Ocak'ta başlayan vergisiz asgari ücret tüm maaş hesaplarını değiştirdi. Maaşı asgari ücret olan da daha yüksek alan da vergi ödemeyecek, istisnasından yararlanacak. Peki hesaplar nasıl yapılacak? Asgari Geçim İndirimi uygulanacak mı? Vergi dilimi artınca ne olacak?
BU yıl uygulanacak olan yeni asgari ücret hem artış oranı hem de vergisiz olması bakımlından ilkleri barındırıyor. 5004 liralık brüt asgari ücretten gelir ve damga vergisi alınmayacak. Ayrıca tüm çalışanların maaşlarından asgari ücret kadar kısım vergiden istisna tutulacak.
Böylece asgari ücret alanlar damga vergisiyle 676 liralık bir vergiden muaf olurken yüksek maaş alanlar ise 638 liralık gelir vergisi istisnasından yararlanacak. Bu istisna ile birlikte bir vergi iadesi olarak uygulanan Asgari Geçim İndirimi (AGİ) de fiilen kalkmış oldu. Ancak devlet aslında tüm çalışanlar açısından büyük bir vergi iadesini de uygulamaya koymuş oldu.
EN YÜKSEK AGİ
Eğer bu yıl AGİ uygulaması olsaydı mevcut asgari ücrete göre en yüksek ödeme üç çocuklu ve eşi çalışmayan bir işçi için 638,01 TL olacaktı. Şu anda asgari ücretliler ve daha yüksek maaş alanlar yani tüm çalışanlar için 638 liralık bir vergi iadesi yapılıyor. Daha doğrusu bu kadar vergiden vazgeçiliyor. Yani tüm çalışanlar aslında en yüksek Asgari Geçim indirimi (AGİ) olan 638 liralık iadeye kavuşmuş oldu.
NASIL ÖDENECEK?
Burada bu desteğin yani 638 liranın kime ödeneceği sorusu ortaya çıkıyor. Gelir İdaresi Başkanlığı'nın Resmi gazetede yayımlanan 319 numaralı tebliğine bakıldığında tüm hesaplamalar brüt ücret üzerinden yapılıyor. Buna göre brüt ücret ile anlaşan çalışanlar 638 liralık gelir vergisi iadesinden yararlanıyor. Taslakta net ücretten anlaşan birisi için bu 638 liralık istisnanın nasıl ödeneceği ise yer almıyor. Bu durumda net ücretten anlaşan bir çalışanın maaş hesabındaki bu istisna işverene bir destek olarak duruyor.
SORULARINIZA CEVAPLAR
1- Kimler vergi ödemeyecek?
Asgari ücret ile çalışanlar hiç vergi ödemeyecek. Böylece asgari ücretle çalışan bir işçinin 676 lirayı bulan bir vergi avantajı ortaya çıkacak. Vergi istisnası olmasaydı net asgari ücret 3.952 liraya düşecekti.
2- Yüksek maaşta hesap nasıl olacak?
Asgari ücretin üzerinde maaş alanlar için de gelirlerindeki asgari ücret kadar kısım vergiden istisna tutulacak. Bu çalışanlar için de en az 638 liralık gelir vergisinden vazgeçilecek. Kalan bölüm için gelir ve damga vergisi hesaplanacak. Ocak ayı için hesap şöyle yapılacak:
3- Vergi dilimi arttığında net maaş düşecek mi?
Yılın sonlarına doğru vergi dilimi artınca ödenecek gelir vergisi de artacağından net maaş düşecek. Ancak 638 liralık istisna yıl sonuna doğru 850 liraya kadar çıkacak. Brüt maaşı 8 bin lira olan işçinin Aralık hesabı ise şöyle yapılacak:
4- AGİ'nin yerine destek var mı?
Asgari Geçim İndirimi aslında bir vergi iadesi olarak uygulanıyordu.
Yani devlet alacağı 638 liralık gelir vergisinin bir kısmını çalışanın eş ve medeni durumuna göre geri iade ediyordu. Burada 2022 yılı için en yüksek AGİ üç çocuklu eşi çalışmayan birisi için 638 lira olacaktı. Bu durumda bunun tamamı iade edilecekti. Şimdi bakıldığında aslında AGİ kalkmış olsa da maaşların tamamında üç çocuklu ve eşi çalışmayan yani en yüksek AGİ miktarınca vergiden vazgeçilmiş durumda.
5- Part-time çalışanlar istisnadan yararlanacak mı?
Ayın belli zamanlarında çalışanlar, yani kısmi süreli çalışanlar da istisnadan tam olarak yararlanacak. Taksici, dolmuşçu, terzi, kuaför gibi basit usule tabi olan mükelleflerin yanında çalışanlar da istisnadan yararlanacak.
6- Birden fazla iş yerinde çalışanın hesabı nasıl yapılacak?
Hizmet erbabının birden fazla işverenden ücret alması halinde istisna sadece en yüksek olan ücrete uygulanacak. Örneğin bir çalışan ilk işyerinden 7 bin TL ikinci işyerinden ise 3 bin TL brüt ücret alıyorsa vergi istisnası 7 bin lira ücreti için uygulanacak, 3 bin liralık ücretinden gelir ve damga vergisi kesilecek.
7- Emekli çalışanların maaşı nasıl hesaplanacak?
Emekli olarak çalışanlar da istisnadan yararlanacak. Ancak prim kesintilerinde uygulanan oranlar değişecek. Emekli olduktan sonra asgari ücretle çalışan birinin hesabı şöyle yapılacak:
8- Engelliler indirim alabilecek mi?
Tebliğ'de bu durum şöyle ifade ediliyor: Asgari ücretle çalışan ve istisna uygulaması nedeniyle vergi ödemeyecek olan hizmet erbabı da dahil olmak üzere vergi indiriminden faydalanmak üzere başvuruda bulunanların engellilik indirimine ilişkin işlemleri önceden olduğu gibi Gelir İdaresi Başkanlığınca değerlendirilerek sonuçlandırılacaktır. Asgari ücretli olarak çalışan ve bu nedenle ilgili ayda istisna nedeniyle vergi ödemeyecek olan hizmet erbabı, engellilik indiriminden faydalanamayacak olmakla birlikte onaylanan başvuruları üzerine şartları dahilinde emeklilik başvurularını yapabilecektir. Asgari ücretin üzerinde ücret alan ve vergi indirimine hak kazanan hizmet erbabının, gelir vergisi matrahının yeterli olması halinde hem engellilik indiriminden hem de aynı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendinde düzenlenen istisnadan faydalanması mümkün bulunmaktadır.
9- İkramiye prim gibi ödemeler istisnaya girecek mi?
İstisna aynı anda yapılan ücret ve ücret sayılan ödemelerin toplamına bir kez uygulanacak. Maaş ödemesi ile aynı dönemde yapılan prim, ikramiye. huzur hakkı, mesai ücreti, döner sermaye ücreti, ek ders ücreti gibi ödemeler dikkate alınarak istisna uygulanacak.
