıcı olduğunu ifade etti.

DEPREMİN GECE VE KIŞIN ORTASINDA YAŞANMASI YIKICILIĞI ARTIRDI
Sismologlar arasında "depremler değil, binalar insanları öldürüyor" diye bir deyiş olduğuna değinen Nissen, "Binaların yapısı, depremin gece yaşanması ve kışın ortasında meydana gelmesi bu depremi yıkıcı hale getirdi. Bunlar nedeniyle hayatını kaybedenlerin ve yaralıların sayısı yüksek." dedi.

Nissen, binaların bu kadar güçlü bir sarsıntıya dayanamadığını ancak sarsıntının süresinin de çok önemli olduğunu vurguladı.

Deprem ve fay ne kadar büyük olursa kırılmanın ve hareketin de o kadar uzun olduğunu belirten Nissen, "Sarsıntının da uzun sürmesi etkiliydi. Neredeyse 1 dakika boyunca süren (ABD'deki ölçümlere göre) 7,8 büyüklüğündeki depremde insanlar çok güçlü sarsıntılar hissetti. Bir binanın şiddetli bir şekilde sallandığını hayal edin. Bu 10 saniye sürerse, (bina) ayakta kalabilir ancak bir dakika sürerse buna dayanabilecek güçte olmayan bir bina ayakta kalamaz." ifadelerini kullandı.

Türkiye'de büyük ve aktif fayların bulunduğunu belirten Nissen, ülkede sadece birkaç yerin büyük deprem riski taşımadığına dikkati çekti.

Nissen, binaların istisnai büyüklükteki bu depremin sarsıntısına dayanacak yüksek kalitede olmadığını vurguladı.

ANADOLU LEVHASI, ARAP VE AVRASYA LEVHASI ARASINDA KALDI
Nissen, Türkiye'nin çoğunun Anadolu levhası üzerinde olduğunu ve bu levhanın kuzey ve güneyinde olanlar nedeniyle batıya doğru hareket ettiğini belirtti.

Bu hareketin de depremlere neden olduğunu aktaran Nissen, "Büyük bir deprem olduğunda kırılan fay hattının birkaç metre hareket etmesi beklenir. Hareket de depremin büyüklüğüne bağlı. 7,8 büyüklüğündeki bir depremde birkaç metre hareket beklenebilir. 6 büyüklüğündeki bir depremde bu yarım metre olabilir. Bu tamamen depremin büyüklüğüne göre değişir." dedi.

Nissen, 7,8'lik depremin uzun süreli bir deprem olduğuna dikkati çekerek kırılan fayın uzunluğunun yaklaşık 300 kilometre olabileceğini söyledi.

Ortalama hareketin de 3 metre civarında olabileceğine ve fay boyunca değişkenlik gösterebileceğine işaret eden Nissen, net sonuçların jeolog ve jeofizikçilerin uydu görüntüleriyle fay haritalarını hazırlamalarının ardından alınabileceğini ifade etti.

Nissen, demir yolu ve kara yollarının zarara uğradığına dair fotoğraflar gördüğünü aktararak "Bu bölgelerde hareket 3 metre olabilir. Bu konumlara göre farklılıklar gösterebilir. Ancak bu beklenen bir durum." diye konuştu.

Irak, Suudi Arabistan, Ürdün, Umman, Basra Körfezi ve İran'ın güney kısımlarını kapsayan Arap levhasının tektonik açıdan Anadolu levhasını sıkıştırdığına işaret eden Nissen, bu levhanın kuzeye hareket etmesiyle Rusya, Avrupa ve Çin'i de kapsayan Avrasya levhasına doğru yaklaştığını söyledi.

Nissen, Arap ve Avrasya levhaları arasında ise Türkiye'nin yani Anadolu levhasının sıkıştığını belirterek "Bir bakıma (Anadolu levhası) batıya doğru sıkıştırıldı. Yani, Kuzey Anadolu Fayı ve Doğu Anadolu Fayı arasındaki her şey batıya doğru itildi. Bu hareket, her 100 yılda bir ya da 100 yıldan daha kısa sürede bunun gibi büyük depremlere sebep olabilir." dedi.

