AA muhabirinin, 2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'ndan yaptığı derlemeye göre, raylı sistem araçları güvenli ve konforlu bir yolculuk imkanı sağlaması, yük taşımacılığında ekonomik, verimli ve çevre odaklı fırsatlar sunması nedeniyle hem kent içi hem de şehirler arası ulaşımda yaygın olarak tercih ediliyor. Bu nedenle küresel ölçekte raylı sistem araçlarına yapılan yatırımlar hızla artıyor.
Türkiye'de de demir yolu ve kent içi ulaşım sektörlerinde artan kamu yatırımlarına paralel olarak önemli ölçüde çeken ve çekilen araç ihtiyacı ortaya çıktı. Bugüne kadar tamamlanan projelerde kullanılan araçlar yurt dışı merkezli firmalardan tedarik edildi.
Yalnızca metro ve tramvay araçları dikkate alındığında, son 30 yılda ülkede 12 firmadan 26 farklı araç tipinde 2 bin 866 aracın ithalatı yapıldı.
Demir yolu ve kent içi ulaşım sektöründe hala büyük miktarda proje stoku bulunan ülkede, kaynakların yurt dışına çıkışının önüne geçilmesi, yerli raylı sistem aracı sanayisinin gelişimi ve daha sonraki aşamalarda üretilen araçların ihracatıyla ülke ekonomisine katkı sağlanması önem arz ediyor.
Türkiye'de raylı sistem araçlarının tasarımı, üretimi, bakım ve onarımının yapılması, ayrıca kritik alt bileşenlerin yerlileştirilmesi ve yerlilik oranlarının artırılması amacıyla TCDD'nin bağlı ortaklıkları olarak faaliyetlerini yürüten TÜVASAŞ, TÜLOMSAŞ ve TÜDEMSAŞ, Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayii AŞ (TÜRASAŞ) Genel Müdürlüğü çatısı altında birleştirildi.
TÜRASAŞ'IN KÜRESEL ÖLÇEKTE ÜRETİCİ KONUMUNA GELMESİ BEKLENİYOR
Lokomotif, tren setleri ile yük ve yolcu vagonlarının yerli ve milli üretilmesi imkanlarına sahip olan TÜRASAŞ'ın kuruluş amaçları arasında, yerli sanayinin Ar-Ge, tasarım ve üretim kabiliyetlerinin geliştirilmesi, tüm raylı sistem araçlarının ve kritik bileşenlerinin tasarımı, imalatı, bakım ve onarımının yapılması hususları yer alıyor.
Cumhurbaşkanı oluruyla tedarik süreçlerine devam edilen yüksek hızlı tren setleri hariç, yurt dışından ilave yüksek hızlı tren seti temin edilmemesi, ayrıca TÜRASAŞ tarafından üretilen milli elektrikli tren setlerinin hızlı ve yüksek hızlı tren hatlarında kullanılması karara bağlandı.
Bu çerçevede TÜRASAŞ'ın milli demir yolu sanayisini hızlı bir şekilde geliştirmesi ve demir yolu araçları imalat sanayisinde küresel ölçekte üretici konumuna gelmesi bekleniyor.
TÜRASAŞ bünyesinde yabancı firma lisansı ile dizel tren seti üretilirken, söz konusu projeden elde edilen bilgi birikimi milli elektrikli tren seti üretiminde kullanılıyor.
MİLLİ ELEKTRİKLİ TREN SETİNİN FABRİKA TESTLERİNE BAŞLANDI
Milli elektrikli tren seti üretimi çalışmaları kapsamında üretilmesi planlanan tüm raylı sistem araçlarına da hizmet edebilecek kapasitede Alüminyum Gövde Üretim Tesisi 2019'da hizmete açıldı.
Milli elektrikli tren seti üretimi kapsamında saatte 160 kilometre hıza uygun prototipin montajı tamamlanarak fabrika testlerine başlandı. Milli Elektrikli Tren Seti Projesi kapsamında geliştirilen altyapının ve yetkinliğin kullanılarak söz konusu tren setlerinin hızlı tren hatlarında kullanılmak üzere gerekli tasarım değişikliklerinin sağlanmasıyla saatte 225 kilometre hıza çıkabilen Milli Hızlı Tren Projesi'nin hayata geçirilmesi hedefleniyor.
TÜRASAŞ tarafından geliştirilen milli elektrikli lokomotifin tasarım ve üretim çalışmaları devam ediyor. TÜRASAŞ bünyesinde yabancı firma lisansıyla elektrikli ve dizel lokomotif üretilirken, söz konusu projelerden elde edilen tecrübenin milli elektrikli lokomotif üretiminde kullanılması planlanıyor.
2018'de çalışmaları başlatılan yeni nesil 8 silindirli minimum 1200 beygir gücüne sahip dizel motorun prototip imalatı çalışmaları sürdürülüyor. TÜRASAŞ tarafından tasarım, sertifikasyon ve imalat süreçleri tamamlanan yeni nesil milli yük vagonlarının ihracatına devam ediliyor.
MİLLİ YÜKSEK HIZLI TRENİN PROTOTİPİ TAMAMLANACAK
Raylı sistem araçlarıyla kritik bileşenlerinin yerli imkanlarla üretilmesine yönelik yerli sanayinin Ar-Ge, tasarım ve üretim kabiliyetlerinin geliştirilmesi ve bu alanda milli markanın oluşturulması amaçlanıyor.
Milli elektrikli tren dizisinin üretiminin 2020'de tamamlanması öngörülüyor.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, TCDD Taşımacılık AŞ, TÜRASAŞ tarafından milli elektrikli tren dizisinin üretiminin bu yıl tamamlanarak seri üretimine geçilmesi, 2022'de de milli elektrikli lokomotifin seri üretimine, milli elektrikli lokomotifin ise prototip imalatına başlanmasını hedefliyor.
TÜBİTAK tarafından milli elektrikli lokomotifin Ar-Ge faaliyetlerinin koordinasyonu ve kritik bileşenlerin prototip düzeyinde geliştirmelerinin tamamlanması planlanıyor.
Saatte 225 kilometre hıza uygun Milli Hızlı Tren Projesi'nin de 2023'te tasarım çalışmaları tamamlanarak prototip imalatına başlanılması hedefler arasında yer alıyor.
Metro ve tramvay üretimi dahil tüm raylı sistem araçlarında cumhuriyetin 100'üncü yılı olan 2023'te yüzde 80 yerlilik düzeyine ulaşılması amaçlanıyor. Raylı sistem araç tedarikinde yüzde 60 yerlilik oranına ulaşılması öngörülüyor.
Milli Metro Projesi'nin tasarım, Milli Banliyö Treni Projesi'nde de prototip üretimi çalışmalarına o yıl başlanması programda yer alıyor.
Ayrıca, Türkiye'de üretilen yerli raylı sistem araçlarının kalite ve güvenilirlik düzeyinin sürekliliğinin sağlanabilmesini teminen ulusal ve uluslararası düzeyde hizmet verebilecek Eskişehir'deki Ulusal Raylı Sistemler Test ve Araştırma Merkezi tamamlanacak, bağımsız bir yapı tesis edilerek ilgili enstitü ve araştırma merkezlerinin de içinde bulunduğu işletim modeli hayata geçirilecek.
Söz konusu merkezin yapımı, TÜRASAŞ'ın ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde tamamlanacak.
