Vergi kayıp kaçaklarıyla ilgili alınan tedbirler kapsamında kira ödemeleri de mercek altına alındı. Özellikle son dönemde büyükşehirlerde fahiş şekilde artan kira bedelleri vatandaşların da tepkisine yol açıyor. Yüzde 25 sınırının kalkmasının ardından bazı ev sahipleri TÜFE ortalamasının çok üstünde yüzde 100'leri bulan zam talep etmeye başladılar. Yüksek kira bedellerine razı olan kiracılar bir başka taleple de karşılaşıyor.
Takvim Foto Arşiv
Ev sahipleri vergi vermemek için kira tutarlarını elden almak istiyor. Kira ödemelerini elden alıp beyan etmeyen ev sahipleri, ya da bir kısmını elden alıp eksik beyan eden ev sahipleri artık kaçamayacak. Çünkü sadece ev sahipleri değil, vergi kaçağından kiracılar da sorumlu olacak. Kiracılar için de en az 5 bin lira olmak üzere 20 milyon liraya kadar ceza kesilebilecek. Ancak kiracı elden ödemeyi yaptıktan sonra 5 iş günü içinde durumu vergi dairesine giderek bildirirse cezadan kurtulmuş olacak.
Takvim Foto Arşiv
Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığınca hazırlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Böylece konut ve iş yeri kiralarının banka yoluyla ödenmesi de resmen başlatılmış oldu. Eski uygulamada belli miktarın üzerindeki kiralar bankadan ödeniyordu. Şimdi kiranın miktarına bakılmadan tamamı banka ya da PTT aracılığı ile ödenecek ve kayıt altına alınacak.
Takvim Foto Arşiv
SÖZ KONUSU TEBLİĞ İLE GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLERDEN BAZILARI ŞÖYLE:
ESKİ UYGULAMA: Konut kira ödemeleri 500 TL'yi aşarsa banka ve PTT'den ödenmesi zorunlu.
YENİ UYGULAMA: Konut kira ödemelerinde tutara bakılmaksızın banka ve PTT aracılığı ile ödeme zorunlu oldu.
Takvim Foto Arşiv
ESKİ UYGULAMA: Sadece ev sahibi ya da kiralayan cezadan sorumlu.
YENİ UYGULAMA: Usulsüzlük tespit edildiğinde ev sahibi ve kiracıya ayrı ayrı ceza kesilecek.
Takvim Foto Arşiv
ESKİ UYGULAMA: Ev sahibine kesilen ceza kiranın yüzde 5'i kadardı ve alt sınırı 3 bin lira idi.
YENİ UYGULAMA: Ceza hem ev sahibine hem kiracıya kira bedelinin yüzde 10'u kadar kesilecek ve alt sınır 5 bin lira olacak.
Takvim Foto Arşiv
ESKİ UYGULAMA: Bir takvim yılı içinde kesilebilecek cezanın üst sınırı 8 milyon 700 bin TL.
YENİ UYGULAMA: Bir takvim yılı içinde kesilebilecek cezanın üst sınırı 20 milyon TL.
Takvim Foto Arşiv
İŞTE RESMİ GAZETEDE YAYIMLANAN TEBLİĞDEKİ İLGİLİ BÖLÜMLER
MADDE 2- (1) Konutlarda ve iş yerlerinde, konutunu ve iş yerini kiraya verenler ve bunları kiralayanların, kiraya ilişkin tahsilat ve ödemelerini bankalar veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi tarafından düzenlenen belgelerle tevsik etmeleri zorunludur.
(2) Haftalık, günlük veya benzeri şekilde kısa süreli konut kiralamalarına ilişkin yapılan tahsilat ve ödemeler de tevsik kapsamındadır.
(5) Bankalar veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi aracı kılınmak suretiyle; para yatırma, havale, EFT, çek, banka ve kredi kartı gibi araçlar kullanılmak suretiyle yapılan tahsilat ve ödemeler karşılığında dekont veya hesap bildirim cetvelleri düzenlendiğinden, bu belgeler tevsik edici belge kabul edilecektir. Bankaların internet şubeleri üzerinden yapılan ödeme ve tahsilatlar da aynı kapsamdadır. Kişilerin kira ödemelerini; banka şubelerine giderek T.C. kimlik numarası, vergi kimlik numarası, ad soyad/unvan bilgileri ve "kira ödemesi" açıklamasıyla kiraya verenin hesabına yatırması durumunda da tevsik yükümlülüğü yerine getirilmiş sayılır.
