İkinci yargı paketi maddeleri açıklandı mı? Mahkumlara genel af...
Af yasası ile ilgili gelişmeler ve son dakika haberleri oldukça merak ediliyor. Gündemdeki yerini hala koruyan af yasasının çıkp çıkmayacağı ise araştırılıyor. Son olarak Meclis'ten çıkacak kararın merakla beklendiği af yasası ve şartlı ceza indirimi konusu ile ilgili bir değerlendirme de MHP Milletvekili Cemal Enginyurt'tan geldi. Enginyurt, MHP olarak bu konuda AK Parti'den ne istediklerini de söyledi. Ayrıca Adalet Bakan Abdulhamit Gül: ''TBMM Genel Kurulunca yasalaştırılan YRS'nin ilk paketini Sayın Cumhurbaşkanımız onayladı. Sıra uygulamada, reform ancak iyi ve doğru bir şekilde hayata geçirildiğinde hedeflerine ulaşacaktır'' dedi. Peki, genel af ve ceza indirimi yasası Meclis'e geldi mi? ikinci yargı paketi ne zaman açıklanacak? İşte 1 Kasım af ile ilgili son gelişmeler...
takvim.com.tr
Giriş Tarihi :01 Kasım 2019 , 16:42Güncelleme Tarihi :01 Kasım 2019 , 16:51
1 Kasım mahkumlara genel af ve ceza indirimi yasası çıktı mı? Halk arasında genel af ve ceza indirimi olarak adlandırılan infaz yasasının içinde yer aldığı ikinci yargı paketinde detaylar belli olmaya başladı. İlk yargı paketinin Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesinin ardından af yasası için heyecanlı bekleyiş arttı. Peki, genel af ve ceza indirimi yasası Meclis'e geldi mi? ikinci yargı paketi ne zaman açıklanacak? Adalet Bakanı Abdulhamit Gül: ''TBMM Genel Kurulunca yasalaştırılan YRS'nin ilk paketini Sayın Cumhurbaşkanımız onayladı. Sıra uygulamada, reform ancak iyi ve doğru bir şekilde hayata geçirildiğinde hedeflerine ulaşacaktır'' demişti.
Mahkum ve aileleri, hükümet kanadından yapılan son dakika açıklamalarını bekliyor. Gündemdeki yerini koruyan ve Meclis'ten çıkacak kararın merakla beklendiği af yasası ile ilgili bir değerlendirme de MHP Milletvekili Cemal Enginyurt'tan geldi.
"Milliyetçi Hareket Partisi, samimi düşüncesini ortaya koyan tek partidir ve ceza indirimi teklifini Meclis'e sunmuştur.
Şimdi Meclis'te de şu anda görüşülen herhangi bir şey yok.
Milliyetçi Hareket Partisi olarak AK Parti'den biz şunu istiyoruz. 1.5 yıldır Cumhur İttifakı'nın ortağıyız. Cumhur İttifakı'nı destekliyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımıza her anlamda sahip çıkıyoruz. AK Partililer de lütfen Milliyetçi Hareket Partisi'nin teklifine destek versin."
AF YASASI NE ZAMAN AÇIKLANACAK?
TBMM, kanun teklifleri ile komisyonlardan gelen diğer işleri sırasıyla görüşmek için 24 Ekim 2019 Perşembe günü saat 14.00'te toplanacak. Af konusunun ne zaman Meclis'e geleceği konusunda resmi bir açıklama bulunmuyor. Ancak, MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay, af teklifinin ikinci infaz paketiyle birlikte ekim ayının sonunda aralık ayının başında Meclis'e geleceğini söylemişti. Buna göre, af konusunun yakın zamanda gündeme gelmesi bekleniyor.
YILBAŞINDAN ÖNCE MECLİS'TEN GEÇECEK
Uzun süredir Adalet Bakanlığı'nın üstünde çalıştığı düzenlemenin, bundan böyle getirilmesi düşünülen yargı paketleri içerisinde değil, ayrı bir düzenleme olarak Meclis'ten geçirilmesi düşünülüyor. Düzenlemenin, son anda bir değişiklik olmaz ise, yılbaşından önce TBMM'den geçirilmesi amaçlanıyor.
BASİT YARGILAMA USULÜ
Kanunla, yargı sistemine dahil edilmesi öngörülen ikinci düzenleme ise "basit yargılama usulü" olacak. Asliye ceza mahkemesince, iddianamenin kabulünden sonra adli para cezasını veya üst sınırı 2 yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlarda basit yargılama usulünün uygulanmasına karar verilebilecek. Basit yargılama usulünün uygulanmasına karar verildiği takdirde mahkemece iddianame, sanık, mağdur ve şikayetçiye tebliğ edilerek, beyan ve savunmalarını 15 gün içinde yazılı olarak bildirmeleri istenecek. Tebligatta duruşma yapılmaksızın hüküm verilebileceği hususu da belirtilecek. Ayrıca, toplanması gereken belgeler, ilgili kurum ve kuruluşlardan talep edilecek.
