İstanbul Eyüpsultan'da 1 Mart tarihinde yaşanan kazada Oğuz Murat Aci'nin ölümüne neden olan 17 yaşındaki Timur Cihantimur ve onu yurt dışına kaçıran annesi Eylem Tok, kazadan 106 gün sonra ABD'de tutuklandı.
İkilinin Türkiye'ye iadesiyle ilgili davalar görülmeye devam edilliyor.
Tok'un 11 Eylül saat 14.15'te Boston şehrindeki Massachusetts Bölge Mahkemesi'nde yapılacak karar duruşmasına katılacağı bildirildi.
YENİ GELİŞME VAR
Olaya ilişkin yeni bir gelişme yaşandı.
Voice Of America (VOA)'nın haberine göre; Massachusetts Bölge Başsavcı Yardımcısı Kristen A. Kearney, Eylem Tok'un 11 Eylül'de Boston'da yapılacak Türkiye'ye iadesiyle ilgili duruşması öncesinde, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın iadeyi onaylaması için hazırladığı taslak karar metnini Hakim Donald Cabell'e sundu. Taslak metninde Tok'un Türkiye'ye iade kararı gerekçeleriyle açıklandı.
TASLAK METİN YAYIMLANDI
Taslak kararın duruşmanın yapılacağı tarihten bir buçuk ay öncesinde kamuya açık bir ortamda paylaşıldı.
Taslak karar metninde hakimin Türkiye'den gelen delilleri yeterli bulduğu belirtilerek, "Kaçak olan Eylem Tok'un Türk Ceza Kanunu'nun 281'inci maddesine aykırı olarak delilleri yok etmek, saklamak ve değiştirmek; ayrıca Türk Ceza Kanunu'nun 283. maddesine aykırı olarak suçluyu korumaktan Türkiye'ye iadesini onaylıyorum. ABD Dışişleri Bakanı tarafından iade ve teslim konusunda daha ayrıntılı karar verilinceye kadar kendisini bu süre içinde gözetim altında tutulması için adli kolluk güçlerine teslim ediyorum" ifadesi yer aldı.
Savcı hazırladığı taslak karar metnini kamuya açık bir şekilde paylaştı.
Başsavcı Yardımcısı Kearney'nin hazırladığı taslak karar metnini, ABD Adalet Sistemi Mahkeme Elektronik Kayıtlarının tutulduğu kamuya açık çevrimiçi sistem üzerinden paylaşması dikkat çekti.
Tok ile ilgili hazırlanan taslak iade kararında şu ifadelere yer verildi:
"Mahkeme, 11 Eylül 2024 tarihinde yapılan bir iade duruşmasının özellikle Türkiye Cumhuriyeti tarafından sunulan tasdikli, onaylı belge ve delilleri, hem avukatların hem de savcının yaptığı karşılıklı savunma ve argümanlarını değerlendirdikten sonra aşağıdaki hususları tespit ederek, tasdik için ABD Dışişleri Bakanlığı'nın onayına sunmuştur."
Taslak karar metninde, imzası olan kişilerin ayrıca mahkemenin yargılama ve iade işlemlerini yürütmeye yetkisi olduğu belirtilerek "Bu Mahkeme, Türkiye'nin Tok'un iadesi talebine cevaben ABD tarafından yapılan şikayet sonrasında 14 Haziran 2024 tarihinde bu bölgede bulunan ve tutuklanan Eylem Tok'u kişisel olarak yargılama yetkisine sahiptir. ABD ile Türkiye arasındaki suçluların iadesi anlaşması bu davayla ilgili tüm süreç içinde tam olarak yürürlükte ve geçerliydi. ABD ile Türkiye arasındaki suçluların iadesi anlaşmasındaki Madde 2 uyarınca, Tok'un yargılandığı ve yargılanmak üzere iadesinin talep edildiği suçları kapsamaktadır" ifadesi kullanıldı.
DİKKAT ÇEKEN 2. MADDE
Türkiye ile ABD arasındaki anlaşmanın 2. Maddesi şöyle:
Suçlu iadesi, talep eden devlet adli makamlarınca yürütülen bir soruşturma, kovuşturma veya isteyen devlet mahkemelerince verilip kesinleşmiş bir mahkeme hükmü nedeniyle talep edilen devlet ülkesinde bulunan şüpheli, sanık veya hükümlünün isteyen devlete teslim edilmesidir."
