Son dakika: EYT yasası ile ilgili güzel gelişmeler yaşanmaya devam ediyor. Bu bağlamda Meclis'in açılmasına az bir süre kaldı ve Meclis açılır açılmaz EYT yasasının gündeme gelmesi bekleniyor. Böylece EYT kanunun Meclis'te görüşülmesi ve Cumhurbaşkanı tarafından onaylanması durumunda 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı girişi bulunan kişileri kapsayacağı belirtiliyor.
DETAYLAR İÇİN BİR SONRAKİ SAYFAYA GEÇİNİZ
EYT YASASI NE ZAMAN ÇIKACAK?
Erken emeklilik yasasının 1 Ekim'den sonra Meclis'te görüşülüp görüşülmeyeceğine dair bir açıklama bulunmuyor. Ancak yasa ile ilgili detayların Meclis açıldıktan sonra görüşülmesi bekleniyor. Bu yasa teklifleri görüşülmeye başlandığında hangi yöntemin dikkate alınacağını merakla bekleniyor.
EYT'DE 3 TEKLİF GÖRÜŞÜLECEK
TBMM'ye sunulan yasa teklifleri incelendiğinde üç farklı yöntemin belirginleştiğini belirten Duman hangi teklif yasalaşırsa, kimleri ne şekilde etkileyeceğini şöyle açıkladı:
Birinci yönteme göre; kadın için 50, erkek için 55 yaşını doldurmuş ve en az 3,600 gün hizmeti bulunan çalışanları dikkate almaktadır. Şayet bu teklif 2019 yılı içinde kabul edilirse, 1969 yılı ve öncesinde doğan 3,600 günlük (10 yıl) hizmeti bulunan kadınlar ile 1964 yılı ve öncesinde doğmuş ve yine 3,600 gün hizmeti olan erkek çalışanları kapsamış olacak.
Buna göre, SGK ilk giriş tarihleri 08.09.1999 ve öncesinde olsa dahi bu tarihlerden sonra doğanlar faydalanamamış olacaktır.
İkinci yönteme göre ise, yaş haddi dışında kalan ancak diğer şartları yerine getirmiş çalışanların emeklilik koşulları şöyle olacak. 4447 sayılı yasaya göre emekli olabilmek için üç temel kural var;
- Çalışma Hizmetini tamamlamış olmak. Yani, SSKda 5,000 gün ile 5,975 gün arası ilk girişe göre belirleniyor, Bağ Kur ve Emekli Sandığında ise kadın çalışanlar için 7,200, erkek çalışanlar için 9,000 gün.
- Çalışma Süresini tamamlamış olmak, yani ilk giriş tarihinin üzerinden kadınlarda 20 yıl, erkeklerde ise 25 yılın geçmiş olması.
- Yaş haddini tamamlamış olmak yani kadınlarda 40-58 yaş, erkeklerde ise 44-60 yaş arasında bulunmak.
Bu 3 şartı yerine getiren emekli olabiliyor. 2019 yılında bu teklif kabul edilirse, yaş haddi hariç dediği için diğer 2 şartı yerine getirmek açısından bakıldığında SSK için 5975 güne kadar hizmetin dolmuş olması, Bağ Kur ve Emekli Sandığı için ise kadınlarda 7,200 günün erkeklerde ise 9,000 günlük hizmetin tamamlanmış olması gerekecek.
Ancak erkek çalışanlardan 1994 yılından sonra ilk defa çalışmaya başlayanlar çalışma süresi açısından faydalanamamış olacaktır.
Üçüncü yöntemin tercih edilip, yasalaşması halinde ise; 08.09.1999 ve öncesinde ilk kez SGK kapsamında çalışmaya başlayan herkesin kadın ya da erkek çalışan ayrımı yapılmadan 5,000 günlük hizmet ile emekli olması gerçekleşebilecek, böylelikle EYT kabul edilen herkesi kapsamış olacaktır. Fakat tekliflerin geçerlilik süresi incelendiğinde üç ay ya da atı ay yürürlükte kalmasının öngörüldüğü dikkat çekiyor.
Oysa bu teklif kabul edilir ve yöntem benimsenirse, 4,447 sayılı yasaya göre hak kaybına uğramış herkesin yasadan faydalanabilmesi için kanunun 25 yıl Çalışma Süresi açısından 08.09.2024 tarihine kadar geçerli olması gerekecektir.
