NATO'ya girmek amacıyla Türkiye'nin talep ettiği şartları uyguladığını iddia etmesine rağmen terör örgütlerinin faaliyetlerine göz yummaya devam eden İsveç, terör örgütü destekçilerine hapis cezası öngören yasaya onay vermiş ve 1 Haziran'da yürürlüğe giren yasa ile terör örgütünün faaliyetlerini teşvik eden, güçlendiren veya destekleyenlere 4 yıla kadar hapis cezası verilmenin önü açılmıştı.
Ancak Kurban Bayramı'nın ilk gününde başkent Stockholm'de Irak asıllı Salwan Momika isimli bir kişinin Stockholm Camisi önünde polis koruması altında Kur'an-ı Kerim yakması, iki ülke arasındaki ilişkileri bir kez daha gerdi.
Litvanya'daki Vilnius Zirvesi öncesinde yaşanan bu gelişme ipleri gererken flaş bir gelişme yaşandı.
BRÜKSEL'DE 3'LÜ ZİRVE
Zirve öncesinde bugün Brüksel'de Türkiye, İsveç ve Finlandiya'nın dışişleri bakanları ile istihbarat başkanlarının da katılacağı üst düzey bir toplantı yapıldı.
HAKAN FİDAN'DAN İSVEÇ'E HATIRLATMA: HARFİYEN YERİNE GETİRİLMELİ
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan toplantıya ilişkin açıklamalarda bulundu.
Fidan, Brüksel'de NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, İsveç ve Finlandiya'nın katılımıyla gerçekleştirilen Daimi Ortak Mekanizma Toplantısı'nın ardından basın toplantısı düzenledi.
İsveç'in üçlü mutabakattaki tüm taahhütleri yerine getirdiği iddiasının ayrıca incelenmesi gerektiğini vurgulayarak, "Terör örgütlerinin ekmeğine yağ süren bu tür eylemlere izin veren bir ülkenin terörle mücadelede nasıl bir rol oynayabileceği de ayrıca tartışmaya açık hale geliyor. Mevzubahis olan yaşamsal çıkarlarımız ve ülkemizin bekasıdır. Devletimizin ve milletimizin güvenliğidir. Böyle bir konuda zaman baskısını bir metot olarak kullanılmasını hiçbir zaman tasvip etmedik. Yapılması gereken bellidir. Üçlü anlaşmanın gerekleri, harfiyen yerine getirilmelidir. İşte bugünkü toplantılarda üçlü muhtırada kayıtlı taahhütlerin teker teker üzerinden geçtik. Bu konudaki görüş ve tespitlerimizi ayrıntılı şekilde İsveç ve Finlandiya tarafıyla ve NATO Genel Sekreteri ile paylaştık" diye konuştu.
"MEVZUAT DEĞİŞİKLİĞİNİN TÜRKİYE İÇİN BİR ANLAMI KALMIYOR"
Bakan Fidan, terör örgütlerinin İsveç'te provokasyon ve eleman devşirmenin yanı sıra mali kaynaklara erişim sağlayabildiği durumda mevzuat değişikliğinin Türkiye için bir önemi kalmadığını söyledi. Bakan Fidan, "İsveç, mevzuat değişikliği bağlamında bazı adımlar attı. Mevzuat değişikliklerinin şimdi fiiliyata yansıması gerekiyor. İsveç'teki güvenlik sistemi altyapısının, provokasyonlara engel teşkil edecek bir mekanizma üretememesi bizi açıkçası düşündürüyor. Terörle mücadele alanında İsveç'in NATO üyeliğinin ittifaka herhangi bir risk getirmemesi tam tersine olumlu bir katkıda bulunması gerek. İsveç'in Türkiye için güvenli bir müttefik olacağını bilmemiz gerekiyor. PKK, FETÖ gibi terör örgütleri ve bunlarla bağlantılı yapılar, İsveç sokaklarında gösterilerine devam edecekse, eleman devşirebilecekse, mali kaynaklara erişim sağlayabilecekse mevzuat değişikliğinin Türkiye için bir manası kalmıyor. Dolayısıyla İsveç'in üçlü muhtıradan neşet eden tüm taahhütleri yerine getirdiği iddiasını ayrıca incelemek gerekiyor. Öte yandan, Kurban Bayramı'mızın ilk gününde, milyarlarca Müslümanın kutsal kitabı Kur'an-ı Kerim'e alçakça saldırılmasına izin verilmesi, asla göz ardı edebileceğimiz bir durum değildir. Üstelik bu ilk kez de olmuyor" diye konuştu.