Beyan ve savunma için verilen süre dolduktan sonra mahkemece duruşma yapılmaksızın ve cumhuriyet savcısının görüşü alınmaksızın hüküm kurulacak. Mahkumiyet kararı verildiği takdirde sonuç ceza dörtte bir oranında indirilecek.
Mahkemece, koşulları bulunması halinde kısa süreli hapis cezası seçenek yaptırımlara çevrilebilecek veya hapis cezası ertelenebilecek ya da uygulanmasına sanık tarafından yazılı olarak karşı çıkılmaması kaydıyla hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilecek. Hükümde, itiraz usulü ile itirazın sonuçları belirtilecek. Mahkemece gerekli görülmesi halinde bu madde uyarınca hüküm verilinceye kadar her aşamada duruşma açmak suretiyle genel hükümler uyarınca yargılamaya devam edilebilecek.
Basit yargılama usulü, yaş küçüklüğü, akıl hastalığı, sağır ve dilsizlik halleri ile soruşturma veya kovuşturma yapılması izne ya da talebe bağlı olan suçlar hakkında uygulanmayacak. Bu kapsama giren bir suçun, kapsama girmeyen başka bir suçla işlenmiş olması halinde de bu usul uygulanmayacak.
BASİT YARGILAMA USULÜNDE İTİRAZ
Basit yargılama usulünce verilen hükümlere karşı itiraz edilebilecek. Süresi içinde itiraz edilmeyen hükümler kesinleşecek. İtiraz üzerine hükmü veren mahkemece duruşma açılacak ve genel hükümlere göre yargılamaya devam olunacak. Taraflar gelmese bile duruşma yapılacak ve yokluğunda hüküm verilebilecek. Seri muhakeme ve basit yargılama usulleri 1 Ocak 2020'den itibaren uygulanacak.
1 Ocak 2020 tarihi itibarıyla kovuşturma evresine geçilmiş, hükme bağlanmış veya kesinleşmiş dosyalarda seri muhakeme usulü ile basit yargılama usulü uygulanmayacak.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla; kovuşturma evresine geçilmiş dosyalarda kamu davasının açılmasının ertelenmesi hükümleri uygulanmayacak.
UZLAŞTIRMA KAPSAMI GENİŞLETİLİYOR
"İş ve çalışma hürriyetinin ihlali; güveni kötüye kullanma; suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi" suçları da uzlaştırma kapsamına alınıyor.
Uzlaştırma kapsamına giren bir suçun, bu kapsama girmeyen başka bir suçla "aynı mağdura karşı" işlenmiş olması halinde uzlaştırma hükümleri uygulanmayacak.
CEZA DAİRELERİNİN BOZMA YETKİSİNE YENİLERİ EKLENDİ
Bölge adliye mahkemesi ceza dairelerince duruşma açılmaksızın, cezayı kaldıran veya cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsi sebeplere ya da şahsi cezasızlık sebeplerine bağlı olarak daha az ceza verilmesini veya cezaya yer olmadığına karar verilmesini gerektiren hallerde, hukuka aykırılığın düzeltilerek istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilebilecek.
Kanunla, bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin bozma yetkisine yenileri eklendi.
Bölge adliye mahkemesi, soruşturma veya kovuşturma şartının gerçekleşmediğinin veya ön ödeme, uzlaştırma usulünün uygulanmadığının anlaşılması ya da davanın ilk derece mahkemesinde görülen bir dava ile birlikte yürütülmesinin zorunlu olması halinde, hükmün bozulmasına ve dosyanın yeniden incelenmek, hükmolunmak üzere hükmü bozulan ilk derece mahkemesine veya kendi yargı çevresinde uygun göreceği diğer bir ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verebilecek.
Kanunla, istinaf aşamasında uygulanması kabul edilen istisnai hükümlerin kapsamı genişletildi.
Buna göre sanık, müdafi, katılan ve vekilinin duruşmaya gelmemesi halinde duruşmaya devam edilerek, sanığın sorgu tutanakları anlatılarak dava yokluklarında bitirilebilecek.
Sanık hakkında verilecek ceza, ilk derece mahkemesinin verdiği cezadan daha ağır ise her durumda sanığın dinlenmesi gerekecek.
