Türkiye seçim sisteminde 1983 yılında yapılan yasal düzenlemeyle yürürlüğe giren seçim barajıyla ilgili yaklaşık 40 yıl sonra, yani 2022 yılında yeniden düzenlemeye gidildi.
Türkiye seçim sisteminde 1983 yılında yapılan yasal düzenlemeyle yürürlüğe giren seçim barajıyla ilgili yaklaşık 40 yıl sonra, yani 2022 yılında yeniden düzenlemeye gidildi.
SEÇİM BARAJI KALKTI MI?
2022 yılı Mart ayında AK Parti ve MHP milletvekillerinin ortak imzasıyla hazırlanan Milletvekili Seçimi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı. Böylelikle seçim barajıyla ilgili mevcut düzenleme değişti, ancak baraj kaldırılmadı.
SEÇİM BARAJI KAÇA DÜŞTÜ?
AK Parti ve MHP milletvekillerinin ortak imzasıyla hazırlanan Milletvekili Seçimi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı. Kanuna göre, seçimlerde yüzde 10 olarak uygulanan ülke seçim barajı yüzde 7'ye düştü. İttifakın aldığı oy toplamı ülke barajını geçtiği takdirde, seçim çevrelerinde milletvekili hesabı ve dağılımı, ittifak içinde yer alan her bir partinin o seçim çevresinde almış olduğu oy sayısı dikkate alınarak yapılacak. İttifakı oluşturan siyasi partilerin her birinin çıkaracağı milletvekili sayısı, her seçim bölgesinde ittifak içinde elde ettiği oy sayısı esas alınarak genel D'Hondt uygulaması ile belirlenecek.
SEÇİM BARAJI YÜZDE KAÇ?
2022 yılında seçim barajına gelen yasal düzenleme sonrasında yüzde 10 olan seçim barajı, bu seçimde yüzde 7 olarak uygulanacak. İttifakın aldığı oy toplamı genel baraj olan yüzde 7'yi geçtiğinde ittifak içindeki tüm partiler barajı geçmiş sayılacak. Yeni yasaya göre, ittifakı oluşturan siyasi partilerin her birinin çıkaracağı milletvekili sayısı, her seçim bölgesinde elde ettiği geçerli oy sayısı esas alınarak, yani D'hont sistemine göre oransal belirlenecek.
BARAJI GEÇEMEYEN PARTİLERİN OYLARI NE OLACAK?
Seçimde barajı geçemeyen partilerin oyları, barajı geçen partilerin oylarına göre, milletvekili yeniden belirlenip bu partilere tekrar paylaştırılır.
YÜZDE 7 BARAJI İÇİN KAÇ OY LAZIM?
Son genel seçimlerde kullanılan geçerli oy sayısı olan 49 milyon 654 bin 706 üzerinden bir hesaplama yapıldığı takdirde, siyasi partinin yüzde 7 barajını aşabilmesi için 3 milyon 500 bin kişinin oyunu alması gerekiyor.
Yedi milyona yakın gencin 2023'te ilk kez oy kullanması beklenirken son seçimlerde geçerli oy sayısına bu rakam eklenerek hesap yapıldığında, yani 56 milyon 654 bin geçerli oy sayısı olacağı varsayıldığında, en az 4 milyon kişinin bir partiye oy vermesi halinde o parti yüzde 7 barajını aşabilecek.
YÜZDE 50 ARTI 1 SİSTEMİ NE ANLAMA GELİYOR?
Eski sistem olan parlamenter sisteminde seçimlerde bir parti yüzde 35 oy ile parlamentonun yüzde 66 çoğunluğunu alıyor ve ülkeyi bir sistemle yönetiyordu. Yeni sistem olan Başkanlık sisteminde ise iki turlu ve yüzde 50+1 modeli ile uygulanıyor. Yeni sistemde anayasa değişikliğinin 600 sandalyeli yeni Meclis'te referanduma sunularak yapılması için 360, referandumsuz yapılması için 400 oy gerekiyor.
