Kasapta, manavda, kuaförde, doktor muayenehanelerinde, elektronik mağazalarında kredi veya banka kartı ile ödeme almak yerine, müşterilerini IBAN'la ödemeye yönlendiren, üstelik alışveriş karşılığında fiş-fatura kesmeyen esnafa kötü haber geldi.
Kasapta, manavda, kuaförde, doktor muayenehanelerinde, elektronik mağazalarında kredi veya banka kartı ile ödeme almak yerine, müşterilerini IBAN'la ödemeye yönlendiren, üstelik alışveriş karşılığında fiş-fatura kesmeyen esnafa kötü haber geldi.
TRANSFERLER İNCELEMEDE
Hazine ve Maliye Bakanlığı tüm işletmelerin hesaplarına IBAN yoluyla gelen transferleri didik didik incelemeye başladı. Ödemeyi banka hesabından alıp fiş vermeyen işletmelere her bir fiş için 3.400 TL, fatura vermeyen işletmelere ise her bir fatura için 3.400 liradan az olmamak üzere belgede yer alması gereken tutarın yüzde 10'u oranında özel usulsüzlük cezası kesilecek. Devleti vergi kaybına uğrattıkları için vergi incelemesi yapılacak.
HAKSIZ REKABETE NEDEN OLUYORDU
Son dönemde esnaf, banka POS cihazlarının yüksek komisyon oranları ve alışveriş bedelinin tahsil sürelerinin 45 güne yaklaşması nedeniyle IBAN ile ödemeye yönelmişti. Pek çok esnaf iş yerine IBAN'ların olduğu karekodlu tabela koymaya başlamıştı. Ancak IBAN ile ödeme suistimalleri de beraberinde getirdi. Kimi esnaf kendilerinin IBAN'ını kasa önüne koyarken, kimi de üçüncü şahıslara ait IBAN'ları kiralamaya başlamıştı. Birçok işletme aylık 15-20 bin TL'ye başkalarının IBAN'larını kiralayarak hem gerçek kazançlarını beyan dışı bırakıp vergiden kaçıyordu hem de dolandırıcılığa zemin hazırlıyordu. Kredi kartı ile alışveriş yapıldığında fiş ve fatura kesmek zorunda olan esnaf, IBAN'la ödemede fiş de vermiyordu. Vatandaştan, havalenin açıklama kısmına da 'ödeme' yazılmasını ya da boş bırakılmasını istiyordu. IBAN ile ödeme, vergisini ödeyen esnafla haksız rekabete de neden oluyordu.
BANKA HESAPLARI İNCELENİYOR
Hazine ve Maliye Bakanlığı IBAN ile ödeme yaygınlaşınca esnafın banka hesaplarını incelemeye aldı. İşletmelere ve işletmeyle ilişkili tüm hesaplara IBAN yoluyla gelen transferler inceleniyor. Sadece işletme sahiplerinin değil yakınlarının ve çalışanlarının hesapları ile kiralama yoluyla kullanılan hesaplar da denetleniyor. Banka hesap hareketleri, tapu ve araç sicilleri gibi verilerden yola çıkılıyor. Gerçek kazançlarını beyan dışı bırakanlar denetim kapsamına alınıyor. Kiralama yoluyla edinilen banka hesapları da MASAK mevzuatı çerçevesinde terörün finansmanı, kara para aklama, yasa dışı bahis gibi suç unsuru barındıran eylemler kapsamında inceleniyor.
BAKANLIK MERCEK ALTINA ALIYOR
Denetimleri sıklaştıran Maliye binlerce işletmeyi tespit etti. Planlama kapsamında yaklaşık 50 ili kapsayan ve 1000 civarında vergi müfettişinin katılımıyla birçok sektörü içine alan yaygın vergi incelemeleri yürütülecek. Yapılacak incelemeler sırasında özellikle son dönemde kayıt dışılıkla ilgili IBAN ve mail order üzerinden yapılan ödeme ve para transferleri, banka hesaplarının başkalarına kullandırılması, kırmızı et piyasasındaki kayıt dışı işlemler, vergi istisna ve muafiyetlerinden yararlanan mükellefler tarafından yapılan işlemler denetlenecek.
