DEMANS HASTALIĞI NEDİR?
Demans; ilerleyici ve ölümcül bir hastalıktır. Hafızada bozukluk, günlük yaşam aktivitelerinde ilerleyici gerileme, çeşitli psikiyatrik semptomlar ve davranış bozukluklarıyla karakterizedir. Alzheimer hastalığı demansın en sık nedenidir.
Demans yaşlılarda sık görülen bir sorundur. Hastalık başlangıçta sinsi bir unutkanlıkla başlayabileceğinden yaşlılıkta izlenen unutkanlık normal olarak görülmemelidir. Alzheimer ilerleyici bir hastalıktır. Günümüzde mevcut olan ilaçlar ile erken yakalanan vakalarda son noktaya gidiş süresi uzatılmakta, hastanın öz bakım süresi uzatılıp bakıcı yükü azaltılmaktadır.
Unutkanlığın altından öncelikle sıklıkla modern yaşam tarzının getirdiği ruhsal sıkıntılar ve hastalıklar (depresyon, anksiyete, uyum bozukluğu gibi) aranmalıdır. Bazı vitamin eksiklikleri (B12 ve folat) ve guatr bezi bozuklukları da unutkanlığa neden olabilir ve araştırılması gereklidir.
Demansa yol açan durumlardan bazıları:
- Alzheimer hastalığı (% 50-70)
- Beyin damar tıkanıklıkları
- Beyin enfeksiyonları
- Vitamin eksiklikleri
- Aşırı alkol kullanımı
- Beyin tümörleri
- Bazı ilaçlar
- Depresyon
- Çeşitli metabolik ve sistemik hastalıklar
Alzheimer ve Demans Arasındaki Farklar Nelerdir?
Alzheimer ve demans aynı şeyler değildir. Alzheimer hastalığı demansın sık görüldüğü hastalıklardan biridir. Alzheimer hastalığı tüm demansların %60'ından fazlasını oluşturur. Bir inme (felç) sonrası ortaya çıkan 'vasküler demans' ise demansın en sık görülen ikinci tipidir.
Alzheimer hastalarında erken belirtiler gündelik yaşamda aksaklıklara neden olacak hafıza bozuklukları ile başlar. Diğer fonksiyonların etkilenmesi hastalığın ilerleyen aşamalarında görülür. Alzheimerın sebep olduğu hafıza bozuklukları nedeniyle kişi, tanıdıklarını hatırlayamama, kullanmayı bildiği aletleri artık kullanamama gibi durumlarla karşılaşabilir. Demansta ise durum böyle değildir.
Demans, kişinin hafızasının korunduğu ama kendini ifade edemediği, gündelik hayattaki aktivitelerini sürdüremediği dolayısıyla içine kapanabileceği bir duygu durumu üretebilir.
Alzheimerın demansa neden olan diğer hastalıklardan ayrılabilmesi için nöropsikolojik testler uygulanabilir. Bu testlerle Alzheimerın tipik özellikleri saptanabilir. Hekim bilişsel fonksiyonların ayrıntılı olarak incelenmesiyle hastalıkların doğru teşhisini koyabilir.