Takvim Foto Arşiv
CEZA UYGULAMASI
MADDE 3- (1) 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesinde yer alan hüküm uyarınca, 213 sayılı Kanunun mükerrer 257 nci maddesiyle getirilen zorunluluklara uymayanlara özel usulsüzlük cezası kesilmesi gerekmektedir.
(2) Anılan madde uyarınca, bu Tebliğ ile getirilen zorunluluklara uymayanların her birine, her bir işlem için 28/7/2024 tarihli ve 7524 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 13 üncü maddesi ile 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesinde yapılan değişiklik uyarınca;
Takvim Foto Arşiv
- Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında 20.000 Türk lirasından,
- İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında 10.000 Türk lirasından,
- Yukarıda yazılı bulunanlar dışında kalanlar hakkında 5.000 Türk lirasından,
az olmamak üzere işleme konu tutarın %10'u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir.
(3) Ancak, bir takvim yılı içinde kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı 20 milyon Türk lirasını geçemez.
Takvim Foto Arşiv
(4) Tevsik zorunluluğuna aykırı bir şekilde ödeme yapanların; durumu, ödemeyi takip eden beş iş günü içerisinde kendiliğinden idareye bildirmesi halinde, ödemede bulunan adına bu düzenleme uyarınca özel usulsüzlük cezası kesilmez.
(5) Tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etme zorunluluğuna uymayanlar için asgari ve azami miktarları belirtilmiş olan tutarlar ile ceza miktarları her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak 213 sayılı Kanun uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılarak uygulanır.
ÖRNEK 1: Gayrimenkul sermaye iradı yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan (A), sahibi olduğu gayrimenkulünü, 2024 yılında mükellefiyeti bulunmayan (B)'ye konut olarak kiraya vermiş olup konutun aylık kira bedeli 20.000 TL'dir.
Yapılan araştırmalar sonucunda, 2024 yılı Kasım ayına ait kira bedelinin elden ödendiği tespit edilmiştir.
Takvim Foto Arşiv
Bu durumda, elden yapılan kira ödemesi nedeniyle tevsik zorunluluğuna uyulmadığından, gayrimenkul sermaye iradı yönünden mükellefiyeti bulunan kiraya veren (A) ve mükellefiyeti bulunmayan kiracı (B)'ye 213 sayılı Kanunun mükerrer 355 inci maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendine göre özel usulsüzlük cezası kesilecektir.
Buna göre; elden tahsil edilen ve ödenen 20.000 TL kira tutarı için bu tutarın %10'u oranında hesaplanan (20.000 TLx0,10=) 2.000 TL ceza tutarı, 2024 yılına ilişkin belirlenen asgari ceza tutarı olan 5.000 TL'nin altında kaldığından, (A) ve (B)'ye ayrı ayrı Kasım ayı için (1x5.000=) 5.000 TL özel usulsüzlük cezası kesilecektir.
Kiracı (B)'nin; ödemenin tevsik zorunluluğuna uymadan yapıldığını, ödemeyi takip eden beş iş günü içerisinde kendiliğinden idareye bildirmesi durumunda ise kiracı (B)'ye özel usulsüzlük cezası kesilmeyecektir.
Takvim Foto Arşiv
ÖRNEK 2: Gayrimenkul sermaye iradı yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan (C), sahibi olduğu gayrimenkulünü 15/10/2024 tarihinden itibaren vergi mükellefi olmayan (D)'ye aylık 25.000 TL'ye konut olarak kiraya vermiştir.
Yapılan araştırmalar sonucunda, 2024 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ait kira bedellerinin 10.000 TL'sinin banka aracılığıyla, kalan 15.000 TL'sinin ise elden ödendiği tespit edilmiştir.
Bu durumda, elden yapılan kira ödemeleri nedeniyle tevsik zorunluluğuna uyulmadığından, kiraya veren (C) ile kiracı (D)'ye, her bir işlem için 213 sayılı Kanunun mükerrer 355 inci maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendine göre özel usulsüzlük cezası kesilecektir.
Buna göre; her bir işlem için ayrı ayrı olmak üzere, elden tahsil edilen ve ödenen 15.000 TL kira tutarı için bu tutarın %10'u oranında hesaplanan (15.000 TLx0,10=) 1.500 TL ceza tutarı, 2024 yılına ilişkin belirlenen asgari ceza tutarı olan 5.000 TL'nin altında kaldığından, (C) ve (D)'ye ayrı ayrı Ekim, Kasım ve Aralık ayları için (3x5.000=) 15.000 TL özel usulsüzlük cezası kesilecektir.
Aynı durumun 2025 ve sonraki yıllarda da devam etmesi halinde, bu yıllar için belirlenecek asgari ceza tutarları dikkate alınacaktır.
