TARİHİ REST: TÜRKİYE'NİN AVRUPA BİRLİĞİ'NDE ÖNÜNÜ AÇIN
Başkan Erdoğan, "NATO misyon ve harekatlarına en çok katkı veren ilk beş müttefikten biri olarak üzerine düşeni fazlasıyla yapıyor. Karada, denizde, havada, ileri teknolojilerden yararlanarak ittifaka ciddi kuvvet ve yetenekler sağlıyoruz. NATO'nun da sınırları olan Güney hudut bölgelerimizde ve ötesinde terörle mücadelemiz devam ediyor. Kitlesel düzensiz göç hareketlerinin önlenmesinde ve idaresinde küresel ölçekte kritik roller üstleniyoruz. Tehditlerin arttığı bir dönemde müttefiklerimizle birlikte ittifaka verdiğimiz önemi teyit edeceğiz. Zirve marşında bazı devlet ve hükümet başkanlarıyla ikili temaslarda bulunacağım. Litvanya ziyaretimin ülkemiz ittifakımız ve bölgemiz için hayırlara vesile olmasını diliyorum. Tabii bu vesileyle bir gerçeğin de altını özellikle çizmek istiyorum. O da şudur, Şu an 50 yılı aşkın zamandır Avrupa Birliği kapısında bekletilen bir Türkiye var. Ve şu anda NATO üyesi ülkelerin hemen hemen tamamı Avrupa Birliği üyesidir. Türkiye'yi Avrupa Birliği kapısında 50 yılı aşkın zamandır bekleten bu ülkelere buradan sesleniyorum. Ama aynı zamanda Vilnius'da da sesleneceğim. Önce gelin Türkiye'nin Avrupa Birliği'nde önünü açın ondan sonra biz de Finlandiya ile ilgili nasıl onun önünü açtıysak, İsveç'in de önünü açalım. Bu konuda dün akşam sayın Biden'a da bu ifadeleri kullandım. Ve Vilnius'da bu açıklamayı yapmak durumundayım. Çünkü ben de şuna inanıyorum. Milletimin bizden beklentisi var. Milletimizin bizden beklentisini de artık daha kaldıramayız 50 yılı aştı. Biz Türkiye'yiz. Biz bir çat kapı ülkesi değiliz. Bunun bilinmesi lazım. Zirvede yapacağım görüşmelerde devlet ve hükümet başkanlarıyla bu temasları yaparken bunları da ifade edeceğim. Litvanya ziyaretimin ülkemiz, ittifakımız ve bölgemiz için hayırlara vesile olmasını diliyorum. Bu düşüncelerle sizlere veda etmeden önce hafta sonu Karadeniz bölgemizde yaşanan şiddetli yağışlardan ve sellerden olumsuz etkilenen vatandaşlarımıza ve yine orada da şehitlerimize Allah'tan rahmet diliyorum" diye konuştu.
"UKRAYNA BU KONUDA BİZ ÜZERİMİZE DÜŞENİ YAPMAYA HAZIRIZ DİYOR"
Gazetecilerin 17 Temmuz'da bitecek olan tahıl koridoru antlaşmasının uzatılmasıyla ilgili sorusuna Başkan Erdoğan, "Sayın Putin'in önümüzdeki ay bir ziyaret gerçekleştirmesini bekliyoruz. Türkiye ziyareti gerçekleşirse tabi bunu yüzde yüz görüşeceğiz bu konuyu ele alacağız. Ukrayna bu konuda 'biz üzerimize düşeni yapmaya hazırız' diyor. Sayın Putin'le yapacağımız görüşmede de ben Sayın Putin'den farklı bir şey beklemiyorum. İnanıyorum ki sayın Putin de bugüne kadar nasıl bir duruş sergilediyse bundan sonra da aynı duruşu sergileyecektir. Telefon diplomasisi noktasında da arkadaşlarım bu konuları enine boyuna görüşüyorlar" diye cevap verdi.
"NİHAİ KARAR TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ'NDEDİR"
İsveç'in NATO üyeliği ile ilgili tutumunun sorulması üzerine Erdoğan, "Şimdi değerli arkadaşlar, biliyorsunuz bu işte nihai karar Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndedir. Türkiye Büyük Millet Meclisi bu kararı vermedikten sonra burada herhangi bir adım atmak mümkün değil. Bakın F-16'lar konusunda hep bizim önümüze neyi getiriyorlar? Diyorlar ki kongreden geçmesi lazım. Onların kongresi varsa bizimde Türkiye Büyük Millet Meclisimiz var. Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne geçmedikten sonra biz 'ben dedim oldu' diyemeyiz" şeklinde cevap verdi.
