Bazı sigortalılar, yeterli prim ödemesini yapamadıkları için emeklilik hakkını elde edemiyorlar. İşte bu noktada, toplu prim iadesi imkanı devreye giriyor ve emeklilik hayalini gerçekleştiremeyenler için bir umut kaynağı oluşturuyor. İşte toplu ödemelere dair merak edilenler...
EYT düzenlemesi milyonlara emeklilik yolunu açtı. 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlardan prim ve yıl şartını tamamlayanlar emekli aylığına kavuştu. Ancak bazı sigortalılar, yeterli primi bulunmadığı için emekli olamıyor. Borçlanmayla ya da çalışarak emeklilik primini tamamlayamayacak kişilere de toplu prim iadesi imkanı sunuluyor.
Sadece EYT kapsamındakiler değil, primini tamamlayamayan tüm sigortalılar bu imkandan yararlanabiliyor. Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvuranlar, birikmiş primlerini toptan geri alma imkanını kullanabiliyor.
Vefat halinde ise hak sahibi yakınlarına bu imkan sağlanıyor. İşte bu konuda merak edilen soruların yanıtları:
🔎Hangi şartlar aranıyor?
SSK ve Bağ-Kur'luların toplu para alabilmesi için sigortalı olarak çalışmaması ya da kendi işini yürütüyor olmaması gerekiyor. Ayrıca emeklilik için gerekli olan 3 şarttan yıl ve yaşı tamamlamış olması şart.
🔎Emekli olamayanlar primlerini nasıl geri alabilir?
Yıl ve yaş şartını tamamlamasına karşın emeklilik için gerekli prim ödeme gün sayısını dolduramayanlar bağlı bulunulan sosyal güvenlik merkezine ya da il müdürlüğüne yazılı talepte bulunmaları halinde ödemiş oldukları prim tutarlarını toplu bir şekilde iade alabiliyor.
🔎 Prim iadesi neye göre hesaplanıyor?
SSK'lılar (4A) için 2008'den önce kendi adına ödenen hem işçi hem de işveren primi, 2008'den sonra ise sadece işçi primleri geri ödeniyor. Bağ-Kur'lular (4B) için tarih ayrımı yapmadan ödedikleri tüm primler geri veriliyor.
SGK'DAN PARANIZI GERİ ALABİLİRSİNİZ
Bu primler sadece malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları için olanlardan oluşuyor. Sigortalının, varsa hizmet borçlanmaları ile isteğe bağlı sigorta primleri de ölüm ve yaşlılık toptan ödemelerine dahil ediliyor. Kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası primleri toptan ödeme yoluyla ödenmiyor.
🔎 Ödenecek tutarda güncelleme söz konusu mu?
Evet güncelleme oluyor. Başvuru tarihine kadar geçen yıllar için güncelleme katsayısı ile hesap yapılıyor.
🔎Ölen kişilerin yakınları da alabiliyor mu?
Vefat eden sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için en az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya 4/1-(a) sigortalıları için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması gerekiyor.
Bu şartlar sağlanmadığı için ölüm aylığı alamayan hak sahipleri, başvuru yapıp prim tutarlarını toplu olarak iade alabiliyor. Örneğin; Bağ-Kur'lu bir kişi öldüğünde 1500 prim günü bulunuyorsa bu kişinin hak sahibi ölüm aylığı alamıyor. Ancak söz konusu 1500 gün için ödenen primleri topluca alabiliyor.
🔎Toptan ödemeyi alan, iade edip primleri yeniden ihya edebilir mi?
5510 sayılı Kanun'a göre toptan ödeme yapılarak hizmetleri tasfiye edilmiş bulunanlardan, yeniden bu kanuna tabi olarak malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olanlar, yazılı olarak müracaat etmeleri halinde, aldıkları toptan ödemenin ödeme tarihi ile yazılı istek tarihi arasında geçen yıllar için her yılın gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunan tutarı, tebliğ tarihini takip eden ayın sonuna kadar ödemeleri halinde, bu hizmetler ihya ediliyor.
🔎Tavanı aşan primlerin iadesi için süreç nasıl işliyor?
Bir prim iadesi imkanı da yüksek kazancı olanlar için sunuluyor. Birden fazla işveren yanında yapılan çalışmalarda prime esas kazanç üst sınırının aşılması durumunda primlerin iadesi mümkün oluyor.
Burada aynı sigorta türünde olmak önem taşıyor. Primler çalışanın tabi olduğu sigortalılık hali için belirlenen prime esas kazanç üst sınırı üzerinden hesaplanan tutarı aştığında adına fazla ödenen tutar Kurum'dan geri istenebiliyor.
🔎Emekli işçilerin de tavanı aşan primler için iade hakkı var mı?
Prim iadesinden, birden fazla işverene bağlı olarak çalışan emekli işçiler de yararlanıyor. Emekli olduktan sonra sigortalı çalışmaya devam edenler için işçi payı olarak yüzde 7.5 oranında prim kesiliyor.
İşsizlik sigortası primi ise kesilmiyor. Bu nedenle, emekli işçilerin tavanı aşan kazançlarının yüzde 15'i oranında değil, yüzde 7.5'i oranında prim iadesi yapılıyor.
