MATRAH NEDİR?
Matrah, vergi borcunu hesaplamak için kullanılan, vergi yasalarına göre belirlenen vergiye tabi tutardır/değerdir. Bir kazançtaki giderler düştükten sonra, ortaya çıkan tutarın vergi hesaplamasında kullanılan gelir miktarını oluşturur.
Matrah, içerdiği değere göre ikiye ayrılır:
Advalorem matrah: Belirli bir rakamdır. Örneğin gelir vergisinde elde edilen gelirden indirilebilir giderler düşüldükten sonra kalan kısım matrahı oluşturur.
Spesifik matrah: Vergiye sebep olan şeyin cinsi, özelliğine göre belirlenen matrahtır (m2, kwat, motor gücü 1500 gibi). Örneğin MTV'de matrah hesaplanırken motorlu taşıtın motor gücü hesaba katılmaktadır.
MATRAH BELİRLEME USÜLLERİ
Beyan Usulü: Vergi mükellefinin kendi matrahını beyan etmesidir.
Karine usulü: Vergi mükellefinin gelir veya servetinin ölçüsü olduğu kabul edilen çeşitli dış göstergelerden yararlanmak suretiyle vergi matrahının hesaplanmasıdır.
Götürü Usul: Vergilendirmeye esas olacak değer veya miktarın tek tek belirlenmesi yerine aynı durumdaki tüm vergi mükellefleri için genel olarak belirlenmesidir.
İdarece Takdir Usulü: Matrahın belirlenmesi konusunda idarenin takdir hakkını kullanmasıdır.
ÖTV NEDİR?
Özel Tüketim Vergisi (ÖTV), belirli mal veya ürünler üzerinden maktu veya oransal olarak alınan bir harcama vergisidir. İlk olarak Avrupa Birliği ile uyum çerçevesinde yapılan kanun değişiklikleriyle gündeme gelmiş ve yine aynı amaçla 2002 yılında 4760 sayılı kanun ile kabul edilmiştir. Avrupa Birliği'nde bu verginin uygulanmasındaki amaç, gelir elde etmekten ziyade sosyal fayda sağlamaktır. Bu nedende ÖTV, lüks (mücevher, kürk vb.), sağlığa zararlı (alkol, sigara vb.), çevreye zararlı (benzin vb.) mallara uygulanır.