ABD'nin F-16 konusunda tutumunu değerlendiren Başkan Erdoğan, "Biden 'Ben elimden gelen bütün imkanı seferber ediyorum' diyor. Bizden de aynısını istiyor. Biz de kendisine dedik ki yani bizim olay da sizinki çok çok farklı. Siz de bizle teröre karşı her zaman ne diyoruz bizim sert bir duruşumuz, terörle mücadelede dünyada başta DEAŞ olmak üzere bu mücadeleyi sürdürürken burada da Finlandiya'ya bakın bu konuda teröre bulaşmadığı için biz Finlandiya konusunu parlamentomuza getirdik. Ve parlamentomuz da bu noktada bu işin önünü açtı ve işi bitirdik. Fakat F-16 meselesi böyle değil. Biz söyledik. F-16 konusunda biz sizlerle NATO müttefiki olan iki ülke olan burada atacağımız adımlarla tüm NATO düşmanlarına karşı kendimizi güçlü kılacağız. Bizim size yapmış olduğumuz ödemeler var. F-35'te yaptığımız ödeme 1 milyar 450 milyon dolar. Daha bu ödemenin karşılığını alamadık. Bunları konuştuk. Tabii şimdi Vilnius'te bizim bir dar kapsamlı görüşmemiz olacak. Kendisiyle bunları görüşeceğiz. Bu görüşmeyle birlikte de temenni ederim ki bu sıkıntıyı aşarız. Ve bunun da İsveç'le ilişkili hale getirilmesi bizi ayrıca üzmektedir. Bu farklı bir şeydir. Bunları kendilerine tekrar ifade edeceğiz. Temenni ederim ki sonu hayır olur" ifadelerini kullandı.
NATO ZİRVESİ
NATO Zirvesi 11-12 Temmuz'da Rusya sınırına yaklaşık 300 kilometre mesafedeki Vilnius'ta düzenlenecek.
Zirveye, nisanda Finlandiya'nın katılmasıyla sayısı 31'e çıkan üye ülkelerin devlet ve hükümet başkanlarının yanı sıra üyeliğe davet edilen ancak henüz onaylanmayan İsveç ile Japonya, Güney Kore, Avustralya ve Yeni Zelanda'nın liderleri katılacak.
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy'nin de zirve için Vilnius'a gideceği açıklandı.
Sovyetler Birliği'nden 1990'da ayrılan ilk cumhuriyet olan ve 2004'te İttifak'a katılan Litvanya'da konuşulacak konuların başında Rusya ile arasındaki savaş devam eden Ukrayna geliyor.
UKRAYNA-NATO KONSEYİ
Ukrayna başlığında, bu ülkeye gelecek birkaç yılı kapsayacak ve elindeki Sovyet dönemi malzemeleri NATO standartlarına getirecek şekilde askeri desteğin artırılması, Ukrayna ile siyasi ilişkilerin yukarı taşınarak NATO-Ukrayna Konseyi'nin kurulması ve bunun ilk toplantısını yapması, ayrıca Ukrayna'ya verilecek güvenlik garantileri bulunuyor.
Güvenlik garantileri çerçevesinde Ukrayna'nın NATO üyeliği bulunuyor. NATO ülkelerinin 15 yıl önce Bükreş'te olduğu gibi Ukrayna'nın İttifak'a üye olacağını zirvede teyit etmesi bekleniyor. Ancak bunun ne zaman ve nasıl olacağı konusunda kesin bir mesaj verilmesi mümkün görünmüyor.
ABD ŞART KOŞUYOR
ABD başta olmak üzere birçok NATO ülkesi Rusya ile devam eden savaşı bitmeden Ukrayna'nın ittifaka katılamayacağını vurguluyor.
Vilnius Zirvesi'ndeki diğer önemli başlıklardan biri de İsveç'in üyelik başvurusu olacak. Finlandiya'nın Nisan 2023'te üyeliğe kabul edilmesinden sonra İsveç'in üyelik sürecinin de bir an önce tamamlanması için hem NATO'dan hem de birçok NATO ülkesinden en üst seviyede daha önce açıklamalar yapıldı.
Ancak Türkiye'nin meşru güvenlik endişelerinin giderilmesi konusundaki beklentinin karşılanmaması, İsveç'te terörle mücadele için yapılan yasal düzenlemelerin uygulamada henüz beklenen sonuçları vermemesi bu ülkenin üyelik sürecinin önünde engel teşkil ediyor.
NATO'nun Rusya'ya karşı oluşturduğu yeni askeri planların da zirvede liderlerce onaylanması amaçlanıyor. İttifak'ın savunma ve caydırıcılığını artırmak üzere hazırlanan gizli askeri planlar üç bölge için oluşturuldu. Bunlardan ilki Atlantik ve Avrupa'nın kuzeyini, ikincisi Baltıklar'dan Alp Dağları'na kadar uzanan Orta Avrupa bölgesini, üçüncüsü ise Akdeniz'den Karadeniz'e kadar olan bölgeyi içeriyor.
Planlar, NATO'nun bu bölgelerde kara, deniz, hava, uzay ve siber alanlarda hangi kuvvetin ne zaman, nasıl konuşlanacağını, tehdit durumunda nasıl harekete geçileceğini belirliyor. NATO, planlar dahilinde yaklaşık 300 bin askerden oluşan bir kuvvetin en fazla 30 gün içinde doğu kanadına intikal etmesini amaçlıyor.
Liderler Vilnius'ta savunma harcamalarının artırılmasını da konuşacak. Bu çerçevede Savunma Üretim Eylem Planı'nın onaylanması bekleniyor.