Türkiye ve dünyadan deprem profesörleri ve uzmanlar yüzyılın çifte felaketinin büyüklüğüyle ilgili çarpıcı açıklamalar yaptı. ABD'li uzmanlara göre, merkez üssü Kahramanmaraş olan depremlerin bu kadar kısa sürede bu şiddette meydana gelmesini "şaşırtıcı" ve "nadir rastlanan" bir durum olarak nitelendirdi. ABD'deki Güney California Üniversitesinde deprem fiziği üzerine araştırmalar yapan Doç. Dr. Sylvain Barbot, ikinci depremin daha önce bilinmeyen bir hat üzerinde olduğuna işaret ederek, "Buna biz 'hayalet hat' diyoruz. Bu hat, tarih boyunca sismik olarak pasifti." dedi.

Türkiye ve çevresi, aletsel ölçümlemeyle deprem kaydı yapılmaya başlanan 1900'den itibaren çeşitli zamanlarda 6 ve üzeri büyüklükteki 230 depremle sarsıldı.

KAHRAMANMARAŞ MERKEZLİ DEPREMİN BÜYÜKLÜĞÜ İTALYA'DAKİ DEPREMDEN 250 KAT DAHA FAZLA!
Uluslararası basın, Kahramanmaraş merkezli ve 10 ili etkileyen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlere geniş yer vermeye devam ediyor.

Depremlere ilişkin anbean bilgi paylaşan BBC yayımladığı analiz haberde, 200'ü aşkın yıldır bölgede, bu ölçekte bir depremin olacağına yönelik bir uyarı işaretinin olmadığına dikkati çekti.

En son 1822 yılında bölgede meydana gelen 7,4 şiddetindeki depremin artçılarının, yaklaşık bir yıl sürdüğü belirtilen haberde, aynı durumun Kahramanmaraş merkezli depremlerde de tekrarlayabileceği beklentisi aktarıldı.

Depremin yıkıcı etkisinin irdelendiği The Economist'in haberinde, "Bu depremi bu denli yıkıcı hale getiren birçok etken var. Bunlardan bir tanesi depremin şiddeti." ifadelerine yer verildi.

Deprem şiddetindeki her bir puanlık artışın, etkisini 32 kat artırdığı bilgisi paylaşılan haberde, sarsıntının yüzeye yakın bir noktada meydana gelmesinin yüzeydeki etkisini katladığı aktarıldı.

The Times gazetesi de bölgenin tektonik tabakaların birleşim noktasında olması ve deprem nedeniyle bu tabakalarda meydana gelen sürtünmenin yıkıcı etkisine dikkati çekti.

İtalya'da 2016'da meydana gelen depremde 300 kişinin hayatını kaybettiğine işaret edilen haberde, Kahramanmaraş merkezli depremlerde ortaya çıkan enerji miktarının 250 kat fazla olduğu ve bunu sarsıntıları yüksek şiddetli artçıların takip ettiği vurgulandı.

YAKLAŞIK 6,8 MİLYON
İngiliz Financial Times ise depremin büyüklüğüyle ilgili dikkat çeken bir haber yayınladı. Haberde depremin şiddetini gözler önüne sermek için şu ifadeler kullanıldı:

"TNT patlayıcısından salınan enerjiye dayanan doğrusal bir ölçek olan TNT eşdeğeri, Endonezya'nın 7,5 büyüklüğündeki depremi için 3,8 milyon ton ve Arjantin'in 7,6 büyüklüğündeki depremi için 239.000 ton tahminleriyle karşılaştırıldığında, yaklaşık 6,8 milyon tondur."

"ZAMANIMIZIN EN BÜYÜK DOĞAL AFETLERİNDEN BİRİ"
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, "asrın felaketi" olarak nitelenen Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremler için "Zamanımızın en büyük doğal afetlerinden biri" ifadesini kullandı.