BİRÇOK SEKTÖR RADAR ALTINA ALINACAK
Ayrıca KDV oranlarının farklı uygulanması, gayrimaddi hak ödemeleri, kripto para borsaları üzerinden yapılan işlemler, haksız yere stok affından yararlanan mükellefler, lüks araç ticareti mercek altına alınacak. Kuyum sektörü, perakende sektörü, ulaştırma ve depolama sektörü, enerji sektörü, sağlık sektörü, konaklama ve yiyecek hizmetleri sektörü, inşaat sektörü, tekstil sektörü radara alınacak. Bu sektörlerde faaliyet gösteren mükellefler, özel eğitim kurumları ile sahte fatura kullanılmak suretiyle vergi kaybına sebebiyet veren mükellefler başta olmak üzere orta ve büyük ölçekteki birçok mükellefe vergi incelemesi kapsamında sorular yöneltilecek.
YAPISAL DÜZENLEMELERE ZEMİN OLUŞTURACAK VERİLER TOPLANACAK
Kaynaklardan edinilen bilgiye göre bu sefer vergi denetimlerinde yapısal sorunların çözümünde kullanılması için de sorular yöneltilecek. Saha çalışmaları sırasında yalnızca vergi incelemesi yapılmakla kalınmayacağı belirtilirken, ayrıca kayıt dışılığa sebep olan yerel veya yapısal faktörlerin tespiti ile kayıt dışılığın yaygın olduğu sektörlerde vergisini düzenli ödeyen mükelleflerin maruz kaldığı rekabet eşitsizliğini gidermeye yönelik yapısal düzenlemelere zemin hazırlayacak verilerin toplanacağı öğrenildi.
TİCARET BAKANLIĞI UYARDI
Ticaret Bakanlığı da geçtiğimiz günlerde IBAN kiralama ilanları başta olmak üzere sosyal mühendislik dolandırıcılığına karşı, "Bir banka hesabının maddi menfaat karşılığında başka kişiler tarafından kullanılmasına izin vermek, Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Kanunu'na göre suç teşkil ediyor" uyarısında bulunmuştu.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, dolandırıcıların, çeşitli platformlar üzerinden tüketicilere ulaşarak, "Banka hesabının kiralanması ya da kullandırılması karşılığında yüksek kazanç" vaadiyle yasa dışı kanallardan edinilen paranın transferini bu hesaplar üzerinden gerçekleştirdiği aktarılmıştı.
NASIL BELİRLENİYORLAR?
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in talimatı ile hazırlanan kapsamlı denetimde çok sayıda sektör belirlendi. Bu sektörlerin nasıl belirlendiğine yönelik olarak kaynaklar, incelenecek mükelleflerin birçok yöntemle belirlendiğini kaydettiler. Bunların en başında risk analiz sisteminde yer alan senaryolara takılan gerçek ve tüzel mükellefler, kayıtdışılığın yüksek olduğu sektörler nezdinde yapılan araştırma çalışmalarında tespit edilenler var. Yine enflasyonla birlikte artan karlılıklarına rağmen ödedikleri vergi düşük kalan şirketler nezdinde yapılan tespitler bulunuyor. İhbarlar sonucunda belirlenen mükellefler, Türkiye'de yüksek kazançlar elde eden ancak aynı oranda vergi vermeyen yabancı ortaklı şirketler bulunuyor. Denetlenecek mükelleflerin tamamının risk kriterlerine takıldığı belirtildi. Yüksek oranda vergi harcamasına konu istisna ve muafiyetleri bulunduğu, karlılıklarının yüksek ancak efektif vergi yüklerinin düşük kaldığı vurgulandı.
MASAK, SAVCILIK, KOM İŞ BİRLİĞİ İÇERİSİNDE
Yapılan tespitler dolayısıyla incelenen mükelleflerin de bulunduğu öğrenildi. Yapılan araştırmalarda sahte belge düzenlemek ve kullanmak suretiyle organize bir şekilde vergi suçu işlediği şüphesi olan mükellefler de bulunuyor. Bunlara karşı müfettişlerle birlikte MASAK, Savcılık ve KOM işbirliği yapıyor.
