Son günlerde yoğun ilgi gören ve bir açıklık bekleyen vatandaşlar, Emeklilikte Yaşa Takılanlar durumuna kimlerin dahil olduğunu araştırıyor. EYT yasası mecliste onaylanırsa bu yasadan kimler faydalanabilecek? Uzun bir çalışma hayatını bitirenler, emekli olma hayaliyle yaşıyor.
EYT 2020 CUMHURBAŞKANLIĞI YILLIK PROGRAMI'NDA VAR MI?
2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda, kısa adı EYT olan emeklilikte yaşı takılanlara pek de müjdeli haber gözükmüyor. Eylül ayında, Cumhurbaşkanı Erdoğan, EYT mağdurları ile görüşülmesi için Sosyal Politikalar Kurulu'nu görevlendirmişti. Bu da emeklilikte yaşa takılanlar için bir umut ışığı olmuştu. Hatta bu konuda 2020 yılında yeni gelişme yaşanacağı bile söyleniyordu. Ancak 2020 Yılı Programı'nda, bu konuda bir aksiyon alınacak gibi gözükmüyor.
DETAYLAR İÇİN BİR SONRAKİ SAYFAYA TIKLAYINIZ
Aksine programda, sosyal güvenlikte mevcut durum özetlenirken; geçmişte uygulanan erken emeklilik ve yüksek aylık bağlama oranlarının aktüeryal dengeyi bozması nedeniyle sosyal sigorta sisteminin gelirlerinin giderlerini karşılayamadığına ve yapılan reformlara rağmen sistemin açık vermeye devam ettiğine değiniliyor. Finansman açığını kapatmak için sisteme bütçeden yapılan transfer tutarının GSYH'ya oranının 2017 yılında yüzde 0.79'dan, 2018 yılında yüzde 0.48 düzeyine gerilediği vurgulanıyor ki, sosyal sigorta primlerine devlet katkısı, ek ödemeler, faturalı ödemeler, ödeme gücü olmayanların genel sağlık sigortası primleri bu orana dahil değil. Ayrıca, Programda, "Sosyal sigorta sisteminde finansal sürdürülebilirlik açısından önemli bir gösterge olan aktif-pasif oranı 2017 yılında 1.95 iken, 2018'de bu oran 1.86 olarak gerçekleşmiştir. Çırak, stajyer ve kursiyer hariç tutulduğunda ise bu oran 1.82 seviyesinden, 1.73'e gerilemiştir" deniyor.
Peki, aktif-pasif oranı nedir? Çalışanlara aktif sigortalı; emekli, dul, yetim, malul sigortalılara pasif sigortalı deniyor. Aktif-pasif oranı da kaç aktif çalışanın, kaç pasif çalışanı finanse ettiğini gösteriyor. Bu oranın ideali ise 4. Yani 4 çalışan, 1 pasif sigortalıyı finanse etmeli. Son açıklanan verilere göre bu oran bizde 1.86. Buradan yola çıkarsak, 2020'de emeklilikte yaşa takılanlar için herhangi bir tasarrufta bulunulmayacağını söylemek sanırım yanlış olmaz.
EYT İÇİN BÜTÇE AYIRILDI MI?
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanı Naci Ağbal, emeklilikte yaşa takılanlar için bütçeden kaynak ayrılıp ayrılmadığına dair bir soru üzerine "2020 yılı bütçesi yapılırken mevcut belirlenmiş Kalkınma Planı, Yeni Ekonomi Programı ve mevzuatta tanımlanmış görevler kapsamında giderler oluşturuldu. Dolayısıyla mevzuatta öngörülmeyen herhangi bir konuda bütçeden yeni bir kaynak öngörülmedi." dedi. EYT ile ilgili hükümet bir çalışma olmadığını açıklamıştı.
