Miyom nedir?Miyomlar, rahimden kaynaklanan ve kanser olmayan iyi huylu tümörlerdir. Rahim bir kas kütlesidir ve bu kas dokusundan çıkan tümörlere miyom adını vermekteyiz. Rahimde bu kas kütlesi tabiat tarafından doğum esnasında kasılıp, çocuğu rahimden dışarı atmak için gereklidir. Miyomlar kadınların yüzde 25'inde bulunurlar. Yani en sık kadın tümörüdür denebilir.
Miyom bir kist midir?Hayır, miyomun içi kas doludur. Kistin içi ise su.
Kansere dönüşür mü? Miyomlar iyi huyludur. Kansere dönüşme oranları on binde 3 oranının altındadır. Onun için miyomlar genellikle kansere dönüşme korkusuyla değil başka nedenlerle ameliyat edilirler.
Genetik mi oluşur? Genellikle aileseldirler yani annesinde miyom olan bir genç kızın kendisinde miyom olma şansı çok yüksektir. Ergenlik devresi öncesinde rastlanmaz çünkü miyomların oluşması ve gelişmesi için adetlerin başlaması östrojen dediğimiz kadınlık hormonunun mevcudiyeti gereklidir. Dolayısıyla östrojenin bittiği menopozdan sonra da miyomlarda büyüme görülmez. Genellikle aynı boyda kalırlar hatta zamanla küçülebilirler.
Oluşma nedenleri nedir? Miyomların genetiğin dışında neden oluştukları kesin olarak bilinmemektedir. Yumurtalıklardan üretilen östrogen adı verilen hormona bağlı olarak büyürler ancak ilk tetikleyen uyarının ne olduğu kesinlik kazanmamıştır. Östrogen hormonunun çok arttığı gebelik döneminde hızlı büyüdükleri gözlenmektedir.
Kadınlarda ne sıklıkta görülür? Yaklaşık her 4-5 kadının birinde miyom bulunur ve çoğu bir soruna neden olmaz. Özellikle 30-40 yaşları arasında miyomlara ilişkin şikayetler ortaya çıkar. Menopozla beraber ise, yumurtalıkların ürettiği östrogen hormonunun azalmasına bağlı olarak miyomlar küçülür.
Miyomun oluştuğunun en belirgin özelliği nedir? Kadının adet dönemlerinde yoğun kanama ve sürenin uzun olması en belirgin şikayetlerdin. Adet döneminde ve cinsel ilişki esnasında kadında şiddetli ağrı olur. Ayrıca miyomlar idrar torbasına baskı yapabilir ve sık idrara neden olur. Bazen öyle büyüktür ki dokunduğunuzda hissedebilirsiniz elinizle. Miyomlar birkaç mm. çaptan, 40 kiloya kadar çıkan değişik ölçülerde olabilirler. Ama şu da bilinmelidir ki miyomların bir çoğunda şikayet olmaz tesadüfen farkına varılır.
Miyom kısırlık yapar mı? Miyomlar nadiren kısırlığa yol açabilirler. Bir kısırlık vakasının yaklaşık yüzde 5'inde ancak sebebi sadece miyoma bağlayabiliyoruz. Çok büyük oldukları zaman yumurtalık kanalı ve yumurtalık ilişkisini bozabilirler. Ama özellikle rahmin içine doğru büyürlerse rahim zarını inceltip kanamalara yol açarak bebeğin ana rahmine düşmesini güçleştirebilir bu nedenle özellikle kısırlığa yol açabilir. Özellikle rahimin iç boşluğuna uzanan miyomlar bu boşlukta şekil bozukluğu yaparak embriyonun içerde yerleşmesine veya büyümesine engel olabilir ve çocuk sahibi olmayı engelleyebilir. Ayrıca eğer embriyo miyomun yer aldığı bölgeye ya da yakınına yerleşirse kanlanma bozulabileceği için düşüklere neden olabilir. Gebeliğin ileri dönemlerine ulaşıldığında miyomlar dejenere olarak ya da kendi etrafında dönerek ağrıya, bazen de erken doğuma neden olabilir. Bu nedenle gebe kalmayı planlayan bayanlar gebelik öncesi mutlaka doktor kontroluna giderek miyom varlığı açısından da araştırılmalıdırlar.
Miyomların tıbbi tedavisi nedir? GnRH analogları adı verilen ve ülkemizde de bulunan bazı ilaçlar yumurtalıkları baskılayarak miyomları büyüten östrogen hormonunun azalmasına ve böylece miyomlarda küçülmeye neden olurlar. Bu ilaçların kullanımında iki amaç vardır. Birincisi rahim içine doğru uzanan miyomları opere etmeden önce biraz küçülterek operasyonu kolaylaştırmaktır. İkincisi ise miyom nedeniyle aşırı kanayarak kansız kalmış hastalarda kısa bir süreliğine kanamayı durdurmaktır. Bu ilaçları kullanmanın sakıncası ilaç bırakıldığında miyomların tekrar büyüyerek eski boyutlarına dönmesidir. Ayrıca bu ilaçların uzun süre kullanılmaları kemik erimesine yol açabilir ve sıcak basmalarına neden olabilir. Bu sayılan nedenlerden ötürü miyomların ilaçla tedavisi yaygınlaşmamıştır ve sadece sınırlı sayıda hastada kullanılmaktadır.
KADINLAR NE YAPMALI?
Eskiden miyomlar için kadının rahmi alınıyordu, bu çok yanlış. Kadın bir miyom yüzünden rahminden olmamalı, bunun bir çok tedavi şekli var. Bir çok olguda miyomların tedavi edilmesi gerekli değildir. Sadece takip edilmelidir. Rahim içine doğru büyüyenlerin ara kanamalar, şiddetli adet kanamaları, bazen histeroskopi yani vajinal yoldan rahmin içine doğru girilerek alınması suretiyle tedavi edilebilirler. Diğer rahim duvarından kaynaklanan veya dışa doğru büyüyenlerde ise 6 ayda bir kontrolleri yeterlidir. Miyomlar 5-6 cm. çapına ulaşıncaya kadar bu bölgelerde ameliyata gerek yoktur. Miyomlar, ağrı, şiddetli adet kanamaları ve kişinin sosyal hayatını etkileyebilecek bir anemi yaratıyorsa ameliyatları uygundur. Laparoskopik yöntemlerle sadece göbek deliğinden içeri girip, neştersiz ameliyatla miyomların alınması da mümkündür.
YARIN: GEBELİKTE MİYOM OLUŞURSA
BURÇİN GÖKTAN