ABD'nin New York eyaletindeki BM Genel Merkezi'nde basın mensuplarına değerlendirmelerde bulunan Guterres, "Pek çok kişinin hayatını kaybetmesinin yasını tutuyoruz ve trajik bilanço artmaya devam ediyor. Binlerce bina yıkıldı. On binlerce insan soğuk kış şartlarına maruz kaldı. Okullar ve hastaneler yıkıldı. Çocuklar kalıcı travma yaşıyor." dedi.

"Zamanımızın en büyük doğal afetlerinden biri" olarak tanımladığı depremlerin yol açtığı yıkım ve insani krizin boyutlarını henüz tam olarak göremediklerini belirten Guterres, BM'nin Suriye sınır ötesi yardımları kapsamında depremler sonrası ilk yardım konvoyunun bugün erken saatlerde Babül Hava sınır kapısından Suriye'ye ulaştığını, ancak bu yardımların çok daha fazlasına ihtiyaç duyulduğunu vurguladı.

Guterres, halihazırda insani krizin yaşandığı kuzeybatı Suriye'nin deprem felaketi ile sarsılmasının ardından "insanların kabus üstüne kabus" yaşadığını söyledi.

BM Genel Sekreteri, Türkiye'nin 3,6 milyon Suriyeli mülteciye ev sahipliği yaparak on yılı aşkın süredir "benzersiz bir cömertlik" sergilediğini ve "asrın felaketi" sonrası BM'nin Türk hükümetine "elinden gelen her türlü yardımı yapmaya hazır olduğunu" ifade etti.

Uluslararası toplumu, yerinden edilen milyonlarca mülteciye gösterdiği "destek ve cömertliğin aynısını" Türkiye ve Suriye halkına sergilemeye çağıran Guterres, "Şimdi, Türkiye ve Suriye halkına destek zamanıdır." dedi.

"BU DEPREM YÜZYILIN EN ŞİDDETLİ DEPREMLERİNDENDİ"
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, Kahramanmaraş merkezli depremlerin son asırda görülen en şiddetli depremler olduğunu söyledi. Günlük basın toplantısında Price, "asrın felaketi" merkez üssü Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri olan ve toplamda 10 ili etkileyen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerde hayatını kaybedenler için taziyede bulundu.

ABD'nin Türkiye ve Suriye halkına yardım etmek için çalıştığını belirten Price, aralarında 3 ABD vatandaşının da bulunduğu ölü sayısının her saat arttığını hatırlattı.

Sözcü, "Bu deprem yüzyılın en şiddetli depremlerindendi ve bundan etkilenen kurbanlara, hayatta kalanlara, kurtarma ekiplerine, yardım ekiplerine, ailelere, komşu ve arkadaşlarına taziyemizi iletiyoruz." dedi.

ABD'nin 200 kişiden oluşan Afet Yardım Ekibinin sahada olduğunu ifade eden Price, bunların arasında özel ekipmanlarla donatılmış uzman personelden oluşan iki kurtarma takımının olduğunu da dile getirdi.

Price, ABD personeli arasında ilk yardım ekipleri, tehlikeli madde ve lojistik teknisyenleri ile mühendisler ve tıbbi uzmanlar olduğunu anlattı.

Afet Yardım Ekibinin 77 tonluk özel ekipmanla gittiğini dile getiren Price, "Ek olarak beton kırıcıları, jeneratörler, tıbbi malzemeler, çadırlar, su ve su arıtma sistemleri gönderiyoruz. ABD helikopterleri kurtarma personelinin yıkımdan dolayı girişi zor bölgelere taşıyor. Bölgeye ayrıca, yardım çabalarına katılmalarını ümit ettiğimiz ek destek ekipmanı da bölgede önceden konumlandırıyoruz." diye konuştu.

Price, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın gün içinde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile telefonda görüştüğünü dile getirerek, "Tıpkı Türkiye'nin geçmişte insani yardım ve kurtarma uzmanlarını çok sayıdaki ülkeye gönderdiği gibi biz de bu Türkiye'ye yardım konusundaki küresel çabalara katılmaktan gurur duyuyoruz." ifadelerini kullandı.

Sözcü Price, "Türkiye'nin ortaya koyduğu ihtiyaçları karşılamak için elimizden geleni yapacağız. Kısa bir süre içinde Türkiye'ye yapacağımız ek insani yardımlar ve sınırın iki tarafında atacağımız adımlar üzerine konuşmaya başlayacağız." değerlendirmesinde bulundu.

