Seçim sonrasında bütün siyasi partiler çıkıp "Başarılıydık" dedi. Siz sonuçları nasıl değerlendiriyorsunuz? AK Parti'nin oylarının yüzde 40'ın altına düşeceği beklentisinde olanlar yanıldı. Bu nedenle en başarılı parti AK Parti'dir. Seçimin ikinci kazananı MHP'dir. Yüzde 17.5-18 oy aldılar. Eğer tabanı İstanbul ve Ankara'da partisine oy verseydi oran yüzde 19'a çıkabilirdi. Üçüncü kazanan ise belediye sayısını artıran BDP'dir. Bence seçimin tek kaybedeni ana muhalefet partisi CHP.
HALKI İKNA EDEMEDİLER
Seçmen hangi partiye ne mesaj verdi? Seçmen "ekonomik olarak hayatımdan memnunum, istikrar devam etsin" dedi. AK Parti her ne kadar seçim çalışmalarını genel seçim veya referandum havasında yürüttüyse de meydanlardaki söylemlerinde icraatlarını ve yapacaklarını anlattı. Söyleminin bir kısmında cemaat ve muhalefeti eleştirmek varsa da her ilde yapılacak projelerinden bahsetti. Yani kamuoyunda genel seçim havasında kampanya yürütüyor görünse de bunu şehirlerde yerelleştirmesini bildi. Muhalefet partileri ise bu seçimi sadece kutuplaşma üzerinden götürmeye çalıştı. 17 Aralık operasyonu üzerinden seçim kampanyası yaptı. Onun haricinde "kötüler" dedi ama kendisi geldiğinde ne yapacağını halka anlatmadı sorun burada.
Seçmen proje mi bekliyordu? Elbette... Seçmen muhalefete diyor ki, "söyledikleriniz doğru olabilir ama sen olsan ne benim için, çocuğum için, ülke için ne yaparsın?" Bu yüzden de muhalefet seçmeni ikna edemedi. Ciddi bir oy artışı yakalayamadı.
Başbakan'ın "17 Aralık olmasaydı ne anlatacaklardı" sözleri doğru mu yani.Proje sunmaları gerekiyordu yapmadılar. 17 Aralık dışında pek bir şey sunamadılar. O süreç olmasaydı belki muhalefet adına daha iyi olacaktı. Çünkü söylem ve proje geliştirmeyi deneyeceklerdi. 17 Aralık aslında hükümetten çok muhalefete zarar verdi. Seçim sürecinde aslında bir tarafta AK Parti, diğer tarafta muhalefet değil Gülen Cemaati vardı. Muhalefet partileri seçimi kazanmak için vaatler hazırlayıp, projeler geliştirmek yerine kavgaya sarıldı. "AK Parti-Cemaat kavgasında iktidar yıpransın, nasıl olsa oylar bana gelir, payımı alırım" diye baktı ama olmadı. 17 Aralık aslında hükümetten daha çok muhalefete zarar verdi.
MUHALEFETİN KÖŞK ADAYI MÜTEDEYYİN KESİMDEN OY ALMALI
Önümüzde Cumhurbaşkanlığı seçimleri var. Sizce halk neyi baz alır? Bu konuda konuşmak için henüz erken. Adaylar ortaya çıkmadan bir şey söylemek afaki olur. Ama bugün AK Parti yüzde 45 oy alıyorsa o oran Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yüzde 50'ye çıkabilir. Araştırma yapmak için önce halka nasıl bir cumhurbaşkanı istediğini sormak lazım. Bu konuda en net şunu söyleyebilirim:
Muhalefetin muhtemel adayının AK Parti'yle yarışabilmesi mütedeyyin insanların da oy verebileceği bir kişi olması lazım. Yani en az AK Parti adayı kadar mütedeyyinlerden oy alırsa yarış olur, yoksa olmaz.
SEÇMEN CEMAATİ İNANDIRICI BULMADI
Seçimde cemaatin oyları kime gitti sizce? Muhafazakâr toplumlarda normalde bir hocanın söylediği etkili olur ama Gülen Hareketi dışındaki tüm cemaatler hükümeti destekleyen deklarasyon yayımladı. O yüzden de Gülen Cemaati'nin inandırıcılığı olmadı. Bir de geçmişte bu grup hükümete destek veriyordu.
Bunlar birleşince yukarıdaki söylem alt halkaya yansımadı. Bence cemaate mensup seçmen de AK Parti'ye oy verdi. Belki bazı illerde oy verilebilir adaylara gitmiş olabilirler. Ama blok halinde bir partiye yönelim olmadı.
Yani CHP'ye değil sadece MHP, BBP, Saadet'e de oy verenler olmuştur.
MHP'NİN OYUNU ARTIRAN FAKTÖR ÇÖZÜM SÜRECİ
MHP'nin oylarını radikal şekilde artıramaması çözüm sürecinin kabulü diye yorumlanabilir mi? MHP, 2011'e göre oylarını yüzde 30 artırdıysa bunun sebebi 17 Aralık değil, çözüm sürecidir. 2011'den bu yana araştırmalar yapıyoruz. O dönemde AK Parti yüzde 54'lere çıkmıştı. Çözüm sürecinin hızlanması bir kırılma noktası oldu.
AK PARTİ OYLARININ % 55'İ KADINLARDAN
Seçmen profilleriyle ilgili elinizde veri var mı? Bu konuda bir araştırma yaptık. Henüz tam sonuçlanmadı ama şunu söyleyeyim:
AK Parti'de 100 oyun 54-55'i kadınlardan geliyor.
Seçimde yüzde 45 alsa da ilk kez oy kullananlarda bu oran yüzde 30'a iniyor. Bu konuda politika geliştirmesi gerekiyor. AK Parti'ye oy verenler içinde üniversite mezunlarının oranı yüzde 35'i geçiyor.
Dilek GÜNGÖR / SABAH
