Mimarı Berat Albayrak'tı! Akıllı füze, yakıt hücreleri gibi birçok alanda kullanılan 694 milyon tonluk NTE keşfi yapıldı

Eskişehir Beylikova'da, ileri teknoloji ürün üretiminde kullanılan nadir toprak elementi yani NTE rezervi bulundu. Bulunan rezerv, dünyanın en büyük ikinci rezervi niteliği taşıyor. Çin'in 800 milyon tonluk rezervi bulunurken, Beylikova'da 694 milyon ton nadir toprak elementi keşfedildi. Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Beylikova Tesisleri'nde ilk etapta pilot tesiste yıllık 1200 ton cevher işlenecek. Daha sonra büyük bir endüstriyel tesis yatırımıyla yıllık 570 bin ton cevher işlenecek. Bu işlenen cevherden 10 bin ton nadir toprak oksidi, 72 bin ton barit, 70 bin ton florit, 250 ton toryum üretilecek.

İLÇEDE BÜYÜK HEYECAN
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Beylikova'da nadir toprak elementleri rezervinin bulunduğunu açıklaması ilçe halkında da büyük bir sevince neden oldu. İlçe olarak hem sevinçli hem de gururlu olduklarını söyleyen Beylikova Belediye Başkanı Özkan Alp, "İlçemizde böyle bir madenin işlenecek olması büyük bir heyecan yaratıyor. Tabii sadece ilçemiz için değil ülkemiz için de önemli bir keşif. Heyecanla üretim aşamasını bekliyoruz, ülkemiz için hayırlı olsun" dedi.

'HEP YARIM BIRAKILDI'
Başkan Özkan Alp, Beylikova'da 1950'den beri maden araştırmalarının yapıldığını belirterek. "O dönem çalışan işçiler 3 ay veya 5 ay çalışıyor ve daha sonra çalışmalar sonlandırılıyor. 1980'li yıllarda çalışmalar tekrar başlıyor. Yine 5 ay veya 7 ay çalıştılar, oradan malzemeler çıkarttılar, sondaj yaptılar ama karşılığında yine bir gelişme olmuyor. Mühendisler tarafından da orada çok değerli madenlerin olduğu söyleniyordu. Vatandaşlar da biliyordu orada maden olduğunu ama bu bir türlü yatırıma dönüşmüyordu. Ta ki Berat Albayrak bakan olana kadar" diye konuştu.

'MİMARI ALBAYRAK'
Beylikova'daki keşfin asıl mimarının eski Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak olduğuna dikkat çeken Alp, "Burada herkesin hakkını vermemiz lazım. Eski Bakanımız Berat Albayrak, yeni maden stratejisini belirledi. Strateji çerçevesinde Türkiye'deki maden yasası değişti ve stratejik madenler, katma değeri yüksek madenlere yöneldi. Berat Albayrak döneminde çok büyük değişimler yaşandı. Türkiye'de en büyük ikinci rezerve sahip kömür ocakları da Berat Albayrak döneminde bulundu. Çok ciddi sondaj ve arama çalışmaları yapıldı. O çalışmalar esnasında görüldü ki buradaki rezervlerin çok kıymetli ve çok yüksek kalitede ürünler olduğu tespit edildi. Cumhurbaşkanımızın, 2053 hedeflerinde stratejik madenler yatırımında ülkemizin geleceğinin bu madenlerde olduğu talimatıyla ve bakanlığımızın ciddi çalışmalarıyla bu sahalara Eti Maden aracılığıyla bir anda hareket gelmeye başladı" dedi.

'ÇIKARACAK İRADE YOKTU'
Yıllar önce yapılan çalışmalarda da çok değerli maden rezervinin olduğunun bilindiğini ama bir türlü faaliyete geçemediklerini söyleyen Alp, "Çin üretiyor ve dünyanın yüzde 95'ine satıyor. Demek ki o zamanki şartlarda da bu maden çıkarılıp işlenebilirmiş. Ama onu üretecek, çıkaracak irade bulunmuyordu. Şimdi ise Türkiye'nin geleceği için bu madenlerin çıkarılması gerektiği kararı verilip dünyaya duyuruluyor" ifadelerini kullandı.

NERELERDE KULLANILIYOR?
Nadir toprak elementleri, fiber optikten uydu haberleşmesine, akıllı füzelerden yakıt hücrelerine, tıbbi görüntülemeden enerji depolama sistemleri ve elektrikli otomobillere kadar 20'den fazla alanda kullanılıyor. Nadir toprak elementleri cam ve seramik sanayii, metalürji sanayii, lazer üretimi, mıknatıs üretiminde de yaygın olarak kullanılmaktadır.

'ÜLKEMİZİ İLERİ GÖTÜRECEK'
Konya Teknik Üniversitesi Prof. Dr. Muazzez Çelik Karakaya: "Çeşitli uyduların gönderilmesinde, robotların yapılmasında, haberleşmenin çeşitli aygıtlarının üretiminde, çok ileri elektro mikroskoplarında, bunların lambalarında, lazer ışıklarında yani aklınıza gelebilecek ileri teknolojiye yönelik alanlarda nadir toprak elementleri çok büyük kullanım alanları olan ve elinde olan ülkeleri rekabet edebilecek ve ileri teknolojide ileri götürebilecek bir hammadde. Toryum özellikle nükleer teknolojide, nükleer enerji elde edilmesinde önemli bir element. Nadir toprak elementlerini içeren kayaçların içinde toryum var fakat toryum nadir toprak elementi değil. Toryum, uranyumdan daha temiz enerji ve uranyumdan ürettiğiniz zaman çeşitli parçalanma sonrasında radyoaktif dönüşümler söz konusu. Toryumda radyoaktif atık oluşturma riski uranyuma göre oldukça az. Toryuma yönelik nükleer santrai yapılması projesi gündemde. Toryum rezervleri de dünyada her ülkede yok. Türkiye'de toryum rezervinin olması da artı değer katıyor."

TORYUM NÜKLEER SANTRALDE GÜNDEME GELECEK
ETİ Maden Teknoloji Geliştirme Daire Başkanı Derya Maraşlıoğlu: "En başta savunma sanayii, uzay sanayii, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımında ve onların ekipmanlarının çoğunda, cep telefonları dahil pek çok teknolojik aletlerin hammaddesinde bu elementleri kullanacağız. Üreteceğimiz nadir toprak da ülkemizdeki bu sektörlerin daha hızlı gelişmesini sağlayacak. Uranyuma alternatif olarak toryum nükleer santralde gündeme gelecek."