Suriye'de depremden etkilenenlere de destek vermeye çalıştıklarını anlatan Price, Suriye sınır kapılarını insani yardıma açtığı için Türkiye'yi taktir ettiklerini söyledi. Price, Suriye'ye gönderilen yardımların ABD destekli organizasyonlar üzerinden gittiğini, bu yardımların sadece depremden etkilenen halka gittiğini, Beşşar Esed rejimine gitmediğini söyledi.

YÜZYILIN EN BÜYÜK FELAKETİ! RAKAMLARLA KAHRAMANMARAŞ VE BÜYÜK HANSHİN-AWAJİ (KOBE) DEPREMİ
Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen ve 10 ili etkileyen 7,7 ile 7,6 büyüklüğündeki depremler uzman isimler tarafından yorumlandı. Japon deprem uzmanı Profesör Shinji Toda, Kahramanmaraş merkezli depremlerin dünyada karada meydana gelen en büyük depremlerden olduğunu söyledi.

Shinji, Türkiye'deki sarsıntıların, dünyada karada meydana gelen en büyük depremlerden olduğunu belirterek "Beklenmedik büyük bir depremdi." ifadesini kullandı.

Doğu Anadolu Fay Hattı'nın, Arap Levhası ile Anadolu Levhası arasındaki sınırda yer aldığına işaret eden Shinji, "depremin büyüklüğüne ek olarak, merkez üssünün yüzeye yakınlığının da büyük hasara neden olduğunu" kaydetti.

Shinji, depremin "enerji miktarının", "1995 Büyük Hanshin-Awaji Depremi ve 2016 Kumamoto Depremi'nin on katından fazla" olduğunu vurguladı.

Peki rakamlar ne diyor? İşte rakamlarla Kahramanmaraş ve Büyük Hanshin-Awaji (Kobe) depremi karşılaştırması

KAHRAMANMARAŞ DEPREMİ
Sene: 6 Şubat 2023
Büyüklük: 7,7 ve 7,6
*Dünyanın en büyük iç depremlerinden biri olarak tarihe geçti.

BÜYÜK HANSHIN-AWAJI (KOBE) DEPREMİ
Sene: 17 Ocak 1995
Büyüklük: 6,9
*Japonyanın en yıkıcı depremlerinden biri

KAHRAMANMARAŞ DEPREMİ
Deprem Merkezi: Karada (yerleşim yerlerinin yakınında)
Deprem merkezinin derinliği: 5 km be 16,4 km

BÜYÜK HANSHIN-AWAJI (KOBE) DEPREMİ
Deprem Merkezi: Denizin altında (Awaji adasının kuzey ucunda)
Deprem merkezinin derinliği: 16 km

KAHRAMANMARAŞ DEPREMİ
Toplam kırılma süresi: 1-1,5 dakika
Enerji miktarı: Kobe depreminin 10 katından daha fazla

BÜYÜK HANSHIN-AWAJI (KOBE) DEPREMİ
Toplam kırılma süresi: 20 saniye
Enerji miktarı: Kahramanmaraş depreminden 10 kat daha düşük

KAHRAMANMARAŞ DEPREMİ
Kırılan fay uzunluğu: 400 kilometre
*Dünyada bu denli büyüklükte bir kırılma ABD'de (1906) ve Kunlun'da (2001) yaşandı.
Levhalarda yaşanan hareketlilik: Anadolu yarımadası batı yönünde 3 metre kaydı

BÜYÜK HANSHIN-AWAJI (KOBE) DEPREMİ
Kırılan fay uzunluğu: 40 kilometre
Levhalarda yaşanan hareketlilik: Nojima fayının güney tarafı 1,5 metre sağa ve 1,2 metre aşağıya hareket etti

KAHRAMANMARAŞ DEPREMİ
Kullanılamaz hale gelen bina sayısı: Henüz bilinmiyor
Yıkılan ev sayısı: 6 bin 444 (08.02.2023 saat 13.00 itibarıyla)

