O baş mimar şair-yazar: Bin yılın ustası Mimar Sinan

Bazen bir konu hakkında kayda değer ne bulsam da yazsam diye düşünürsünüz. Bazen de neleri çıkarayım da konu bir yazı dizisi içine sığsın dersiniz. Özne Mimar Sinan olunca, yani ciltler dolusu kitaba sığmayacak bir kişilik ve eserleri karşınıza çıkınca işiniz çok daha zordur. Kısaca Mimar Sinan diyoruz ama o aynı zamanda günümüzdeki ihtisas ayrımı anlamında bir 'inşaat mühendisi'dir. Üstelik 'inşaat mühendisliği'nin bugünkü uzmanlaşma dalları için de yapı, su ve köprü mühendisidir. Ayrıca gemi yapan bir 'gemi inşaat mühendisi'dir de... Şairdir, yazardır, o dönemdeki anlamıyla mimarların hocası ve başıdır. Yardımseverdir ve köyünde yaptığı çeşmenin etrafında hayvanlar dinlenip, rahatça su içebilsin diye bir düzenleme yapan hayvanseverdir.



FİLOZOF SİNAN
Mimar Sinan, hayatı kutsallık üzerine yorumlayıp ona göre yaşayan bir filozoftur aynı zamanda. O yüzden "Koca Sinan" demek bize doğru adlandırma olarak geliyor. Tarihe geçmiş bütün büyük insanları anlamak için onun öznel, yani kişisel dehası ve yaşadığı dönemi/çevresini yani nesnel şartları birlikte değerlendirmek gerekir. Mesela, Koca Sinan'ın yaşadığı dönem Osmanlı'nın en parlak dönemidir. Böyle bir çağda yaşamasaydı, Sinan bütün yeteneğine rağmen bu denli parlak bir dahi olarak tarihe geçemezdi. Tam tersi de geçerlidir; yani o çağda Osmanlı ne kadar zirvede olursa olsun, Sinan gibi bir zeka olmasaydı ortaya çıkan, yüzyıllara meydana okuyan eserler bu kadar görkemli ve çok sayıda olmazdı...


Mimar Sinan'ın İstanbul'da inşa ettiği ilk mimari eser olarak Haseki Hürrem Camii gösterilir.

BÜYÜK BİR DEHA
Koca Sinan, öznel ve nesnel şartların en uygun koşullarda bulunmasının bir dehada buluşmasının adıdır. Hayat hikayesinden bahsettiği Tuhfetü'lmimârîn'de kendisi için Mimar-ı akil (akıllı mimar) ve Mühendis zufünun (fenni bilen mühendis) olarak söz eder. Osmanlı mimarisine katkısı, dünyadaki yeri hakkında sınırsız denecek sayıda kitap, makale bilgi var. Biz sadece kamuoyunca hemen hiç bilinmeyen mühendisliğine değinerek dizimizi belli bir sınır ve konu içinde tutalım dedik.



Sinan'ın 1538 yılında yaptığı bu cami ile mimarlık hayatında bir dönüm noktası olduğu belirtilir.

TAYFUN ER'İN KALEMİNDEN BİN YILIN USTASI MİMAR SİNAN - 1

YARIN: AĞIRNAS'TAN İSTANBUL'A...