Diyabet, dünya genelinde hızla artan ve ciddi sağlık sorunlarına yol açan bir hastalık olarak dikkat çekiyor. Uzmanlar, yaşam tarzı değişiklikleri ve dengeli beslenme ile bu hastalığın önlenebilir olduğuna işaret ediyor. Kan şekeri seviyesindeki dengesizlik sonucu ortaya çıkan diyabet, tedavi edilmediğinde kalp, böbrek ve göz sağlığını olumsuz etkileyerek ciddi komplikasyonlara neden olabiliyor. İşte detaylar...
Fotoğraflar: AA
Diyabetin ilk aşamalarında belirtiler yavaş yavaş ortaya çıkabilir ve kimi zaman uzun bir süre fark edilmeyebilir. Ancak dikkat edilmesi gereken en yaygın belirtiler şunlardır:
Sık sık idrara çıkma: Vücut fazla şekeri dışarı atmaya çalıştığı için idrara çıkma sıklığı artar.
Artan susuzluk ve ağız kuruluğu: Vücut fazla şekeri idrarla atarken aynı zamanda sıvı kaybeder, bu da susuzluğa neden olur.
Ani kilo kaybı: Diyabet, vücudun enerji kaynaklarını etkilediği için istemsiz kilo kayıpları görülebilir.
Yaraların geç iyileşmesi: Yüksek kan şekeri, bağışıklık sistemini etkileyerek ciltteki yaraların daha yavaş iyileşmesine yol açar.
Ellerde ve ayaklarda uyuşma: Sinir hasarının bir işareti olabilir.
Bulanık görme: Kan şekerindeki ani değişiklikler gözlerdeki sıvı dengesini etkileyebilir.
Tip 1 Diyabet: Genellikle çocuklarda ve gençlerde görülür. Bağışıklık sistemi pankreasın insülin üreten hücrelerine saldırır ve bu hücreler tahrip olduğunda insülin üretimi durur.
Tip 2 Diyabet: Daha yaygındır ve genellikle yetişkinlerde görülür. Vücut ya yeterli insülin üretemez ya da insüline karşı direnç geliştirir. Obezite ve hareketsiz yaşam tarzı, Tip 2 diyabetin başlıca risk faktörlerindendir.
Gestasyonel Diyabet: Hamilelik sırasında ortaya çıkar ve genellikle doğumdan sonra kaybolur. Ancak gestasyonel diyabet, annenin ileride Tip 2 diyabet geliştirme riskini artırır.
Diyabet tanısı kan şekeri ölçümleri ile konulabilir. Açlık kan şekeri testi, tokluk kan şekeri testi veya HbA1c testleri kullanılarak kişinin diyabet riski değerlendirilir. Tanı için:
Açlık kan şekeri: 126 mg/dL ve üzeri diyabet işareti olabilir.
Tokluk kan şekeri: 200 mg/dL ve üzeri diyabeti gösterebilir.
HbA1c: %6,5 ve üzeri bir değer diyabet varlığına işaret edebilir.
Diyabet tedavisinin amacı, kan şekerini kontrol altında tutmak ve hastalığın yol açabileceği komplikasyonları önlemektir. Tedavi yöntemleri hastalığın türüne ve hastanın durumuna bağlı olarak değişebilir:
İlaç Tedavisi: Tip 2 diyabette genellikle ağızdan alınan ilaçlar kullanılır. İnsülin tedavisi ise Tip 1 diyabet ve ileri seviyedeki Tip 2 diyabet hastalarında zorunlu olabilir.
Beslenme ve Diyet: Dengeli bir beslenme programı kan şekerinin kontrolünde önemlidir. Kompleks karbonhidratlar, lifli gıdalar ve düzenli öğünler önerilir.
Egzersiz: Fiziksel aktivite, kan şekerini dengelemeye yardımcı olur. Haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta egzersiz önerilmektedir.
Diyabet Eğitimi: Hastaların hastalığı hakkında bilgi sahibi olmaları, kan şekeri seviyelerini nasıl kontrol edeceklerini öğrenmeleri tedavinin ayrılmaz bir parçasıdır.
Dengeli Beslenme: Günlük diyetinizde tam tahıllar, sebzeler ve lifli gıdaları tercih edin. Şekerli gıdaları sınırlayın.
Düzenli Egzersiz: Haftada en az 30 dakika egzersiz yapmaya özen gösterin.
Sağlıklı Kiloyu Koruma: Vücut kitle indeksinizi takip edin ve sağlıklı bir kiloda kalmaya çalışın.
Sigara ve Alkol Tüketiminden Kaçınma: Sigara ve aşırı alkol tüketimi diyabet riskini artırabilir.
