Gıda güvenliğinin gelecekteki en önemli kaynak ve milli serveti olan yerli tohumlar, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü'ne (TAGEM) bağlı 2 tohum gen bankasında korunuyor. Aynı zamanda Türkiye'de ilk kez geliştirilen yerli tohum çeşitleri de birer birer tescilleniyor. TAGEM'e bağlı 2 gen bankasında 121 bin tohum ve 18 arazi gen bankasında 107 türe ait yaklaşık 10 bin canlı yerli tohum olmak üzere toplam 131 bin yerli tohum korunuyor. Korunan tohumlar, Ar-Ge çalışmalarıyla yeni çeşitlerin geliştirilmesinde kullanılıyor. Konya'da kurulan Ar-Ge merkezinde kuraklığa dayanıklı 79 çeşit geliştirildi. Geliştirilen modern çeşitler, yerel çeşitlerden gelen genleri içeriyor ve 21'inci yüzyıl gıda güvenliğine önemli bir kaynak oluşturuyor. 2023'e kadar 21 yılda toplam 398 çeşit geliştiren TAGEM, bu çeşitleri özel sektöre aktararak bitkisel üretimde kullanılmasını sağlıyor. TAGEM, kışlık sebze tohumculuğunda yüzde 1 olan yerli tohum kullanım oranını uzun vadede yüzde 50'ye çıkarmayı hedefliyor.
İLKLER ÜRETİLDİ
Aynı zamanda TAGEM, Türkiye'de ilk kez gerçekleşen birçok projeye de imza attı. Türkiye'de ilk doğal renkli pamuk çeşitleri TAGEM tarafından geliştirilerek tescil ettirildi. Bu çeşitlerden elde edilen lifler tekstil sektöründe katma değerli ürün olarak kullanılıyor. Tip 2 diyabet veya pro-diyabet sorunu yaşayanlar için doyurucu ve enerji verici besin içeriğine sahip kavuzsuz arpada Türkiye'nin ilk yerli çeşitleri tescil ettirilenler arasında yer aldı. Geliştirilen 12 adet yerli patates çeşidi de ülke ekonomisine katkı sağlıyor. Öte yandan Türkiye'de ilk defa doku kültürü yöntemi ile patates tohumluğu üretimi için pilot tesisler kuruldu. Doku kültürü laboratuvarları ve seralar şeklinde işletilmeye başlanan pilot tesislerde ülke ihtiyacının yüzde 10'u üretilebilecek.
132 ÜLKEYE İHRACAT
Türkiye, tohumculuk sektöründe 121 ülkeye tohum ihracatı yaparken, buna fidan ve süs bitkileri de eklendiğinde toplam 132 ülkeye tohum ihracatı yapıyor. 2023'te 450 milyon doları aşan ihracatla ülke ekonomisine katkı sağlanıyor. Sertifikalı tohum üretiminde ise 2023'te 1 milyon 300 bin ton aşıldı. (RANA BÜYÜKTAŞ)