BÜYÜK HANSHIN-AWAJI (KOBE) DEPREMİ
Kullanılamaz hale gelen bina sayısı: 400 bin bina
Yıkılan ev sayısı: 250 bin

KAHRAMANMARAŞ DEPREMİ
Maddi hasar: Henüz bilinmiyor
Can kaybı: 8 bin 574 (08.02.2023 saat 13.00 itibarıyla)

BÜYÜK HANSHIN-AWAJI (KOBE) DEPREMİ
Maddi hasar: 200 milyar dolar
Can kaybı: 6 bin 400'ün üzerinde

KAHRAMANMARAŞ DEPREMİ
Doğrudan yangın nedeniyle yaşanan can kaybı: Yok
Yaralılar: 40 bin 910 (08.02.2023 saat 13.00 itibarıyla)

BÜYÜK HANSHIN-AWAJI (KOBE) DEPREMİ
Doğrudan yangın nedeniyle yaşanan can kaybı: 500 civarında
Yaralılar: 400 binin üzerinde

KAHRAMANMARAŞ DEPREMİ
Bölgenin yaklaşık nüfusu: 13 milyon
İlk 24 saatte yapılanlar: 380 binin üzerinde kişi yurtlara yerleştirildi, enkaz altından 9 binin üzerinde insan kurtarıldı, Kızılay'ın kan stokları dolduruldu.

BÜYÜK HANSHIN-AWAJI (KOBE) DEPREMİ
Bölgenin yaklaşık nüfusu: 1,5 milyon
İlk 24 saatte yapılanlar: 2 gün sonra ilk yardımlar ulaştı

KAHRAMANMARAŞ DEPREMİ
Bölgedeki bu büyüklükteki en son depremin tarihi: 1513 (500 yıllık enerji birikimi)
Depremden sonra bölgeyi terk eden insan sayısı: Henüz bilinmiyor

BÜYÜK HANSHIN-AWAJI (KOBE) DEPREMİ
Bölgedeki bu büyüklükteki en son depremin tarihi: 1596 (Keicho-Fushimi depremi)
Depremden sonra bölgeyi terk eden insan sayısı: 310 bin kişi

KAHRAMANMARAŞ DEPREMİ
Depremden sonra başlayan yangınların süresi: İskenderun Limanı konterner deposundaki yangın kontrol altına alındı. (08.02.2023 saat 13.00 itibarıyla)
Yanan alan: Henüz bilinmiyor

BÜYÜK HANSHIN-AWAJI (KOBE) DEPREMİ
Depremden sonra başlayan yangınların süresi: Yangınlar iki hafta sürdü. En büyük can kaybı yangınlar nedeniyle yaşandı.
Yanan alan: 130 hektar yerleşim alanı ve 6000 bina

KAHRAMANMARAŞ DEPREMİ İLE 2020 ELAZIĞ DEPREMİ KARŞILAŞTIRMASI
Tarih
Elazığ: 24 Ocak 2020
Kahramanmaraş: 6 Şubat 2023

Şiddet
Elazığ: 6,8
Kahramanmaraş: 7,7 ve 7,6

Etkilediği alan
Elazığ: 10 bin 848 kilometrekare
Kahramanmaraş: 108 bin 812 kilometrekare

Etkilenen nüfus
Elazığ: 463 bin 726
Kahramanmaraş: 13 milyonu aşkın

Hasar alan bölge
Elazığ: Elazığ (Merkez, Sivrice) ve Malatya (Kale, Pütürge, Doğanyol)
Kahramanmaraş: 11 il (Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Şanlıurfa, Osmaniye)

Can kaybı
Elazığ: 41
Kahramanmaraş: 8 bin 574 (08.02.2023 saat 13.51 itibarıyla)

Yaralı
Elazığ: 1631
Kahramanmaraş: 49 bin 133 (08.02.2023 saat 13.51 itibarıyla)

Yıkılan bina sayısı
Elazığ: 633
Kahramanmaraş: 6 bin 444 (08.02.2023 saat 13.51 itibarıyla)

