■ Bir firmada süreli sözleşme karşılığında çalışıyorum. Eğer sözleşmem bitmeden işverenin işten çıkartması ya da sözleşmem bittikten sonra işten ayrılmam durumunda işe iade veya tazminat gibi bir hak talebim mümkün olabilir mi? H.K.
İş Kanunu'na göre; çalışanın işe iade hakkından yararlanabilmesi için, işyerinde 30 veya daha fazla işçi çalıştırılması, işçinin en az 6 aylık kıdeminin bulunması ve belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshedilmesi gerekmektedir. Belirli süreli iş sözleşmelerinde işe iade hakkı bulunmamaktadır.
Dolayısıyla sizin işe iade hakkınız yoktur.
Ancak iş sözleşmeniz süresinden önce haklı bir nedene dayandırılmadan sona erdirilmişse ya da erdirilecekse aradaki sürenin ücretini tazminat olarak işverenin ödemesi gerekmektedir.
■ Ben eşi vefat etmiş bir dul bayanım, SSK'dan kendi adıma emekliyim. Babam da SSK'dan emekli idi, vefat etti. Babamdan ayrıca SSK maaşı bağlanabilir mi? Ek olarak onun emekli maaşını alabilir miyim? D.K.
Kız evlatlarının anne veya babadan yetim maaşı alabilmeleri için bazı şartlar vardır. Bunlar, evli olmamak, kendi adına sigortalı çalışıyor olmamak ve yine kendi çalışmalarından dolayı emekli aylığı almıyor olmak. Bakıldığında her ne kadar eşinizin ölümünden dolayı evli olmasanız da kendi çalışmalarınızdan dolayı emekli olduğunuzu belirtmişsiniz. Kendi emekliliğinizden ötürü babanızdan ya da annenizden ölüm aylığı alamazsınız. Ölmüş olan eşinizden dolayı eğer bağlanmış ya da bağlanacak ölüm aylığı varsa, bundan yararlanabilirsiniz. Ölen eşten dolayı ölüm aylığı almaya, çalışmak ya da kendi çalışmalarından dolayı emekli olmak engel teşkil etmemektedir.
■ Bir giyim mağazasında satış elemanı olarak çalışmaktayım.
Mağazada tek tip elbise giymek zorunda bırakılıyoruz. İşverenin bize bu şekilde dayatma yapması doğru mudur?
Giyeceğimiz kıyafetin ücretini de kendimiz ödemek zorunda mıyız?
H. Şen İş Kanunu'na göre, işçinin işverenin emir ve talimatlarına uyma borcu bulunmaktadır. İşyerinin özelliğinden dolayı belli bir kıyafet giyme kuralı varsa buna herkes uymak zorundadır. Bu, dayatma olarak kabul edilmez.
Ancak kıyafeti işveren verir, bunun ücretini çalışanlar ödemek zorunda değildir. Kıyafeti ya da parasını işverenin vermesi gerekmektedir.