Engizisyon'dan kaçan Yahudiler, Osmanlı'ya sığındı. Özellikle II. Bayezid bu konuda önemli operasyonlar yaptı. Fatih Sultan Mehmet'in oğlu, Yavuz Sultan Selim'in babası olan II. Bayezid, Elhamra Kararnamesi ile İspanya'yı terk etmek zorunda bırakılan Yahudilere kucak açtı.
Kemal Reis komutasındaki Osmanlı donanmasını İspanya'ya yolladı.
150 bin Yahudi'nin güvenle, Osmanlı topraklarına ulaşmasını sağladı. Bunlar arasında bankerler, hekimler ve sanatçılar da vardı. İşte o isimler..
JOZEF HAMON
1450'lerde Granada'da doğdu. Önce II. Beyazıt'ın, ardından Yavuz Sultan Selim'in özel doktorluğunu yaptı. Padişahların düzenlediği her seferde yanlarındaydı. Ölümünden sonra hekimlik görevini oğlu Moşe Hamon devraldı. Dona Gracia Mendes ve yeğeni Don Jozef Nasi'nin Osmanlı topraklarına göç etmesine yardım etti.
DONA GRACIA NASİ
1510'da Portekiz'de doğdu. Yahudi kimliğini saklamak için kendisine bir Hristiyan adı olan Beatrice de Luna adı verildi. 1528'de Francisco Mendes (Nasi) ile evlendi. Kocasının ölümünden sonra onun bankerlik mesleğini devam ettirdi. Ancak V. Karl, Museviliği gizlice devam ettirdiği iddiasıyla Mendes ailesinin mal varlıklarına el koymak istedi. 1553'te İstanbul'a göç etti ve 1556'da Ancona'da tutuklanan dindaşları için Kanuni'den yardım istedi. Osmanlı'nın çeşitli şehirlerinde okul ve sinagog yaptırdı.
DON JESOF NASİ
Joao Miquez adıyla 1524'te Portekiz'de doğdu. Babası ölünce halası Gracia Nasi tarafından büyütüldü. Aralarında V. Karl ve Hollanda Kraliçesi'nin de bulunduğu birçok hükümdarla temasta idi ve hatta sonradan imparator olacak olan Maximillien ile yakın arkadaşlık kurdu. 500 kişilik Marrano kafilesiyle 1554'te İstanbul'a göç etti, Yahudi olduğunu açıkladı, sünnet oldu ve Josef Nasi adını aldı. Aynı yıl halası Dona Gracia'nın kızı Reyna ile evlendi. 1566'da Selim'in tahta çıkmasıyla en yakınlarından birisi oldu.
SALOMON BEN NATAN ESKENAZİ
1520'de İtalya'nın Udine şehrinde doğdu. Tıp tahsilini Padova'da tamamladıktan sonra Krakow'a geçip Polonya Kralı II. Sigmund'un hekimliğini yaptı. 1564'te İstanbul'a yerleşen Eskenazi, Venedik Elçisi'nin yanında doktorluk ve tercümanlık yaptı. 1570'teki Kıbrıs Savaşı'nda Sokullu Mehmed Paşa ile temaslarda bulundu. Sokullu'nun takdirini kazandı. 30 yıl süreyle birçok uluslararası sorunun müzakeresi ile görevlendirildi.
OSMANLI VATANDAŞI SEFARADLAR
II. Bayezid yayınladığı bildiri ile Yahudilere, Osmanlı topraklarına yerleşme hakkı tanıdığını ilan etti. Hepsinin Osmanlı vatandaşı olacağını söyledi. Onlara ülkemizde ve dünyada İbranice, İspanya anlamına gelen "Sefarad" Yahudisi adı verildi. İspanya'dan gelen Yahudiler başta İstanbul, Edirne ve Selanik olmak üzere; İzmir, Bursa, Gelibolu, Amasya, Korfu'ya yerleştiler.