Duman sözlerini şöyle tamamladı:
01 Ekim 2019 tarihinde TBMM yeni dönem yasama faaliyetine başlamış olacak. Bu yasa teklifleri görüşülmeye başlandığında hangi yöntemin dikkate alınacağını herkes, hepimiz merakla bekliyoruz.
Yeni dönemde bilhassa Cumhurbaşkanlığımızın ve ilgili bakanlığın çalışmalarıyla daha farklı bir yasa teklifi oluşturulabilir. Gerek EYT gerekse diğer SGK konularıyla alakalı yeni yasa teklifleri gündeme gelebilir.
EYT RAPORUNDA NELER VAR?
Raporda 1 Eylül itibariyle emeklilikte yaşa takılanların sayısının 5 milyon 404 bin 924 kişi olduğu, ancak bugün yasa çıkarsa emekli olacaklarının sayısının 750 bin ile 1 milyon kişi aralığında olduğu, bunun da yıllık maliyetinin 14.4 milyar lira civarına denk geldiği ifade edildi.
Raporda, şöyle denildi:
10 YILA YAYILIR
"Bugün yasa çıkarsa 5 milyon 404 bin kişinin hemen emekli olması mümkün değildir. Prim günü eksik olanlar emeklilik hakkı elde edemezler. 1 Eylül 1994 sonrası sigortalı olan erkekler her ne kadar yaşını ve prim gün sayısını tamamlarsa da 25 yıllık sigortalılık süresini tamamlamadıkları için emekli olamazlar.
Emekli Sandığı'na tabi çalışan kadın ve erkekler emekli olduklarında çalışırken aldıkları maaşın yarısını alacaklarından emeklilik hakkından yararlanacakların oranı yüzde 10-15'ler civarında olacaktır. Bağ-Kur'da kadınlarda 20 yıl 7200 prim günü, erkeklerde ise 25 yıl 9000 prim günü tamamlayanların sayısı yüzde 25 civarındadır. Bu durumda emeklilikte yaşa takılanların emekliliği en az 10 yıllık süreye yayılacaktır." 1999 yılında çıkarılan yasa ile emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 oldu.
Bu tarihten önce 18 yaşında işe başlayan bir kadın 20 yılda ve 38 yaşında, erkek ise 25 yılda ve 43 yaşında emekli olabiliyordu. Emeklilikte Yaşa Takılanlar Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği, Başkan Recep Tayyip Erdoğan'a ulaşmak için randevu talep etmişti. Başkan Erdoğan da, Sosyal Politikalar Kurulu Üyesi Bilgin'i görevlendirerek dernek yönetimini dinlemelerini istedi. Prof. Dr. Vedat Bilgin, işin çok başında olduklarını ifade ederek, "Emeklilikte Yaşa Takılanlar homojen bir grup değil. Bu konuda durumu çok farklı olan kimseler var. Çalışmalarımız uzun soluklu olacak, şu an işin çok başındayız henüz somut bir gelişme yok" açıklaması yapmıştı.
FİNLANDİYA MODELİ
Emeklilikte yaşa takılanlar için Finlandiya modeli gündeme geldi. Bu modelde belirlenen yaştan daha erken emeklilik olunca bir miktar kesinti yapılıyor. Bu kesintiyi kabul edenlere de emeklilik aylığı bağlanıyor. Finlandiya'da birbirini tamamlayan iki emeklilik sistemi bulunuyor:
İŞ EMEKLİLİĞİ: İş emeklilik güvencesini, işverenler ve çalışanlar beraber sağlar. İşveren, çalışanın maaşından çalışanın sigorta ücretleri payını alır ve kendi payı ile birlikte emeklilik kurumuna ödemede bulunur. İş esaslı emeklilik ile, iş esaslı emeklilik şirketleri, emeklilik sandıkları ve vakıfları ilgilenir.
HALK EMEKLİLİĞİ: Çalışma süresine dayalı (iş/maaş esaslı) olarak emekli olabilmek için primler yeterli gelmiyorsa ya da çalışma süresine dayalı emeklilik maaşı çok düşükse, halk emekliliğinden yararlanmak üzere başvuruda bulunulabiliyor.
