Sinan Özedincik

SİNAN ÖZEDİNCİK

Tarihi 2 Ağustos 2024

Cezalar caydırıcı olacaktır

Ticaret Bakanlığı, gizli reklam yapıp kazanç sağlayan sosyal medya fenomenlerini radarına aldı. Daha önce Instagram'da abonelik sistemi oluşturup para kazanmaya çalışan Şeyma Subaşı, umduğunu bulamamıştı. Bunun ardından Subaşı'nın gizli reklam uygulamasına başvurduğu ortaya çıktı. tekstilden mücevhere kadar birçok markanın tanıtımını yapıp 'reklam' olarak belirtmeyen Şeyma, bakanlığın yaptığı inceleme sonucunda tam 550 bin lira ceza yedi.

Şeyma Subaşı gibi milyonlarca takipçiye sahip olan birçok fenomen de aynı denetimden geçti. Temizlik videolarıyla milyonlarca takipçi elde eden Cem Özkök, kendi markasını tanıtırken reklam ifadesi kullanmadı. Özkök, kendi lavanta yağını bol bol paylaşıp "ama bu kendi markam" diye savunma yaptı. Ancak ticaret bakanlığı 500 bin lira cezayı kesti.

Aslında bu denetimler uzun süredir yapılıyor. Hatta ceza kesilen ilk isimlerden biri de Duygu Özaslan'dı. 2022 yılında örtülü reklam yaptığı gerekçesiyle 114 bin tl para cezası ödemişti.

Sosyal medya özellikle son yıllarda fenomenler için ciddi bir kazanç kapısı oldu. Markalarla iş birliği yapıp binlerce lira kazanan bu isimler, çoğu zaman deneyimlemedikleri ürünleri öneriyor, hediye edilen bir ürünü satın almış gibi anlatıyor, ücretsiz veya indirimli faydalandıkları hizmeti tüketici gibi tanıtıyor. İşte tüm bunların önüne geçmek adına Ticaret Bakanlığı'na bağlı Reklam Kurulu, 2021 yılında bir düzenleme getirerek tüm iş birliklerinde reklam olduğunun belirtilmesi zorunluluğunu getirmişti.

Ancak zaman içinde bu kurallar belli influencer'lar tarafından delinmeye başlandı. Tabii bu örnekler ne ilk, ne de son… Milyonlarca takipçisi olan fenomenler, sadece para kazanmaya odaklamış durumda. İnsan sağlığı üzerinde olumsuz etki olabilecek ürünleri tanıtmaktan çekinmiyor, kendi beğenmedikleri ürünleri gönül rahatlığıyla tavsiye ediyorlar. Art arda paylaşım yapıp bir story'e reklam yazarken, diğerinin gözden kaçma ihtimalini düşünüp reklam ifadesini yazmıyorlar. Tabii yapılan sıkı denetimlerle bunlar bir bir ortaya çıkıyor. Sosyal medya uçsuz bucaksız bir mecra. Her yaş grubu bu platformları kullanıyor. Bu nedenle vatandaşlarımızı örtülü reklamdan korumak için yapılan bu uygulamalar şimdiden ses getirdi bile… Bundan sonra bu denetimler artacak ve bu uygulamalar diğer sosyal medya kullanıcıları için de caydırıcı olacaktır.