Arama-Kurtarma personeli sayısı
Elazığ: 7 bin 245
Kahramanmaraş: 96 bin 770

Arama-Kurtarma aracı sayısı
Elazığ: 310
Kahramanmaraş: 5 bin 434

Mali destek
Elazığ: Elazığ'da yapılan toplam yatırım tutarı 10 milyar TL
Kahramanmaraş: İlk etapta kurumlarca tahsis edilen kaynak 100 milyar TL

ABD'Lİ UZMANLAR ŞOKTA: "OLAĞAN DIŞI BÜYÜKLÜK"
Kahramanmaraş'taki depremler sonrası Tevekkelli köyünde kilometrelerce uzanan fay hattındaki kırık böyle görüntülendi.

FAY KIRIĞI GÖRÜNTÜLENDİ | VİDEO İZLE

Merkez üssü Pazarcık ve Elbistan ilçeleri olan ve 10 ili etkileyen depremlerin ardından oluşan kırık görüntülendi.

Kahramanmaraş'ın Tevekkeli köyünde kilometrelerce uzunlukta olan kırık depremin büyüklüğünü gözler önüne seriyor.

TÜRKİYE'DE ART ARDA GELEN DEPREMLER "OLAĞAN DIŞI"
ABD'de yaşayan deprem uzmanları, merkez üssü Kahramanmaraş olan depremlerin bu kadar kısa sürede bu şiddette meydana gelmesini "şaşırtıcı" ve "nadir rastlanan" bir durum olarak nitelendirdi.

ABD'deki Güney California Üniversitesinde deprem fiziği üzerine araştırmalar yapan Doç. Dr. Sylvain Barbot, "asrın felaketi" olarak nitelenen; Akdeniz, Güneydoğu ve Doğu Anadolu'daki 10 ili etkileyen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremleri ve bu depremlerin büyüklüğünü değerlendirdi.

YÜZYILIN ÇİFT FELAKETİNDE YER YERİNDEN OYNADI | VİDEO İZLE

Söz konusu depremlerin yapısal olarak "şaşırtıcı" birçok unsuru olduğuna dikkati çeken Barbot, "Sadece birkaç saat aralıklarla iki büyük deprem oldu ve bunlar, birbirine yakın olan ancak aynı olmayan iki farklı fay hattında bir araya geldi. Bu kadar büyük bir depremde bu durumun daha önce görülmüş bir şey olduğunu düşünmüyorum." ifadesini kullandı.

KAHRAMANMARAŞ DEPREMİNDEN ETKİLENEN NÜFUS ONLARCA ÜLKEDEN FAZLA

İKİNCİ DEPREMİN OLDUĞU HAT PASİFTİ
Barbot, ikinci depremin daha önce bilinmeyen bir hat üzerinde olduğuna işaret ederek "Buna biz 'hayalet hat' diyoruz. Bu hat, tarih boyunca sismik olarak pasifti. Şu anki bilgilerimize göre bunun çok uzun zaman önce aktif olduğunu ve şu anda depreme yol açmamasını beklerdik ama yanıldık. Bu hat, 7,6 büyüklüğünde bir depreme yol açtı." değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye'de ve Doğu Anadolu bölgesinde birçok fay hattı bulunduğunun altını çizen Barbot, "İlk deprem, Doğu Anadolu fay hattında oldu. Bu hat, Anadolu ile doğu arasında bir sınır. Bu hat, iki büyük fay hattıyla bağlanıyor. Bunlardan biri Kuzey Anadolu fay hattı ki, bu hat 1999'da kırılmıştı. Bir diğeri ise güneye gidiyor. Bu depremin başka hatlarda depreme yol açması da olası." diye konuştu.

ADIYAMAN'I YIKAN DEPREM KAMERADA | VİDEO İZLE

Barbot, deprem bölgesinde birkaç metrelik kayma olduğunu belirterek şöyle devam etti:

"Bunun nedeni de tektonik levhaların kıtaları zamanla sürüklemesi. Bu, genelde yılda birkaç milimetre, bazen birkaç santimetre olur. Ancak bu durumda tektonik levhalar, on yıllar, yüzyıllar boyunca faylarla direnç gösterdi."