"TÜRKİYE'NİN DELİLLERİ YETERLİ"
Savcının hazırladığı taslak karar metninde, Türkiye'nin ABD ile 1979 yılında imzaladığı suçluların iadesiyle ilgili ikili anlaşma kapsamına uygun şekilde onaylanmış ve tasdik edilmiş belgeler sunduğu, bu belgelerin Tok'un yargılandığı suçlarla ilgili metinleri içerdiği belirtildi. Taslak karar metninde, "Türkiye'nin iade talebinde bulunduğu Eylem Tok'un, bu mahkeme huzurunda aşağıdaki suçları işlediğine inanmak için muhtemel nedenler bulunmaktadır. Mahkemeye sunulan deliller, Tok'un suçlandığı suçların eğer ABD'de işlenmiş olması halinde ağır suçlardan yargılanmak üzere tutuklanmasını haklı çıkarmak için yeterlidir. Türk savcısının yeminli ifadesi, çok sayıda görgü tanığının ifadesi ve Türk görevliler tarafından elde edilen diğer belge ve kanıtlar sağlanmıştır. Bu nedenle ve yukarıdaki bulgular uyarınca, kaçak Eylem Tok'un Türk Ceza Kanunu'nun 281. maddesine aykırı olarak Delilleri Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme ve Türk Ceza Kanunu'nun 283. maddesine aykırı olarak Suçluyu Koruma suçlarından Türkiye'ye iadesini onaylıyorum. Bu davada sunulan kanıtların bir kopyası ve bu davada alınan her türlü tanık ifadeleriyle birlikte mahkeme katibinden tasdiknameyle, iade talebinin onaylı bir kopyasını Dışişleri Bakanı'na iletmesini emrediyorum" ifadeleri yer aldı.
Önümüzdeki günlerde hakimin taslak metnin üzerinden geçerek ekleme ve çıkarmalar yaparak nihai karar metnini hazırlaması bekleniyor.
SON KARARI ABD DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI VERECEK
Tok'un Türkiye'ye iade kararı çıkmış olsa bile en son kararı ABD Dışişleri Bakanlığı verecek.
Peki, bundan sonraki süreçte ne yaşanacak? Hukukçular değerlendirdi.
TÜRK VATANDAŞI OLDUĞU İÇİN İADESİ DAHA KOLAY OLUR
Hürriyet'e konuşan İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Özel Hukuk Anabilim Dalı Profesörü Bahadır Erdem, anne Eylem Tok'un Türk vatandaşı olduğu hatırlatması yaparak "Yanı sıra işlenen suç adi bir suç. Yani doğrudan kişinin kişiye karşı işlediği; devlete karşı olmayan, siyasi olmayan, kişisel bir suç. Ki anne ABD vatandaşı değil. Hal böyleyken ABD, anneyi şak diye geri gönderme kararı almış. Muhtemelen 11 Eylül'deki dava sonrası iade süreci hemen başlayacak." ifadelerini kullandı.
TİMUR CİHANTİMUR İADE EDİLİR Mİ?
Erdem, Timur Cihantimur'un iade edilip edilmeyeceğine ilişkin soruya ise "Net söylemek mümkün değil. Mahkemeyi bekleyip, göreceğiz. Çünkü zanlı ABD vatandaşı ve ABD ile Türkiye arasındaki iade antlaşmasına göre tarafların kendi vatandaşlarını iade zorunluluğu yok. ABD'deki yetkili makam, iadesi istenilen kişi aleyhindeki tüm delilleri titizlikle inceledikten sonra vatandaşının iadesine karar verebilir ya da vermeyebilir. Keşke ikisi de iadesi edilse de anne ve oğul burada yargı önünde hesap verseler." şeklinde yanut
GÜCÜNE GÜVENMEYECEKSİN
Prof. Dr. Erdem,"Timur Cihantimur annesi Eylem Tok ile ABD'ye kaçmasa, anne- oğul hukuka uygun davransa ve delillerin toplanmasına izin verselerdi ve dahası kazanın savundukları gibi 'taksirle' yani istemeden işlendiği ispatlanabilseydi belki de şimdiye kadar Timur Cihantimur çoktan cezasını çekip, salıverilmişti" yorumunu yaptı.