"AÇIK KAPI POLİTİKASI'NA EN GÜÇLÜ DESTEĞİ VEREN ÜLKEYİZ"
Bakan Fidan, Türkiye'nin, NATO'nun Açık Kapı Politikası'na en güçlü desteği veren ülke olduğunu, ancak İsveç'in üçlü muhtıradaki taahhütlerini yerine getirmesi gerektiğini belirterek, "Bu taahhütlerin uygulanmasının takibi için de Daimi Ortak Mekanizma'nın kurulması kararlaştırılmıştı. Daimi komite toplantısının dördüncüsünü 14 Haziran 2023 tarihinde Türkiye'de yaptık. NATO, siyasi ve askeri bir ittifaktır. NATO'ya katılma arzusundaki ülkelerin ittifakın iki temel tehditten biri olarak tespit ettiği terörizmle mücadele konusunda sağlam tavır sergilemeleri şarttır. Ayrıca müstakbel müttefiklerin, Türkiye'ye askeri malzeme ihracatında yaptırım ve kısıtlama uygulamamaları gerek. Bunlar müttefiklik hukukunun en temel gereğidir. Bunlar ayrıca İsveç'in üçlü mutabakat çerçevesinde kabul ettiği yükümlülüklerdir. Sürecin en başından bu yana biz bu anlayışla hareket ettik. İttifakın Açık Kapı Politikası'na en güçlü desteği veren müttefiklerden biri olduk. Nitekim Finlandiya, geçtiğimiz Nisan ayının ortasında meclisimiz tarafından tamamlanan onay süreci sonrası ittifaka üye oldu. Dolayısıyla İsveç, NATO'ya üyeliğini yükümlülüklerini yerine getirerek başarabilir. Bugün, 14 Haziran'daki Daimi Ortak Mekanizma Toplantısı sonrasında İsveç'in bu yolda ilave bir ilerleme sağlayıp sağlamadığını bir kez daha gözden geçirdik" ifadesini kullandı.
STOLTENBERG'E TEBRİK
Görev süresinin bir yıl daha uzatılması konusunda NATO Genel Sekreteri Stoltenberg'e tebriklerini dile getiren Fidan, "Heyetimiz önce NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile bir araya geldi. Kendisini, görevinin uzatılması vesilesiyle tebrik ettik. Biliyorsunuz bir yıl süreyle kendisinin görevi uzatıldı. Burada Sayın Cumhurbaşkanımız olumlu oy kullanılması konusunda talimatlarını temsilcilerimize iletti. Türkiye'nin görüşü de burada olumlu oldu. Diğer ülkelerin de bu konudaki olumlu görüşüyle kendisinin görevi bir yıl daha uzatıldı. Kendisini de bu konuda tebrik ettik" diye konuştu.
(Nato'ya üyelik için) Müstakbel müttefiklerin Türkiye'ye askeri malzeme ihracatında yaptırım ve kısıtlama uygulamamaları gerek."
TÜRKİYE'NİN TALEPLERİ YERİNE GETİRİLMEMİŞTİ
Öte yandan İsveç, Türkiye'nin beklediği adımları atabilmiş değil.
Her ne kadar Stockholm'ün terörle mücadeleye yasasında yaptığı değişiklik 1 Haziran itibariyle yürürlüğe girse de İsveç, Ankara'nın istediği terör örgütü PKK ve FETÖ'cüleri henüz iade etmedi.
Türkiye bu adımların atılmaması halinde İsveç'in üyeliğine kırmızı ışık yaktığını açıkça belirtmişti.
DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI'NDAN AÇIKLAMA
Dışişleri Bakanlığı'ndan konuyla ilgili yapılan açıklamada "14 Haziran 2023 tarihinde Ankara'da gerçekleştirilen bir önceki toplantıdan bu yana geçen sürede Finlandiya ile İsveç'in özellikle terörizmle mücadelenin çeşitli boyutları bağlamında 3'lü muhtıra temelinde attıkları adımlar gözden geçirilecektir" denildi.
MACARİSTAN DESTEK VERİYOR
İsveç'in ittifak üyeliğine karşı çıkan Macaristan, süreçte Türkiye ile ortak hareket vaadinde bulunuyor.
Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto, İsveç'in NATO üyeliği sürecine ilişkin Türkiye'nin tutumunda değişiklik olması halinde Macaristan'ın süreci geciktirmeyeceğini açıkladı. İsveç'in NATO üyeliğinin onaylanması noktasında Türk mevkidaşı ile temas halinde olduğunu da ifade etti.
"TÜRKİYE'NİN KİLİT ROLÜ BULUNUYOR"
Avrupa Birliği Komisyonu'ndan da Türkiye'nin NATO'daki varlığına ilişkin "kilit rolü bulunuyor" değerlendirmesi geldi.
Komisyonun genişlemeden sorumlu üyesi Oliver Varhelyi, Türkiye'nin pek çok krizde ara bulucu rolü oynadığını hatırlattı. Türkiye'yi önemli bir bölgesel ortak olarak tanımladı.
Ukrayna - Rusya savaşı üzerine İsveç ve Finlandiya, NATO'ya üyelik başvurusu yapmış, Finlandiya'nın süreci nisan ayında tamamlanmıştı.
İsveç ise henüz Türkiye ve Macaristan'ın onayını alamadı.