"Bu nedenle de faylar uzun zamandır oynayamıyordu. En nihayetinde de birkaç dakika içinde tektonik levhaların hareketleriyle güç çıktı. Yüzyıllar boyunca çok stabil kalınca bir anda çok büyük bir patlama oldu, bu da depremlerin daha yıkıcı olmasına yol açtı."

"İKİNCİ DEPREME 'BİR NEVİ İLK DEPREMİN ARTÇISI' DİYEBİLİRİZ"
ABD Jeolojik Araştırma Merkezinde (USGS) deprem hasarları konusunda araştırmacı olarak görev yapan David Shelly de "Türkiye, depremlere çok yatkın. Üç ana tektonik levhanın üzerinde. Birçok aktif fay hattı var, meydana gelen depremler çok çok büyük ve bu, göreceli olarak nadir rastlanan bir durum." açıklamasında bulundu.

Shelly, 1999'daki depremlerin de üç ay arayla meydana geldiğini anımsatarak "Dünkü depremler çok yakın bir zamanda oldu ancak ikinci depreme 'bir nevi ilk depremin artçısı' da diyebiliriz." dedi.

Artçı sarsıntıların bir süre daha devam etmesini beklediğini dile getiren Shelly, "Önümüzdeki günler, haftalar ve aylarda bölgenin alışık olmadığı depremler olabilir. 7,8'lik depremin ardından 3 metrelik kayma normal. Yerin 10 kilometre altına inerseniz fayın bir tarafının diğer tarafına kıyasla birkaç metre üstte olduğunu görürsünüz. Bu hareketler de yüzeye bir şekilde yansıyor ama bu tam aynı metre hesabı olmuyor." diye konuştu.

Judith Hubbard, Türkiye'de yıkıcı bir depremle yüzleşen bölgenin bundan sonra da güvende olduğunun söylenemeyeceğine vurgu yaparak "Depremden sonraki zaman, başka bir deprem olma ihtimalinin en yüksek olduğu zamandır. Fayın etrafındaki bölgeler artık ekstra stres altındadır ve bence Türkiye muhtemelen özellikle Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın durumu nedeniyle bu riskin farkında." ifadelerini kullandı.

"DEPREMLER KAÇINILMAZDIR, ONLARI DURDURAMAZSINIZ"
Güney Asya'dan ABD'ye, dünyanın çeşitli bölgelerinde yer hareketlerini gözlemleyen Judith Hubbard, depremlerin öngörülemez olduğunu şu sözlerle açıkladı:

"Depremler kaçınılmazdır. Onları durduramazsınız ve biz onları tahmin bile edemeyiz. Ancak onlar hakkında bilgi edinebilir ve ne kadar büyük olabileceklerini ve etkilerinin ne olacağını öğrenebiliriz. Hangi yerlerin, diğerlerinden daha yüksek risk altında olduğunu öğrenebiliriz ve bu gibi araçlarla daha güvenli hale gelebiliriz."

Yer bilimcilerin, deprem araştırmaları yaparken Türkiye'yi bir ders kitabı gibi gördüklerini belirten ABD'li akademisyen Hubbard, "Çünkü gerçekten büyüleyici bir tektonik ortam. Arap levhası kuzeye, Avrasya'ya çarpıyor ve Türkiye'de, Himalaya'da, İran'da ya da Alpler'de gördüğümüz gibi dev dağlar inşa etmek yerine, ekstrüzyon tektoniği denen bir şey var; bu da bu iki fay sisteminin Kuzey Anadolu'da birbirlerine göre bir açı geliştirdiği anlamına geliyor. Türkiye'nin doğusu, batısı sıkışıp gidiyor." dedi.

Son olarak, depremlerdeki can ve mal kayıplarının artmasına ilişkin konuşan Hubbard, dünyada eskisinden daha fazla insan olduğu için, kıyı şeritleri ve fay hatları gibi tehlikeye açık bölgelerde yoğunlaşan toplulukların, doğal afet durumunda eskiye nazaran daha büyük zarar uğradığına, aksi takdirde dünyanın durumumun tektonik olarak eskisinden farklı olmadığına atıfta bulundu.