OĞLU BÜYÜK OLASILIKLA ABD'DE YARGILANACAK
Marmara Üniversitesi Milletlerarası Hukuk Ana Bilim Dalı Başkanı, avukat Prof. Dr. Selami Kuran da anne Eylem Tok'un Türk vatandaşı olması, kazanın Türkiye'de olması ve annenin "suçluyu koruma" suçlamasıyla Türkiye'ye iadesinin istendiğine vurgu yaparak, "Bu açılardan baktığınız da annenin Türkiye'ye iade edilmesi gerekirdi, öyle de oldu. Aksi skandal bir karar olurdu" diyor. Peki "taksirle ölüme sebebiyet verme" suçlaması ile iadesi istenen Timur Cihantimur'un durumu ne olacak? Yanıtı şu: "Suç işlediği iddia edilen kişi, suçu işlediği ülkenin dışında, vatandaşlığını taşıdığı başka bir ülkede bulunuyorsa ve orada da yakalanmışsa, uyruğunda bulunduğu ülkenin devleti, ki burada ABD, ilgili soruşturmayı kendi yürütebilir, yargılama yapabilir ve ceza verebilir. Türkiye için de- iade anlaşması gereği- aynısı geçerli. Yani ABD, zanlıyı Türkiye'ye yargılanmak üzere iade edebileceği gibi vatandaşı olduğu için kendi de yargılayabilir. Ki işlenen suç ABD yasalarına göre bize kıyasla daha ağır bir yaptırım öngörüyor. Dolayısıyla zanlının ABD'de yargılanması yönünde bir karar çıkabileceğini düşünüyorum açıkçası. Tabii yine de buna mahkeme karar verecek." dedi.
GÖRÜNTÜLERİ ORTAYA ÇIKTI
Geçtiğimiz aylarda Eylem Tok ile oğlunun gözaltına alınmasına ilişkin görüntüler ortaya çıkmıştı. Operasyonu gerçekleştiren Boston polisinin kamerasına yansıyan görüntülerde cani anne Tok ile oğlu lüks bir araçta yakalandı.
Görüntülerde anne Eylem Tok'un tanınmamak için siyah ve uzun olan saçlarını sarıya boyatıp kestirdiği ise dikkatlerden kaçmadı.
BAŞKA CEZAEVİNE NAKLEDİLDİ
Timur Cihantimur, 12 Temmuz'da gözetim altında tutulduğu Connecticut eyaletindeki Manson Gençlik Enstitüsü'nden New Jersey eyaletinde bulunan Kuzeydoğu Çocuk Gözaltı Merkezi'ne nakledildi.
Avukatları ise nakil işleminin müvekkillerinin akıl sağlığını riske attığını iddia etti. Gerekçe olarak da mahkeme ile gözaltı merkezi arasındaki 5 saatlik mesafe olması; bu nedenle rutin görüşmelerin yapılamaması gösterildi.
NELER OLMUŞTU?
Eyüpsultan'da 1 Mart'ta seyir halindeki 3 ATV aracından biri arızalanmış, yol kenarına çekilen arızalı araç tamir edilmeye çalışılırken aynı yönde ilerleyen iki araçtan birisi buradaki 3 ATV'ye çarpmış, yaralanan 5 kişiden Oğuz Murat Acı hayatını kaybetmişti.
Kazaya neden olan 17 yaşındaki sürücü Timur Cihantimur'un olay yerine gelen annesi Eylem Tok'un aracıyla buradan uzaklaşıp annesiyle önce Mısır'a, ardından da ABD'ye gittikleri tespit edilmişti.
Şüphelilerin iadesi için geçici tutuklama talep evrakı, Adalet Bakanlığınca ABD yetkili makamlarına iletilmişti.
ABD'de sürekli yer değiştiren ikilinin son olarak 20 gün önce Boston eyaletindeki Jamaica isimli bölgede lüks bir rezidansa yerleştiği tespit edildi.
46 BİNLİK OKUL GEZDİLER
Anne ve oğlun yıllık ücretinin 46 bin dolar olan British International School of Boston'ı gezdiklerini de ortaya çıktı.
YÜKLÜ MİKTARDA NAKİT ELE GEÇİRİLDİ
Tok ve oğlunun evinde yapılan aramada 5000 dolar bulunduğu belirtildi.