Kanuna göre, bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin temyiz edilebilecek kararlarının kapsamı genişletildi.
Türk Ceza Kanunu'nda yer alan hakaret, halk arasında korku ve panik yaratmak amacıyla tehdit, suç işlemeye tahrik, suçu ve suçluyu övme, halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama, kanunlara uymamaya tahrik, cumhurbaşkanına hakaret, devletin egemenlik alametlerini, Türk milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ni, kurum ve organlarını aşağılama, silahlı örgüt, halkı askerlikten soğutma suçları nedeniyle verilen bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kararları temyiz edilebilecek.
HÜKMÜ VEREN İLK DERECE MAHKEMESİ DEĞERLENDİRECEK
Ayrıca, Terörle Mücadele Kanunu'nun, terör örgütlerinin; cebir, şiddet veya tehdit içeren yöntemlerini meşru gösteren, öven, bu yöntemlere başvurmayı teşvik eden bildiri veya açıklamalarını basmak, yayınlamak suçları, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'na aykırı toplantı veya gösteri yürüyüşleri düzenlemek, yönetmek ve katılmak suçları, kanuna aykırı propaganda vasıtaları ve suç işlemeye teşvik ile direnme suçları nedeniyle de verilen bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kararları da temyiz edilebilecek.
Hüküm, kanunun yayımlandığı tarihten itibaren 15 gün içinde talep etmek koşuluyla aynı suçlarla ilgili olarak bölge adliye mahkemelerince verilmiş kesin nitelikteki kararlar hakkında da uygulanacak.
Cezası infaz edilmekte olan hükümlülerin, tutukluluğunun devam edip etmeyeceği, hükmü veren ilk derece mahkemesince değerlendirilecek.
Kanunla, bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kesin nitelikteki kararlarına karşı yapılan itirazların öncelikle kararı veren ceza dairesi tarafından incelenmesi, dairenin itirazı yerinde görürse kararını düzeltmesi, yerinde görmez ise itirazın ceza daireleri başkanlar kurulu tarafından incelenmesi için bu kurula gönderilmesi sağlanıyor.
Kurula gönderilen itiraz dosyası hakkında, kararına itiraz edilen dairenin başkanı veya görevlendireceği üye tarafından kurula sunulmak üzere bir rapor hazırlanacak.
Dairenin itirazı yerinde görmemesi üzerine başkanlar kurulunun itiraz hakkında vereceği kararlar ise kesin nitelikte olacak.
Dörtten fazla ceza dairesi olan bölge adliye mahkemelerinde Hakimler ve Savcılar Kurulu tarafından daire başkanları arasından belirlenen ve dört üyeden oluşan başkanlar kurulu bu incelemeyi yapacak.
Başkanlar kurulunun bu maddeye ilişkin çalışma usul ve esasları Hakimler ve Savcılar Kurulu tarafından belirlenecek.
Düzenlemeyle yapılan değişiklikler, kanunun yayımlandığı tarihten önce itiraz yoluna başvurulup reddedilmiş olan itirazlar hakkında uygulanamayacak.
İNFAZIN ERTELENMESİ VE DURDURULMASI
Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunu'nda yapılan değişiklikle infazın ertelenmesine ilişkin nedenler arasına yeni bir madde eklendi.
Buna göre, bölge adliye mahkemesinde inceleme ve kovuşturmalarda verilen kararların sanık lehine olması halinde, bu hususların istinaf isteminde bulunmamış olan diğer sanıklara da uygulanma imkanı varsa bu sanıkların da istinaf isteminde bulunmuşçasına verilen kararlardan yararlanması ile hükmün bozulmasının diğer sanıklara etkisini düzenleyen maddenin uygulanma imkanı bulunduğu hallerde hükmü veren ilk derece mahkemesinden infazın ertelenmesine veya durdurulmasına ilişkin karar verilmesi istenebilecek.
Karar verilmeden önce cumhuriyet savcısı ve hükümlünün görüşlerini yazılı olarak bildirmesi talep edilebilecek.
Karar, duruşma açılmaksızın verilecek ve bu karara karşı itiraz yoluna gidilebilecek. Erteleme veya durdurma talebinin kabulü, güvence gösterilmesine veya diğer bir şarta bağlanabilecek.
KAMU DAVASININ ERTELENMESİNDE 5 YIL
Çocuk Koruma Kanunu'nda yapılan değişiklikle, kamu davasının açılmasının ertelenmesine ilişkin hapis cezalarının üst sınırı 15 yaşını doldurmamış çocuklar bakımından 5 yıl olarak uygulanacak.
