Kadın çalışanlar doğum borçlanmaları ve erkek çalışanlar ise askerlik borçlanmaları ile emeklilik yaşını düşürebiliyorlar. Erken emeklilik için ise işe giriş arihi en ehemmiyetli nokta oluyor. Bu kapsamda 49 yaşında emeklilik hakkı kazanmış bir çalışanın gidişatını öteki çalışanlar için ipucu oluşturması açısından haberimizde paylaşıyoruz.
49 YAŞINDA EMEKLİLİK ŞARTLARI
Bilindiği üzere çalışanların emekli olacakları yaş, ilk olarak işe giriş tarihiyle orantılı. Çalışma hayatına 1999 yılı Eylül ayı öncesi başlamış olanlar daha erken emeklilik hakkı elde ediyorlar. Emeklilik için prim borcu olanlar doğum ve askerlik borçlanması yaparak emeklilik yaşını düşebiliyorlar.
Yılda 60, 90 ve 180 Güne Uzanan Yıpranma Primi
SGK'nın sağladığı bu yıpranma yıllık bazda ele alınır. Bir yıl yani 360 gün çalışmaya meslek grubuna göre 60 gün, 90 ve 180 gün ek prim sağlanır.
Yıpranma gün sayısı yapılan işe göre 5 ile 8 yıl arasında değişiyor. İşçi ve memurların yararlandıkları yıpranma süresi, üç yılı geçmemek üzere işçi ve memurun emekli olacağı yaş haddinden düşüyor. Bu, prim sorunu olmayan işçi veya memurun üç yıl erken emekli olmasını sağlıyor.
Yıpranma hakkı ve payı nedir?
Amortisman payı olarak da bilinen yıpranma payı çalışma şartlarının ağır olduğu mesleklerde daha hızlı emekli olmak hedeflenmektedir. Fiili hizmet artışları olarak da anılmakta olan yıpranma payı diğer mesleklerde daha çok yıpranmaya maruz işlerde daha hızlı emeklilik amaçlanıyor. Ağır çalışma şartları sebebiyle farklı mesleklere nazaran yıpranmaya hak kazanan mesleklerde işçilere, çalışmış olduğu her yılda ilave 90 gün hizmet artışı verilmesi halinde 12 ay çalışan bir kişi 15 ay çalışmış sayılacaktır.
Emeklilikte 360 gün kabul görmekteyken, fiili hizmet artışı çerçevesindeki mesleklerde her yıl 360 güne ilave olarak 60 – 180 gün değişen oranlarda prim gün sayısı eklenmektedir.
İşte o meslekler
Madencilik ve yeraltı işleri.
90 Gün Ek Prim Hakkı Olan Meslekler
Cıva üretimi işleri ,Demir ve Çelik fabrikaları ,Asit üretimi yapan fabrika ve atöyele ,Sahil Güvenlik Komutanlığı ,Radyoaktif işler, ,Türk Silahlı Kuvvetleri ,Emniyet-Polis-Mit çalışanları ,Ceza infaz kurumlarında çalışanlar ,Basın ve gazetecilik işleri ,TRT'de haber hizmetinde çalışanlar ,TBMM yasama organı üyeleri ,Cumhurbaşkanlığı yardımcıları ve bakanlar.
60 ve 90 Gün Ek Prim Hakkı Olan Meslekler
Kurşun ve arsenik işleri ,Su altında çalışmayı gerektiren işler.
60 Gün Ek Prim Hakkı Olan Meslekler
Alüminyüm fabrikaları ,Döküm fabrikaları ,Çimento fabrikaları ,Cam fabrika ve atölyeleri ,Kok fabrikaları ,Termik santraller ,İtfaiye ve yangın söndürme işleri ,İhtiyat pilotları ,Diş tabibi ,Eczacı ,Tabip ,Hemşire ,Ebe ,Hastabakıcı hemşireler ,Toplum sağlığı teknisyeni.
ERKEN EMEKLİLİK NEDİR?
Erken Emeklilik: Erken emekli olabilir miyim? Düşüncesi bütün çalışanlar tarafından merak edilen bir sorudur. Çalışanların iş hayatına başladığı ilk günden itibaren aklında beliren erken emeklilik kavramı sigortalıların emeklilik haklarına daha kısa sürede kavuşmalarını sağlayan uygulamalar bütününe erken emeklilik denir.
YURTDIŞI BORÇLANMASI İLE ERKEN EMEKLİLİK
Çalışanlar açısından sosyal güvenlik mevzuatı kapsamında belirlenen şartların yerine getirilmesi dâhilinde emekli olma hakları mevcuttur. Aynı şekilde yurtdışında bulunan ve çalışma hayatını büyük bir oranda yurtdışında geçiren Türk Vatandaşlarının belirli şartları yerine getirmesi halinde emekli olma şansı tanınmıştır.
Kimler Yurt Dışı Borçlanmasından Faydalanabilir?
Borçlanılacak sürelerde kişilerin Türkiye'de herhangi bir kurumda sigortalı olmamaları şartıyla; Türk vatandaşı ve Türk vatandaşı olarak doğan fakat sonrasında vatandaşlıktan ayrılan kişilerin 18 yaşını doldurduktan sonra Türk vatandaşı olarak yurtdışında geçen ve belgelendirilen hizmet süreleri ve bu sürelere arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen süreler yurt dışı borçlanması kapsamında değerlendirilmektedir.
KISMİ SÜRELİ ÇALIŞANLAR İÇİN ERKEN EMEKLİLİK
İş kanuna göre kısmi süreli olarak çalıştırılan sigortalıların ay içerisindeki çalışma zamanlarını 30 güne tamamlama hakları mevcuttur. Bu nedenle borçlanılan günler emeklilik prim günü açısından değerlendirilmekte ve ilgili kişilerin erken emekli olabilme hakları doğmaktadır.
