Emeklilikte Yaşa Takılanlar ile ilgili çalışma yeniden gündeme geldi. Kapsam ve hak sahipleri belirlendikten sonra emeklilik için hesaplama yapılacak...
GEÇTİĞİMİZ aylarda gündeme gelen Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili çalışmalar devam ediyor. Son olarak AK Parti Grup Başkanvekili Mehmet Emin Akbaşoğlu, konuyla ilgili çalışmaların bu yıl tamamlanacağını söyledi. EYT ile ilgili çalışmalarda öncelikli olarak kapsamın belirlenmesi ve ardından emeklilik şartlarının oluşturulması bekleniyor.
KİMLERİ KAPSAYACAK?
Kapsamın belirlenmesinde öne çıkan tarih 8 Eylül 1999 oluyor. Bu tarihten önce sigortalı olmuş SSK'lılarda erkekler için 25, kadınlar için ise 20 yılın geçmesi gerekiyor. Ayrıca işe giriş tarihine göre de 5000 ile 5975 gün arasında prim ödenmesi isteniyor.
Bunları tamamlayıp yaş şartına takılanlar kapsamda sayılıyor.
Bu arada 3600 günü tamamlamış olanlar da kısmi emeklilik hakkını elde etmiş bulunuyor. Bağ- Kur ve Emekli Sandığı kapsamında sigortalı olanlar ile farklı kurumlarda sigorta yaptırmış olanlar için ise ayrı hesaplar yapılıyor.
HESAPLAMA NASIL YAPILACAK?
EYT kapsamının belirlenmesinden sonra emeklilik şartları için değişik formüller masaya gelecek. SSK'lılarda primi az olanlara kısmi emeklilik, yıl ve primi tamamlayanlara yaş şartı olmadan ya da 50 yaş formülüyle emeklilik ile maaştan belli oranda kesinti yapılan Finlandiya modeli bunlardan bazıları. Farklı kurumlarda çalışanlarda ise son 7 yıllık sigortalılık süresindeki 3.5 yıla bakılıyor. Hangi kurumda fazla prim varsa o kurumdan emeklilik gerçekleşiyor.
SADECE PRİM VE YILLA NASIL EMEKLİLİK OLACAK?
BU durum ağırlıklı olarak SSK'lılar için geçerli olacak. Yaş dışında şartları tamamlayanlar için emeklilik hesabı prim ve yıla göre yapılacak. Eğer herhangi bir yaş sınırı gelmezse hesaplamalar şöyle olacak:
ÖRNEK 1:
AHMET Bey 1972 doğumlu, 15 Haziran 1991'de ilk kez sigortalı olmuş. 7500 prim günü var. Şu anda emeklilik şartları 25 yıl, 53 yaş ve 5600 gün. 25 yılı 15 Haziran 2016'da tamamlandı. Primi zaten dolmuş durumda. Şu anki duruma göre yaşının dolacağı 2025 yılında doğum gününde emekli olacak. Eğer EYT yasası prim ve yılı tamamlayanlarda yaşa bakılmadan emeklilik imkanı getirirse prim ve yıl şartını tamamladığı için yasanın çıktığı gün emeklilik hakkına kavuşacak.
ÖRNEK 2:
AYŞE Hanım 1975 doğumlu. 20 Mayıs 1997'de ilk kez sigortalı oldu. 5000 günü var. Emeklilik şartları 20 yıl, 53 yaş ve 5900 gün. 20 yıl şartı tamamlanmış ancak yaş ve prim şartı yerine gelmemiş. Ayşe Hanım için 900 gün daha prim gerekecek.
ÖRNEK 3:
MEHMET Bey Ocak 1999 da ilk kez SSK'lı oldu. 6500 günü var. Prim şartını tamamlamış ancak 25 yıl dolmamış. Eğer yaş şartı aranmaz ise emeklilik 2024 Ocak'ta gerçekleşecek.
MAAŞ NASIL HESAPLANACAK?
MAAŞ hesabında 3'lü bir sistem uygulanıyor. Buna göre 2000 yılı öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası primler için üç ayrı hesap yapılıyor. Tüm kazançlar dikkate alınıyor, aylık bağlama oranları ve güncelleme katsayılarıyla maaş belirleniyor.