ERİŞİMİN ENGELLENMESİ KARARLARI İÇERİĞE YÖNELİK OLACAK
Kanunla, İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun'da yapılan değişiklikle, bazı suçlarda verilen erişimin engellenmesi kararları, ihlalin gerçekleştiği yayın, kısım, bölüm ile ilgili olarak (URL, vb. şeklinde) içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle verilecek.
Ancak teknik olarak ihlale ilişkin içeriğe erişimin engellenmesi yapılamadığı veya ilgili içeriğe erişimin engellenmesi yoluyla ihlalin önlenemediği durumlarda, internet sitesinin tümüne yönelik olarak erişimin engellenmesi kararı verilebilecek.
RAHŞAN AFFI NEDİR?
Asıl adı Şartla Salıverme ve Erteleme Yasası olan ve 22 Aralık 2000'de Rahşan Ecevit'in önerisiyle çıkarılan, devlete karşı işlenen suçlar dışındaki suçlara erteleme veya şartlı salıverme getiren yasa kamuoyunda "Rahşan affı" olarak biliniyor.
9 Aralık 2000'de ölüm orucu eylemlerini sona erdirmek için başlatılan 'Hayata Dönüş Operasyonu'ndan 3 gün sonra (22 Aralık) 4616 sayılı 'Şartla Salıverme ve Erteleme Yasası' çıkarıldı. Cezaevlerinde yer kalmadığı için çıkarılan af yasasının ardından 70 bin kişilik kapasitesi dolan cezaevlerinin nüfusu 40 bine kadar düştü. Ancak, 3 yılda mahkûm sayısı 20 bin artarak yeniden 64 bine çıktı.
Af tartışmaları hapishanelerde isyan hareketlerini tetiklerken, dönemin Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk, bunu affın TBMM'den çıkarılmamasına bağladı. DSP-ANAP-MHP koalisyon hükümeti, tepkileri dikkate alarak TBMM'nin af çıkarma yetkisini zorlaştırdı.
Adalet Komisyonu Başkanı Ahmet İyimaya'nın, o dönem muhalefet milletvekili olarak ürettiği Anayasa değişikliği formülü nedeniyle adıyla da anılan düzenleme yapıldı. Buna göre daha önce Meclis Genel Kurulu'nda yer alan çoğunluğun bir fazlasının oyu yeterli iken, Anayasa'nın 87. maddesine konulan düzenleme ile TBMM'nin üye tam sayısının "5'te3'ünün kararına" bağlandı.
GENELAF NEDİR?
Genel af, kamu yararına uygunluğu anlaşıldığı belli başlı suç çeşitlerinin kovuşturulmasının durdurulması, verilmiş olan cezaların kaldırılması ya da azaltılmasıdır.
Türk Ceza Kanunun 65 maddesinde genel af şu şekilde yer buluyor;
Genel af halinde, kamu davası düşer, hüküm verilen cezalar bütün neticeleri ile birlikte ortadan kalkar.
Özel af ile birlikte hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine son verilebilir veya infaz kurumunda çektirilecek sürenin kısaltılması sağlanır veya adli para cezasına çevrilebilir.
Cezaya bağlı olan ya da hükümde belirtilen hak yoksunları, özel affa rağmen etkisini sürdürür.
74. maddeye göre genel af, özel af ve şikayetten vazgeçme gibi durumlarda veya adli para cezasının geri alınmasını gerektirmez. Genel af halinde yargılama giderleri de istenmez.
Türkiye'de genel af örnekleri bir hayli fazladır. Örneklerle konumuzu daha da anlaşılır hale getirelim. Hatırlayacak olursanız 6 Şubat 2003 tarihinde cezaların ertelenmesi sağlanmıştı. Başka bir örnek vermek gerekirse, 27 Nisan 2002 tarihine kadar işlenen suçlardan dolayı hapis cezasına mahkum edilenlerin, 4758 numaralı kanun gereği toplam cezaları on yıl indirilmiştir. Dikkat ettiğimiz kadarıyla genelde genel aflar hükümet değişiklikleriyle gündeme gelmektedir ve bu dönemlerde gerçekleşmektedir.
Genel af çıkmasıyla birlikte, soruşturması yürütülen ve henüz dava açılmayan soruşturmalarla ilgili davalar açılmaz. Hakkında hüküm verilip henüz kesinleşmeyenlerin ve davası açılıp mahkemeye devam edenlerin hakkında davaları düşmesine karar verilir.
Haklarında hüküm kesinleşip henüz infaza başlamayanların ilgili cezaları vermekten vazgeçilir. Hapishanede olanlar derhal serbest bırakılır ve genel af halinde adli sicil kayıtları silinir.
